Του Επαμεινώνδα Μανδρώνη
Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βουλκάνου είναι το ιστορικότερο και μεγαλύτερο Μοναστήρι στη Μεσσηνία.
Βρίσκεται επί του όρους Ιθώμη και σε μικρή απόσταση από την κωμόπολη της Βαλύρας και της Αρχαίας Μεσσήνης. Σε ένα καταπράσινο τοπίο με θέα τον Μεσσηνιακό κάμπο, στέκει αιώνες τώρα για να θυμίζει πίστη, Ορθοδοξία και Ελλάδα.
Η Μονή η οποία άρχισε να χτίζεται το 1625, έχει μεγάλη εθνική και εκκλησιαστική δράση. Στο διάβα του χρόνου εγκαταβίωσαν σε αυτή πλειάδα Μοναχών, οι οποίοι διακρίθηκαν για την ενάρετη άσκηση και την θαυμαστή του βίου διαγωγή τους. Περί τους 10 πατέρες εξ΄ αυτών έχουν προαχθεί σε Επισκόπους.
Ανεκτίμητο θησαυρό και Ιερό Παλλάδιο της Μονής αποτελεί η Ιερά και Θαυματουργός Εικόνα της Παναγίας Βουκλκανιώτισσας. Η παράδοση αναφέρει ότι βρέθηκε με θαυμαστό τρόπο κρεμασμένη στα κλαδιά ενός σχίνου, ενώ δίπλα της κρεμόταν ακοίμητο καντήλι. Είναι μικρών διαστάσεων (36 χ 29 εκατ.), αγνώστου αγιογράφου, με μεγάλη όμως θαυματουργική χάρη, που απολαμβάνει μεγάλου σεβασμού από τον ευσεβή λαό της Μεσσηνίας.
Στο Μοναστήρι θησαυρίζονται πολλά χαριτόβρυτα Λείψανα διαφόρων Αγίων. Μεταξύ αυτών η Κάρα του Οσιομάρτυρος Ηλία του Αρδούνη, τμήμα της Κάρας του Αγίου Διονυσίου του Αεροπαγίτου και τμήμα χειρός και ποδός του Αγίου Ιωάννου του Μονεμβασιώτου. Στο σκευοφυλάκιο βρίσκονται διάφορα Ιερά Σκεύη, πολύτιμοι Σταυροί αγιασμού, αλλά και ιερά άμφια, όπως επιτραχήλιο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄ και πλήρης Αρχιερατική στολή του Μακαριστού Μητροπολίτη Τριφυλίας και Ολυμπίας Νεοφύτου Παναγιωτοπούλου, διατελέσαντος αδελφού της Μονής.
Πανηγυρίζει την 15η Αυγούστου εορτή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, καθώς και από 20 – 28 Σεμπτεμβρίου κατ΄ έτος, όπου η Ιερά Εικόνα μεταφέρεται με οδοιπορία στην πόλη της Μεσσήνης για οκταήμερο προσκύνημα. Η μεταφορά πραγματοποιείται σε ανάμνηση της θαυμαστής διασώσεως των κατοίκων της περιοχής από θανατηφόρο λοιμό (αρχές ΙΖ΄ αιώνα).
Το Μοναστήρι σήμερα, είναι ανδρικό κοινόβιο, υπό την πνευματική καθοδήγηση του Καθηγουμένου Πανοσιολ. Αρχιμ. Προκοπίου Σμυρνή, φιλομόναχου, πνευματικού, αλλά και δραστήριου Ιερομονάχου.
Υπάγεται διοικητικά στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας, ενώ προσφάτως με φροντίδα και τις άοκνες προσπάθειες του Σεβ. Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου, αναστηλώθηκε εκ βάθρων, αποτελώντας μνημειακό στολίδι, αντάξιο της ιστορίας και της προσφοράς του.
