Του Αποστόλου Λακασά

Ένα βήμα, αλλά όχι μεγάλη… κυβίστηση, δείχνει διατεθειμένη να κάνει η κυβέρνηση ως προς την αρχική της πρόταση για τις αλλαγές στη μισθοδοσία και το εργασιακό καθεστώς του κλήρου. Οι κυβερνητικές προθέσεις, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ», δεν ικανοποιούν καθόλου τον κλήρο, ο οποίος αναμένεται κατά την προεκλογική περίοδο να συνδυάσει τις αντιδράσεις του για το καθεστώς μισθοδοσίας του με το ζήτημα της συμφωνίας των Πρεσπών. Ηδη, μητροπολίτες της Βορείου Ελλάδος έχουν στείλει σχετικά μηνύματα. Από την πλευρά του, βέβαια, ο ΣΥΡΙΖΑ (αποστασιοποιούμενος ευθέως από τους Ανεξάρτητους Ελληνες) προτίθεται να αξιοποιήσει πολιτικά την πρόθεσή του για επαναπροσδιορισμό των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας, για να ορθώσει πολιτικές γραμμές διαφοροποίησης από τη Νέα Δημοκρατία, υποστηρίζοντας προς το πολιτικό ακροατήριο ότι πρώτη φορά αναζήτησε λύση σε χρονίζοντα θέματα όπως οι σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας και το Σκοπιανό.

Βεβαίως, στην πολιτική σκακιέρα της συμφωνίας με την Εκκλησία της Ελλάδος κρίσιμη είναι η θέση του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Το νομοσχέδιο

Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», η κυβέρνηση θα δημοσιοποιήσει το σχετικό νομοσχέδιο για τις αλλαγές στις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας το τρίτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου. Η κυβέρνηση εμμένει στη βασική της γραμμή περί διασφάλισης της μισθοδοσίας του κλήρου και των λαϊκών υπαλλήλων της Εκκλησίας της Ελλάδος, αποδεσμεύοντάς την από την τυχόν αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Μάλιστα, στη νομοθετική ρύθμιση που θα προωθηθεί θα αναφέρεται ότι το ποσό της μισθοδοσίας των ιερέων θα αναπροσαρμόζεται ανάλογα με τις μισθολογικές μεταβολές του ελληνικού Δημοσίου.

Παράλληλα, θα διασφαλίζεται ότι τίποτε δεν θα αλλάξει σε σχέση με σήμερα όσον αφορά στην υγειονομική περίθαλψη και τις συντάξεις του προσωπικού της Εκκλησίας.

Ωστόσο, το «αγκάθι» της διαγραφής των κληρικών από το Δημόσιο θα παραμείνει. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στη διαγραφή των κληρικών από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών. «Δεν είναι δουλειά του κράτους να διασφαλίζει με ποιο εργασιακό πλαίσιο θα έχει η Εκκλησία τους υπαλλήλους της», ανέφερε στην «Κ» κυβερνητικό στέλεχος που έχει εμπλακεί στη σύνταξη του προσχεδίου συμφωνίας που παρουσιάστηκε στις 6 Νοεμβρίου από τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα και τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών κ. Ιερώνυμο. «Είναι λάθος πολιτική οπτική να ζητεί η Εκκλησία από το κράτος να διασφαλίσει τις εργασιακές σχέσεις του προσωπικού της», προσθέτει ο ίδιος.

Η κυβέρνηση μέσω του νομοσχεδίου θα ορίσει το γενικό πλαίσιο προστασίας των κληρικών από τυχόν «αυθαιρεσίες» μητροπολιτών στους οποίους θα υπάγονται, κατά τα πρότυπα των εργασιακών νόμων που ισχύουν.

Κατόπιν, η ίδια η Εκκλησία θα διαμορφώσει το πλαίσιο των σχέσεων των ιερέων με τους αρχιερείς. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», μένει ανοιχτό ο κλήρος και το υπόλοιπο προσωπικό της Εκκλησίας να διασφαλιστούν μέσω του νομοσχεδίου, με την τοποθέτησή τους (αφού θα πάψουν να είναι δημόσιοι υπάλληλοι) σε ονομαστικές και μόνιμες, διά βίου θέσεις. Βέβαια, η κυβερνητική πλευρά αναμένει η πρόταση αυτή (ή όποια άλλη) να τεθεί από την Εκκλησία, η οποία έχει ορίσει επιτροπή για τις διαπραγματεύσεις επί του νομοσχεδίου που θα της παραδώσει η κυβερνητική πλευρά. Η επιτροπή της Εκκλησίας είναι οκταμελής, με πρόεδρο τον μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεο, και αφού παραλάβει το νομοσχέδιο θα καταθέσει τις προτάσεις της επ’ αυτού στην Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, η οποία θα λάβει την τελική απόφαση. Ηδη, πάντως η Ιεραρχία έχει θέσει κόκκινες γραμμές μεταξύ των οποίων είναι να διατηρηθεί το ισχύον καθεστώς ως προς τον κλήρο.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση θα βγάλει από τη ρητορική της την προεκλογικής κοπής εξαγγελία ότι θα κάνει διορισμούς στο Δημόσιο «τόσους» όσος είναι και ο αριθμός των κληρικών και του λοιπού προσωπικού που θα διαγραφούν από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών, όπως είχαν αναφέρει ο κ. Τσίπρας και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Δημήτρης Τζανακόπουλος λίγες ημέρες μετά την ανακοίνωση της συμφωνίας στις αρχές Νοεμβρίου. Ηδη, κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι έχει καθοριστεί ο αριθμός των διορισμών για το 2019. Βεβαίως, αυτό δεν σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αξιοποιήσει προεκλογικά το επιχείρημα ότι θα κάνει νέους διορισμούς το 2020, με βάση τον αριθμό των κληρικών που θα απολέσουν το καθεστώς του δημοσίου υπαλλήλου.

