Του Παντελεήμονα Λεβάκου, θεολόγου ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας – Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΕΚΠΑ

Πορευόμενος ο Υιός και Λόγος του Θεού προς το εκούσιο Πάθος Του, σε μια από τις διανυκτερεύσεις του στη Βηθανία, βρίσκεται καλεσμένος σε δείπνο στην οικία ενός ανθρώπου ονόματι Σίμωνα. Ο Χριστός, ο οποίος φίμωσε τους Σαδδουκαίους και με φοβερά λόγια ήλεγξε την υποκρισία των Φαρισαίων και του Ιερατείου, ενώ βρίσκεται στο ευχαριστήριο αυτό δείπνο, αντικρίζει μια πόρνη να Τον πλησιάζει. Μια γυναίκα που ήταν κοινωνικά απόβλητη και εύκολη λεία για τους επικριτές της, είναι ο μοναδικός άνθρωπος στο δείπνο που έχει συνειδητοποιήσει ποιος αληθινά είναι αυτός ο Ιησούς, ο λεγόμενος Χριστός. Η καταδικασμένη κοσμικά πόρνη αντιλαμβάνεται ότι ο Άνθρωπος αυτός θα την δικαιώσει και δεν θα την κρίνει με τα άδικα ανθρώπινα κριτήρια. Η προερχόμενη από τον «πάτο» της τότε κοινωνίας βρίσκει σε Αυτόν το «λιμάνι της σωτηρίας» της.

Για να ευχαριστήσει η πόρνη τον Υιό του Θεού αποφασίζει να Του χαρίσει ένα πολύτιμο και ακριβό μύρο. Και ο καρδιογνώστης Θεός, γνωρίζοντας τον ευχαριστήριο χαρακτήρα της κίνησης αυτής, διαπράττει μια «ανομία». «Ὑπὲρ τὴν Πόρνην Ἀγαθὲ ἀνομήσας» υπογραμμίζει  ο συναξαριστής και ο ακροατής αυτού του λόγου εύλογα διερωτάται: ποια ήταν η «ανομία» αυτή που ο Πανάγαθος Θεός διαπράττει; Μα, φυσικά, η υπεράσπιση αυτής της «αμαρτωλής» (για τους «δίκαιους» επικριτές της) γυναίκας. Η ευχαριστία της γυναίκας προς τον Σωτήρα έρχεται με την παράκληση «ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με».

Στο δείπνο εκείνο η αμαρτωλή γυναίκα κέρδισε την ίαση της ψυχής και την δικαίωσή της από τον ανεξίκακο Δεσπότη. Σύμφωνα, με το συναξάρι της ημέρας, «Ἡ πρῴην ἄσωτος Γυνή, ἐξαίφνης σώφρων ὤφθη», δηλαδή, μια γυναίκα που κάποτε ήταν άσωτη, έγινε ξαφνικά σώφρων. Η γυναίκα εκείνη «μισήσασα τὰ ἔργα, τῆς αἰσχρᾶς ἁμαρτίας, καὶ ἡδονὰς τοῦ σώματος», εν ολίγοις, μίσησε τα αισχρά έργα της αμαρτίας και τις ηδονές – τις απολαύσεις του σώματος. Συνειδητοποίησε «τὴν αἰσχύνην τὴν πολλήν, καὶ κρίσιν τῆς κολάσεως, ἣν ὑποστῶσι πόρνοι καὶ ἄσωτοι», με άλλα λόγια, διαισθάνθηκε ότι ως πόρνη και άσωτη στο βίο της θα χάσει τον Παράδεισο, την διαρκή κοινωνία με τον Θεό. Ο φόβος για την απώλεια της σωτηρίας την κλόνισε και την οδήγησε να συναισθανθεί την αιώνια καταδίκη που θα επέβαλλε στην ψυχή της ως αποτέλεσμα των όσων είχε πράξει. Η επί γης παρουσία του Χριστού μέχρι εκείνη τη στιγμή, η παρουσία ενός Ανθρώπου που είχε δεχθεί κοντά του Τελώνες και άλλους κοινωνικά «απόβλητους» ανθρώπους, γλύκανε την ψυχή της. Απόρροια των προηγουμένων, «πτοηθεῖσα, καὶ σπουδάσασα ταχύ, ἦλθε πρὸς τὸν Λυτρωτήν». Ήλθε στον Λυτρωτή για να του φωνάξει «Φιλάνθρωπε καὶ οἰκτίρμον, ἐκ τοῦ βορβόρου τῶν ἔργων μου ῥῦσαί με».

