Του Ιωάννου Π. Μπουγά, Θεολόγου
Αφορμή για τον παρακάτω προβληματισμό έδωσε η παρουσιαζόμενη στα εκκλησιαστικά πρακτορεία ειδήσεων πρωτοβουλία πολλών Μητροπόλεων και της Αρχιεπισκοπής Αθηνών σχετικά με την ηλεκτρονική έκδοση των αδειών γάμου. Δηλαδή οι μέλλοντες « ελθείν εις γάμου κοινωνίαν » δεν χρειάζεται να έλθουν σε προσωπική επαφή με τον ιερέα και στην ουσία με τον Επίσκοπο, αλλά αρκεί μια απρόσωπη ηλεκτρονική αίτηση για την έγκριση του γάμου αυτού.
Πως είναι δυνατόν τώρα να διδάξεις ως Εκκλησία, ότι και ο γάμος δεν είναι ατομικό γεγονός αλλά εκκλησιαστική πράξη, η οποία τελείται ενώπιον της εκκλησιαστικής κοινότητος ; Δηλαδή, την μέχρι τώρα αλλοτρίωση αυτού του μυστηρίου την επαυξάνουμε με τον μανδύα ενός κακώς εννοούμενου μοντερνισμού.
Αν η εισβολή των συγχρόνων οπτικοαουστικών μέσων στον χώρο της Εκκλησιαστικής συνάξεως πραγματοποιείται και με την σύμφωνη γνώμη της λεγομένης εκκλησιαστικής διοικήσεως, γιατί όχι να μην συμβούν και στο μέλλον τα παρακάτω ενδεικτικά γεγονότα ;
Στο μέλλον σε μια πανήγυρη του για παράδειγμα του Αγίου Αντωνίου, ο διοικητικός προϊστάμενος του ναού, φέρελπις κληρικός και δεινός χειριστής των συγχρόνων οπτικοακουστικών μέσων, του οποίου τα δάκτυλα αποτελούν συνέχεια του κινητού του, αποφασίζει κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας την προβολή σε γιγαντοοθόνη, ακόμη και στην κόγχη του ιερού βήματος, σκηνών από τον βίο του Αγίου Αντωνίου, προκειμένου κατά την θεολογική του άποψη να προσεγγίσουν καλύτερα οι ορώντες πιστοί την ζωή του Αγίου και να τον μιμηθούν, άλλα και με τον πρωτότυπο αυτόν τρόπο για τα δεδομένα της Εκκλησίας, να προσελκύσει περισσοτέρους πιστούς. Βεβαίως εν συνεχεία ή και ταυτόχρονα το επίτευγμα του αυτό το προβάλει στο facebook προκειμένου να συγκεντρωθούν πολλά likes από τους ανά τον κόσμο διαδικτυακούς φίλους του. Σε λίγο καιρό η πράξη του αυτή θα επαναλαμβάνεται από άλλους κληρικούς και έτσι θα γίνει μια συνήθεια στην Εκκλησία και πως είναι δυνατόν μετά να βιώσει ο πιστός την συμμετοχή του στην Θεια Ευχαριστία ; Στην συνέχεια με την κάμερα γίνεται καταγραφή όσων απουσίασαν από την σύναξη, ενημερώνεται ταυτόχρονα η συμβεβλημένη με τον ναό εταιρία Delivery και ο απουσιάζων πιστός λαμβάνει συντόμως, με το αζημίωτο βεβαίως, το αντίδωρό του διπλωμένο μάλιστα – ύψωμα- ( άλλη εφεύρεση εκκοσμίκευσης προς άγραν κερδών ).
Άλλος μοντέρνος κληρικός κατά την διάρκεια του κηρύγματός του χρησιμοποιεί ως εποπτικό μέσο, για την κατανόηση από τους πιστούς των λεγομένων, την προβολή σε γιγαντοοθόνη σκηνών από την ζωή του Χριστού μεταφέροντας έτσι με θεολογική αυτάρκεια το μήνυμα της επί γης παρουσίας Του.
Καινοφανής πράξη είναι και η παρακάτω. Επειδή πολλοί πιστοί καθυστερούν την προσέλευσή τους στην Θεια Λειτουργία « πρωτοπόρος » κληρικός σκέφτηκε να μεταδίδει live ( μετάδοση σε πραγματικό χρόνο ) αυτήν και μέχρι της προσελεύσεώς του ο πιστός να παρακολουθεί αυτήν από το σπίτι του ;h από το αυτοκίνητό του.