«Ευάλωτο» σχέδιο

Εκκλησιαστικοί παράγοντες πάντως, μιλώντας στην «Κ», αναφέρουν ότι το σχέδιο της συμφωνίας είναι πολιτικά ευάλωτο. Είναι χαρακτηριστικό ότι η δημοσιοποίησή του από τον κ. Τσίπρα και τον κ. Ιερώνυμο έγινε στις αρχές Νοεμβρίου αλλά δύο μήνες μετά δεν έχει υπάρξει νομοθετική ρύθμιση, όπως ανέφερε στην τρίτη παράγραφό του το (εκ των υστέρων χαρακτηρισθέν) «προσχέδιο συμφωνίας» της 6ης Νοεμβρίου.

Την ίδια στιγμή, κινήσεις εντός της Εκκλησίας δείχνουν ότι το θερμόμετρο ανεβαίνει εκ νέου. Πρόσφατα 22 μητροπολίτες από τη Βόρεια Ελλάδα σε κοινή επιστολή τους δήλωσαν την κατηγορηματική αντίθεσή τους στη συμφωνία των Πρεσπών και την ανησυχία τους «για τις συνέπειες που μπορεί να έχει για τη χώρα και το έθνος». Εκκλησιαστικοί παράγοντες θεωρούν την επιστολή προάγγελο του κλίματος στην Ιεραρχία, το οποίο θα πυροδοτηθεί με την παρουσίαση του νομοσχεδίου για τη μισθοδοσία του κλήρου και το εργασιακό καθεστώς των κληρικών.

«Θα περιμένουμε να δούμε το τελικό νομοσχέδιο. Ωστόσο, εκτιμώ ότι η κυβέρνηση θα επιδιώξει να περάσει μονομερώς το ζήτημα των αλλαγών στη μισθοδοσία και το καθεστώς του κλήρου», ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος του Ιερού Συνδέσμου Κληρικών Ελλάδος, πατέρας Γεώργιος Σελλής. Θεωρείται πάντως δεδομένο ότι οι ιερείς θα αντιδράσουν και προεκλογικά θα συνδέσουν τις βολές τους κατά του ΣΥΡΙΖΑ και με τις εξελίξεις επί της συμφωνίας των Πρεσπών. «Είμαι στη Δράμα και ο κόσμος βράζει» ανέφερε στην «Κ» ο ίδιος, τονίζοντας: «Η διαγραφή των κληρικών από την Ενιαία Αρχή Πληρωμών σηματοδοτεί το τέλος της μισθοδοσίας των κληρικών. Θα υπάρξουν προσφυγές στα ευρωπαϊκά όργανα. Εάν η κυβέρνηση επιχειρήσει αλλαγές στο εργασιακό μας καθεστώς, θα κατεβούμε όλοι στην Αθήνα…».

Η στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου

Ιδιαίτερης σημασίας στις πολιτικές κινήσεις είναι η στάση του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Το Φανάρι έχει εξειδικεύσει τις κόκκινες γραμμές του στο πλαίσιο των συζητήσεων στην Ελλάδα για τη συμφωνία Εκκλησίας – Πολιτείας, ζητώντας οι κληρικοί και οι λαϊκοί εκκλησιαστικοί υπάλληλοι να παραμείνουν στην Ενιαία Αρχή Πληρωμών και να διατηρήσουν το εργασιακό πλαίσιο του δημοσίου υπαλλήλου. Το Πατριαρχείο αντιδρά στην απάλειψη της φράσης από το άρθρο 21 του Συντάγματος ότι «η οικογένεια αποτελεί θεμέλιο της συντήρησης και της προαγωγής του έθνους».

Επί της αναθεώρησης του άρθρου 3 του Συντάγματος και της πρότασης ότι πλέον η ελληνική πολιτεία θα είναι «θρησκευτικά ουδέτερη», το Πατριαρχείο λέει ότι θα αποδυναμώσει τη θεσμική θέση του Πατριαρχείου ως νομικού προσώπου διεθνούς δημοσίου δικαίου και θα επιφέρει την αποβολή της Εκκλησίας από τον δημόσιο βίο. Αυτό σημαίνει κατάργηση των αργιών των θρησκευτικών εορτών, αλλοίωση του περιεχομένου και της διδασκαλίας των Θρησκευτικών, αφαίρεση των ιερών συμβόλων της Ορθοδοξίας από σχολεία, δικαστήρια, δημόσιες υπηρεσίες. Το ερώτημα είναι εάν η κυβέρνηση θα «επιλέξει» να συγκρουστεί με το Φανάρι.

Καθημερινή