Η ταπείνωση αυτής της γυναίκας, ώθησε τους ιερούς Πατέρες της Εκκλησίας να ορίσουν ότι «τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Τετάρτῃ, τῆς ἀλειψάσης τὸν Κύριον μύρῳ Πόρνης γυναικός, μνείαν ποιεῖσθαι οἱ θειότατοι Πατέρες ἐθέσπισαν, ὅτι πρὸ τοῦ σωτηρίου Πάθους μικρὸν τοῦτο γέγονε». Η ταπείνωση αυτής της γυναίκας συμβαίνει λίγο πριν το Πάθος και προεικονίζει ότι ο Κύριος οδηγείται στην δική Του ταπείνωση και τον εξευτελισμό. Οδηγείται στην κατάκρισή Του από τον ιουδαϊκό πολιτικό παράγοντα γιατί δεν μπορούσαν οι «Νομοθέτες του Ισραήλ – Ιερείς του Ναού, Φαρισαίοι και Σαδδουκαίοι» να ανεχθούν ότι ο Υιός του Ανθρώπου ήλθε στον κόσμο και τόλμησε να κλονίσει συθέμελα το εγκαθιδρυμένο και καλλιεργημένο συστηματικά καθεστώς της υποκρισίας, των πρωτοκλησιών στις κοινωνικές εκδηλώσεις και των πρωτοκαθεδριών στα τραπεζώματα της τότε εποχής.

«Γυνή, βαλοῦσα σώματι Χριστοῦ μύρον, τὴν Νικοδήμου προὔλαβε σμυρναλόην» Η πόρνη έριξε λίγο από το μύρο στο κεφάλι του Θεανθρώπου και με τα δάκρυά της προχώρησε στο πλύσιμο των ποδών Του, προλαμβάνοντας την άλειψη με μύρο του Παναχράντου Σώματος του Υιού της Παρθένου από τον νυκτερινό μαθητή Νικόδημο. Για να σκουπίσει τα πόδια του Διδασκάλου, έλυσε τα μαλλιά της για να τα χρησιμοποιήσει ως πετσέτα. Με το ακριβό μύρο άλειψε τα πόδια εκείνα που λίγο αργότερα θα βάδιζαν στην Οδό του Μαρτυρίου. Ο άγιος Ανδρέας, επίσκοπος Κρήτης, ποιητικά επαινεί την γυναίκα αυτή λέγοντας: «Μακάρια ας είναι αυτά τα χέρια, μακάρια ας είναι τα μαλλιά και τα χείλη αυτής της σώφρονος πόρνης! Και ας είναι μακάρια καθώς με αυτά άλειψε τα πόδια σου Σωτήρα μου με μύρο». Σε αντιδιαστολή με τον άγιο Ανδρέα που επαινεί την γυναίκα αυτή, ένας εκ των παρευρισκομένων στο δείπνο, σκανδαλίστηκε λίγο περισσότερο από τους υπόλοιπους. Ο Ιούδας Ισκαριώτης, τυφλωμένος από την απληστία του και γεμάτος από λογισμούς αποδοκιμασίας προς τον Υιό του Δαυίδ που δεν ήρθε με λεγεώνες για να διώξει τους Ρωμαίους και να του χαρίσει κάποια εξουσία στο κράτος που θα δημιουργούσε, αποφασίζει να Τον προδώσει.

Ως ακροατές της ευαγγελικής περικοπής και της υμνολογίας της ημέρας, πού ακριβώς θα μπορούσαμε να θέσουμε τους εαυτούς μας; Στη θέση της Πόρνης ή στη θέση του Ιούδα; Η απάντηση βρίσκεται μεταξύ της πραγματικής μας θέσης και της κατάστασης που θα επιθυμούσαμε να βρισκόμαστε. Το ιδανικό θα ήταν να βρισκόμαστε στην θέση της Πόρνης και να είχαμε συντριβή καρδίας. Αλλά, βρισκόμαστε στην θέση του Ιούδα. Ως άφρονες εμμένουμε στις φαύλες μας συνήθειες και δεν προσφέρουμε στον Θεό δάκρυα μετάνοιας για τις αμαρτίες μας. Δεν παραδειγματιζόμαστε από την Πόρνη, ώστε, με σιωπή και προσευχή να προσκυνήσουμε τα άχραντα πόδια του Σωτήρα και να Του ζητήσουμε την άφεση. Ο ανεξίκακος Δεσπότης, με την σειρά του, αναμένει να Του αναφωνήσουμε με ειλικρίνεια «ἀλλ’ ὁ τῷ νοητῷ μύρῳ χρισθείς, Χριστὲ ὁ Θεός, τῶν ἐπιρρύτων παθῶν ἐλευθέρωσον, καὶ ἐλέησον ἡμᾶς, ὡς μόνος ἅγιος, καὶ φιλάνθρωπος». Η Εκκλησία έχει τοποθετήσει την τέλεση του Ιερού Ευχελαίου την Μεγάλη Τετάρτη ώστε ο εκάστοτε Ιερέας να μας χρίσει με το Άγιο Έλαιο που με την χάρη του Αγίου Πνεύματος θα χαρίσει την υγεία των ψυχών και των σωμάτων μας. Την ίδια στιγμή, ο Ιησούς Χριστός, χρίει τον κάθε άνθρωπο ξεχωριστά με το «νοητό απολυτρωτικό μύρο». Ένα μύρο που χαρίζει την αιωνιότητα, ένα μύρο που μας χαρίζει την λύση των ωφελημάτων μας, Αμήν!