Του Ἰωάννου Π. Μπουγᾶ, θεολόγου

Τὸν τελευταῖο καιρό ἄρχισαν νὰ ἑορτάζουν τὰ γενέθλια τους Πατριάρχες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅπως προσφάτως ὁ Πατριάρχης τῆς Ἀλεξανδρείας, ἀλλά καὶ πρὶν λίγο καρό καὶ τῆς Ρωσίας. Βεβαίως τελοῦν καὶ τὸ καθιερωμένο συλλείτουργο, ἐπειδὴ προσέρχονται πολλοὶ Ἀρχιερεῖς τῆς ἰδίας ἢ καὶ ἄλλων Ἐκκλησιῶν. Συλλείτουργο, τὸ ὁποῖο τελεῖται κατὰ τὴν κανονικὴ τάξη τῆς Ἐκκλησίας διότι ἀποτελεῖ τὴν φανέρωση τῆς ἑνότητος Αὐτῆς.

Ὁ Πατριάρχης εἶναι τύπος καὶ ὑπογραμμὸς εὐσεβείας καὶ ἀρετῆς στὰ ἄλλα μέλη τῆς Ἐκκλησιαστικῆς κοινότητας, καὶ ὁ διδάσκαλος τοῦ λαοῦ, ἔργῳ καὶ λόγῳ, σὲ κάθε τὶ θεάρεστο καὶ σύμφωνο μὲ τὴν πίστη. Σὲ αὐτὸν προβλέπουν οἱ ἄλλοι κληρικοὶ καὶ οἱ λαϊκοὶ ἀναμένοντας τὴν ἴασῃ τῶν πνευματικῶν καὶ ἠθικῶν ἀσθενειῶν. Μὲ τὸ παράδειγμα ὅμως τοῦ ἑορτασμοῦ τῶν γενεθλίων ὁ κάθε Πατριάρχης προβληματίζει τοὺς πιστούς.

Ἐπίσης σὲ διάφορα δίκτυα κοινωνικῆς δικτύωσης παρουσιάζονται καί τινές Μητροπολίτες τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, νὰ ἑορτάζουν τὰ γενέθλια τους. Ἑορτάζουν δεχόμενοι δῶρα, ἐπισκέψεις καὶ τελοῦν πολλὰ ἄλλα κοσμικὰ δρώμενα.

Τὰ γενέθλια τῶν Πατριαρχῶν καὶ τῶν Μητροπολιτῶν ἄραγε ἀποτελοῦν εὐκαιρία γιὰ τὴν μεγαλύτερη διείσδυση τῶν κολάκων, τῶν ψευδολόγων καὶ θωπευόντων καὶ διαστρεφόντων τὰ πράγματα, προκαλώντας ζημία σὲ ἐκεῖνον τὸν ὁποῖον κολακεύουν, ἀλλά καὶ στην ἐκκλησιαστικὴ συνάξη, μὲ τὴν δημιουργία πρωτίστως φατριῶν καὶ ἐν συνεχείᾳ μὲ τὴν ἐπιθυμία τους νὰ ἐπηρεάσουν τὸν κάθε Ἐπίσκοπο προκειμένου νὰ ἰκανοποιήσουν τὰ συμφέροντα τους ;

Ἀναγκαία εἶναι ἡ ἀναζήτηση τοῦ ὁρισμοῦ τῆς λέξεως γενέθλια. Γενέθλια εἶναι ἡ ἐπέτειος τῆς γέννησης καὶ ὁ ἑορτασμὸς της, κατὰ τὸ Λεξικὸ Μπαμπινιώτη. Κατὰ δὲ τὸ μεγάλο Ἑλληνικὸ Λεξικὸ Σ. Δ. Βυζαντίου, γενέθλια εἶναι τὰ τελούμενα κατὰ τὴν γενέθλιον ἡμέραν καὶ Γενεθλιολογία εἶναι ἡ ἀστρολογικὴ πρόρρησις τῆς τύχης τοῦ γεννηθέντος. Ἐπίσης Γενεθλιαλογέω –ῶ σημαίνει προλέγω τὴν τύχην τινὸς ( παρατηρὼν ἀστρολογικῶς τὴν ὥραν τῆς γεννήσεως του ). Ἐδῶ θὰ μποροῦσε νὰ ἀναφερθοῦν πολλὰ σχετικὰ μὲ τὴν ἑορτὴ τῶν γενεθλίων, ἡ ὁποῖα εἶναι μίμηση ἢ καλύτερα ἀπομίμηση τῶν ἐν τῇ Ἑσπερίᾳ ἑορτῶν τῶν φεουδαρχών, ἀλλὰ καὶ ἐκκλησιαστικῶν ἡγετῶν, ἀντιγραφὴ ἑνὸς ἄλλου τρόπου βιώσεως τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας, ἑνὸς ἄλλου πολιτισμοῦ.

