“Έφυγε” ο Καθ. Βυζαντινής Μουσικολογίας Δημήτριος Μπαλαγεώργος

Την τελευταία του πνοή άφησε το βράδυ της Παρασκευής 2 Ιουνίου 2023 ο Καθηγητής Μουσικολογίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α Δημήτριος Μπαλαγεώργος.

Η πιθανότερη αιτία του θανάτου είναι ανακοπή καρδιάς.

O Δημήτριος Μπαλαγεώργος σπούδασε Θεολογία και Μουσικολογία στην Αθήνα. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά μαθήματα στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών [μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης με την εργασία: Ο Θεόδουλος μοναχός και το έργο των συντμήσεων (έκδοση: Αθήνα 2003)] και αναγορεύτηκε διδάκτωρ του Τμήματος Κοινωνικής Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών [διδακτορική διατριβή με θέμα: Η ψαλτική παράδοση των ακολουθιών του βυζαντινού κοσμικού τυπικού (έκδοση Αθήνα 2001)].

Υπηρέτησε στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών από το έτος 1996 [αρχικά ως επιστημονικός συνεργάτης (διδάσκων βάσει του προεδρικού διατάγματος 407/80), στη συνέχεια ως Λέκτωρ (από το έτος 2003), Επίκουρος Καθηγητής (από το έτος 2009) και τώρα ως Αναπληρωτής Καθηγητής (2015), στο γνωστικό αντικείμενο Βυζαντινή Μουσικολογία.

Στα Ερευνητικά του ενδιαφέροντα, η καταλογογράφηση των χειρογράφων της βυζαντινής μουσικής αποτέλεσε πρωταρχικής σημασίας παράγοντα για την συστηματική μουσικολογική σπουδή πάντων των προβλημάτων της Ψαλτικής Τέχνης. Η λεπτομερής γνώση των πηγών της βυζαντινής μουσικής συμβάλλει στην διακρίβωση των ιστορικών ειδήσεων, στην δικαίωση ή αναίρεση και αποκατάσταση των επιστημονικών θέσεων που έχουν κατά καιρούς διατυπωθεί και φωτίζει το πλουσιότατο μουσικό υλικό, διευκολύνοντάς το να γίνει παραπέρα αποδοτικά εκμεταλλεύσιμο. Οι διαπιστώσεις αυτές, η σπουδαιότητα των σιναϊτικών μουσικών χειρογράφων, ο μεγάλος αριθμός των θησαυριζομένων στη βιβλιοθήκη της μονής Σινά μουσικών βιβλίων, η έλλειψη αναλυτικού καταλόγου περιγραφής αυτών, η ζήτηση αυτών από την μουσικολογική έρευνα, κανονάρχησαν στον Δημ. Μπααλγεώργο την απόφαση να αναλάβει, μετά της συναδέλφου του κ. Φλ. Κρητικού, την αναλυτική περιγραφή των χειρογράφων βυζαντινής μουσικής, που απόκεινται στη σιναϊτική βιβλιοθήκη.

Η έλλειψη ενός καταλόγου αναλυτικής περιγραφής των μουσικών χειρογράφων κωδίκων που απόκεινται στην Πατριαρχική Βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων, κατάλογος ο οποίος θα γνωστοποιούσε στον μουσικολογικό, και όχι μόνον, κόσμο το μουσικό υλικό και τα παντοία στοιχεία που περιέχουν τα μουσικά αυτά βιβλία, ήταν ο λόγος που το έτος 2009 ο Δημ. Μπαλαγεώργος υπέβαλε αίτηση στον Μακαριώτατο Πατριάρχη Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλο τον Γ΄ ζητώντας την πατριαρχική άδεια για την εκπόνηση και επιστημονική επιμέλεια ενός λεπτομερούς καταλόγου των μουσικὠν κωδίκων της Ιεροσολυμιτικής Βιβλιοθήκης. Η απαντητική επιστολή, φέρουσα ημερομηνία 12 Ιανουαρίου 2010, κατέγραφε την έγκριση του Πατριαρχείου για την ανάληψη του έργου.

Η Πατριαρχική Βιβλιοθήκη των Ιεροσολύμων με τις διάφορες συλλογές βιβλίων που την αποτελούν διαθέτει πάνω από τριακόσιους πενήντα χειρόγραφους κώδικες βυζαντινής μουσικής, συγκροτώντας μια από τις πιο αξιόλογες μουσικές συλλογές, η οποία παραμένει άγνωστη και δυσπρόσιτη. Οι παλαιογραφικές γνώσεις του και η εν γένει μουσική καταλογογραφική του εμπειρία άνοιξαν τον δρόμο της συμμετοχής του στο Catalogue Byzantine Manuscripts (CBM) Program – International project, που υποστηρίζεται από τον Netherlands Organisation of Scientific Research (NWO).

Από τον Μάρτιο του έτους 1998 έως και τον Μάϊο του 2013 υπηρέτησε ως  πρωτοψάλτης του ιερού ναού αγ. Τριάδος Νέας Κηφισιάς. Από τον Ιούνιο του έτους 2013 η ψαλτική του διακονία συνεχίζεται στον ιερό ναό της αγίας Φιλοθέης – Δήμου Φιλοθέης.

Τον Οκτώβριο του έτους 2004 ίδρυσε με τους συνεργάτες του στα Τρίκαλα καλλιτεχνικό σωματείο με την επωνυμία Τρίκκης Μελωδοί. Σκοπός του η διά παντός προσφόρου μέσου συστηματική καλλιέργεια και προώθηση της Ψαλτικής Τέχνης με την αμιγή διάδοση και προβολή αυτής και η ανάδειξη του έργου των βυζαντινών και μεταβυζαντινών ελλήνων μελουργών. Η εκπλήρωση των ανωτέρω σκοπών επιδιώκεται με κάθε νόμιμο μέσο και κυρίως με την συγκρότηση του χορού ψαλτών Τρίκκης Μελωδοί, την οργάνωση συναυλιών και εκδηλώσεων, την συμμετοχή σε πολιτιστικές και μουσικές εκδηλώσεις, την έκδοση εντύπων και κάθε τύπου αναπαραγωγής ήχου και εικόνας κ.ά.

Διαβάστε ακόμα