Άλλο μελλοντικό παράδειγμα αλλοτρίωσης, το οποίο ενδεχομένως να έχει πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα στον εκκλησιαστικό χώρο, είναι η ηλεκτρονική καταγραφή και βιντεοσκόπηση των μυστηρίων. Στα μυστήρια του βαπτίσματος και του γάμου πολλοί τεχνικοί λήψης κινούνται με κάθε άνεση εντός του ναού παραμερίζοντας πολλάκις και τον ιερέα. Άραγε γιατί δεν τους δίνουν και ένα οφίκιο, αφού ήδη οι μεταφέροντες το μικρόφωνο και οι φωτογράφοι είναι κληρικοί και το μικρόφωνο έχει αναχθεί σε λειτουργικό σκεύος ; Ο οφικιούχος λοιπόν εικονολήπτης απευθύνεται στον τελούντα το μυστήριο ιερέα λέγοντας του : Ευλόγησον πάτερ την επανάληψη της ευχής ταύτης και ο ιερεύς επαναλαμβάνει την ευχή ή και την στέψη ή και την τριπλή κατάδυση προκειμένου να επιτευχθεί τέλεια λήψη. Πολλές δε φορές ειδική κάμερα τοποθετείται εντός της κολυμβήθρας με την ευλογία του ιερέως και drone υπερίπτανται εντός και εκτός του ναού ως νέα και αυτά λειτουργικά σκεύη.
Σε εξόδιο ακολουθία μετά το τέλος της, ο αντιλαμβανόμενος τον σφυγμό της εποχής μορφωμένος και με πολλά πτυχία κληρικός, δίδει στους συγγενείς του νεκρού ένα δίσκο αποθήκευσης( κοιν. φλασάκι) λέγοντας τους, ότι σε αυτόν ευρίσκεται η τελεσθείσα ακολουθία της κηδείας του κεκοιμημένου προσώπου τους και όταν την βλέπουν στον υπολογιστή τότε είναι σαν να τελούν το μνημόσυνο του και δεν χρειάζεται να τρέχουν στο μνήμα του για τρισάγιο. Βεβαίως όλα αυτά έχουν κάποιο κόστος. Πως είναι δυνατόν πλέον να κατανοήσει ό πιστός ότι όλες οι αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας δεν είναι ατομικά γεγονότα, αλλά πράξεις σημαίνουσες την Εκκλησία ;
Αλλά το « ωραιότερο » όλων θα είναι η virtual reality ( εικονική πραγματικότητα ) συμμετοχή σε τελούμενες ακολουθίες από φωτισμένους γέροντες του Αγίου Όρους ή άλλων μονών και τότε πως άραγε θα αντιμετωπίσει η « ποιμαίνουσα » Εκκλησία την απομάκρυνση των πιστών της από την ευχαριστιακή σύναξη, την οποία με την παρακολούθηση – εικονική συμμετοχή των ακολουθιών αυτών δεν θα χρειάζεται να προσέλθουν στην ενορία τους;
Τέλος αδυνατεί να συλλάβει ανθρώπινος νους ποια θα είναι η παρουσία και ο ρόλος των φωτογράφων και λοιπών περιφερομένων εντός του ιερού βήματος, οι οποίοι δηλώνουν δημοσιογράφοι και εκπρόσωποι του Επισκόπου ( αν και τον Επίσκοπο δεν τον εκ-προσωπεί ουδείς – βασικό μάθημα εκκλησιολογίας ). Αλλά για τον ρόλο και την παρουσία αυτή ας αποφασίσει το εκκλησιαστικό σώμα δια των ποιμένων του.
Κάποιοι ενδεχομένως να πουν ότι αυτά είναι υπερβολικά, αλλά η ιστορία, τηρουμένων πάντα των αναλογιών, αποδεικνύει ότι κανείς δεν πίστευε στην πραγματοποίηση εικονικού ανάμματος κεριού ή ότι οι Μονές θα γίνονται εμπορικά κέντρα με διεθνείς οικονομικές συναλλαγές ή ότι οι ιερείς θα συνδικαλίζονται ή ότι οι Επίσκοποι θα απαγγέλλουν πολιτικά διαγγέλματα ή ότι η ποιμαντική τέχνη θα ασκείται μέσα από τα ηλεκτρονικά δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης ή ότι τα μυστήρια θα τελούνται σε ψευτοπαρεκκλήσια πολυτελών ξενοδοχείων ή ότι θα υπάρχει διαδικτυακή εξομολόγηση και τόσες άλλες αλλοτριώσεις.
Αν δεν συνειδητοποιήσουμε όλοι, ότι είμαστε μέλη μιάς κοινωνίας προσώπων με προοπτική, μιάς μη στατικής κοινωνίας οδεύουσας στα έσχατα, μιάς κοινωνίας που ξεπερνά τα όποια επιτεύγματα κάθε εποχής, μεταμορφώνοντάς τα σε Ευχαριστία και Εκκλησία, πάντοτε η αλλοτρίωση θα ευρίσκεται εντός των τειχών.