Εὐλόγως, μετὰ ἀπὸ αὐτὴ τὴν διευκρίνηση σχετικὰ μὲ τὸν ὁρισμὸ τῶν γενεθλίων, προκύπτουν ἐρωτήματα ὅπως : α) γιατὶ τελεῖται ὁ ἑορτασμὸς τῶν γενεθλίων ἀπὸ Ἐπισκόπους Προεστῶτας Ἐκκλησιῶν καὶ β) τὶ ἑορτάζουν ;

Ἑορτὴ τῶν γενεθλίων σημαίνει ἀνάμνηση τῆς ἡμέρας τῆς κατὰ σάρκα γεννήσεως τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, ἐπιστροφὴ τῆς σκέψης μέσω τῶν ἀναμνήσεων σὲ μία χρονικὴ στιγμὴ τῆς ἐπὶ γῆς παρουσίας κάθε ἀνθρωπίνου προσώπου. Ἀπλούστερα ἐπιστροφὴ στὸν κτιστὸ χρόνο καὶ ἀπόδοση ἰδιαίτερης ἀξίας σὲ αὐτόν. Αὐτὸ ἑορτάζουν ;

Οἱ ἑορτάζοντες τὸν κτιστὸ χρόνο δὲν γνωρίζουν τὸν προορισμὸ αὐτοῦ ἢ καλύτερα δὲν βλέπουν τὴν παροδικότητα του, δὲν καθοροῦν τὴν κατεύθυνση του πρὸς τὰ ἔσχατα. Χρησιμοποιοῦν τὸν χρόνο καὶ προσπαθοῦν νὰ βροῦν τὴν χαρὰ καὶ τὴν εἰρήνη στὴν διευθέτηση τῆς πολυάσχολου ζωῆς των. Οἱ ἑορτάζοντες γενέθλια διακατέχονται ἀπὸ φιλαυτία καὶ ἐγωϊσμό, ἀρέσκονται στὴν προβολή, καὶ προσπαθοῦν νὰ πράττουν δημόσια καὶ νὰ διακρίνονται μεταξὺ τῶν ὁμοίων τους. Αὐτὰ ἐορτάζουν καὶ οἱ Ἐπίσκοποι ;

Ἡ ἑορτὴ τῶν γενεθλίων εἶναι ἐπιθυμία ἀνθρώπων καὶ ἐδῶ ἰσχύει τὸ λεγόμενο τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου  « …μηκέτι ἀνθρώπων ἐπιθυμίαις, ἀλλὰ θελήματι Θεοῦ τὸν ἐπίλοιπον ἐν σαρκὶ βιῶσαι χρόνον. ἀρκετὸς γὰρ ὑμῖν ὁ παρεληλυθὼς χρόνος τοῦ βίου τὸ θέλημα τῶν ἐθνῶν κατεργάσασθαι, πεπορευμένους ἐν ἀσελγείαις, ἐπιθυμίαις, οἰνοφλυγίαις, κώμοις, πότοις καὶ ἀθεμίτοις εἰδωλολατρίαις, ἐν ᾧ ξενίζονται μὴ συντρεχόντων ὑμῶν εἰς τὴν αὐτὴν τῆς ἀσωτίας ἀνάχυσιν, βλασφημοῦντες·οἳ ἀποδώσουσι λόγον τῷ ἑτοίμως ἔχοντι κρῖναι ζῶντας καὶ νεκρούς.εἰς τοῦτο γὰρ καὶ νεκροῖς εὐηγγελίσθη, ἵνα κριθῶσι μὲν κατὰ ἀνθρώπους σαρκί, ζῶσι δὲ κατὰ Θεὸν πνεύματι. Πάντων δὲ τὸ τέλος ἤγγικε. σωφρονήσατε οὖν καὶ νήψατε εἰς τὰς προσευχάς ». ( Α΄ Πέτρου δ΄2-7 ). Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο, κατὰ τὸν Ἀπόστολο, πρέπει νὰ βιώνεται ὁ ὑπόλοιπος τῶν ἀνθρώπων βίος καὶ ὄχι κατὰ τὶς ἐπιθυμίες τοῦ κόσμου. Μὲ τὸν ἑορτασμὸ τῶν γενεθλίων οἱ Πατριάρχες βιώνουν τὸν χρόνο κατὰ τὶς ἐντολὲς τοῦ Ἀποστόλου Πέτρου ;

Χρόνος, ἀπολωλὸς γιὰ τὴν αἰωνιότητα, εἶναι ὁ χρόνος τοῦ βίου μας. Κάθε στιγμὴ τοῦ χρόνου εἶναι στιγμή ποὺ ὁδηγεῖ στὰ ἔσχατα. Στὴν Θεία Λειτουργία συμβαίνει ἡ ὑπέρβαση τοῦ χρόνου, στὴν Θεία Λειτουργία ταυτίζεται ὁ βιολογικὸς χρόνος μὲ τὸν « χρόνο » τῶν ἐσχάτων καὶ ὁ χρόνος γίνεται ἕνα διαρκὲς παρόν. Στὴν Θεία Λειτουργία καταργοῦνται οἱ χωροχρονικὲς ἀποστάσεις. Για τὴν Ἐκκλησία τὸ μέλλον καθορίζει τὸ παρελθὸν καὶ ὄχι τὸ παρελθὸν τὸ μέλλον καὶ τὸ μέλλον ἀπελευθερώνει ἀπὸ τὸ πάρελθον. Ἄραγε ὁ ἑορτασμὸς τῶν γενεθλίων πραγματώνει τὰ προηγούμενα ;

Ἀλλὰ ἀφοῦ ὁ Χριστιανὸς μὲ τὴν βάπτιση ἀποκτᾶ ἄλλη ὕπαρξη, διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν φυσικὴ του, τὴν ἐν Χριστῷ ὕπαρξη, τότε οἱ Πατριάρχες, δίνοντας τὸ παράδειγμα στοὺς πιστούς, τὴν ἐπέτειο τῆς βαπτίσεως των δὲν θὰ ἔπρεπε νὰ ἑορτάζουν ;