Του Παντελεήμονα Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ

Μεταξύ του χορού των Αγίων, και ειδικότερα των γυναικών οι οποίες με την ομολογία τους κοσμούν τον αγιολογικό διάκοσμο της Εκκλησίας, συγκαταλέγονται και οι Αγίες οι οποίες θεωρούνται ως «Νύμφες Χριστού». Αδιαμφισβήτητα, επικεφαλής αυτής της χορείας είναι η Αγία Αικατερίνη η οποία, σύμφωνα με το συναξάρι της, είχε λάβει δακτυλίδι στο όραμά της από τον Κύριο. Ως μέλη αυτής της χορείας εκλαμβάνονται και άλλες Αγίες της Εκκλησίας όπως η αγία Μαρίνα, η αγία Ειρήνη και η αγία Κυριακή. Ωστόσο, στην χορεία αυτή συγκαταλέγεται (με βάση την υμνολογία της εορτής) και η Αγία Βαρβάρα. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτής της χορείας, τα οποία προκαλούσαν τον θαυμασμό αλλά και τον πόθο προς τα πρόσωπά τους από τους κοσμικούς, ήταν το νεαρό της ηλικίας αυτών των κοριτσιών, η σωματική ομορφιά τους και οι ευγενικές προσωπικότητές τους. Ωστόσο, τα γνωρίσματά τους αυτά, δεν στάθηκαν εμπόδια στο σχέδιο του Θεού ώστε οι νέες αυτές κοπέλες  να ομολογήσουν την πίστη τους στον Τριαδικό Θεό.

Η αθληφόρος Βαρβάρα, ένα όμορφο νεαρό κορίτσι το οποίο είχε λάβει υψηλού επιπέδου μόρφωση για την εποχή της, έμελλε να μισήσει την κοσμική δόξα και να αναζητήσει τον Παράδεισο. Σύμφωνα με ένα από τα τροπάρια των Αίνων της εορτής, η Βαρβάρα περιφρόνησε τις απολαύσεις και τα πλούτη της κοσμικής ζωής, όπως προσφέρονταν σε αυτήν από τον πατέρα της, τον Διόσκορο. Ο πατέρας της, ως φανατικός ειδωλολάτρης, αγνοούσε το ενδεχόμενο η Βαρβάρα να έλθει σε επαφή με την νέα θρησκεία του χριστιανισμού. Η άγνοια του πατέρα, σε συνδυασμό με την εσωτερική αναζήτηση της Βαρβάρας με σκοπό την εύρεση της αληθινής σοφίας του Τριαδικού Θεού, κατέστη η ευκαιρία ώστε ο ουράνιος Νυμφίος να επιλέξει την Βαρβάρα για «νύμφη» του. Ο πόθος για τον ουράνιο Νυμφίο ώθησε την Βαρβάρα να μισήσει την κοσμική δόξα και παράλληλα να προκαλέσει την οργή του πατέρα της. Ο πόθος του ουράνιου Νυμφίου έδωσε την δύναμη στην Βαρβάρα να ομολογήσει την Αγία Τριάδα και να εξέλθει νικήτρια από την πάλη με την ειδωλολατρικές θεωρίες του πατέρα της. Ο σεβασμός της προς την μία θεότητα της Αγίας Τριάδας ώθησε την Βαρβάρα, παρά το νεαρό της ηλικίας και την γυναικεία φύση της, να αντιμετωπίσει με ανδρείο φρόνημα τις απειλές του τοπικού άρχοντα Μαρκιανού, την διαπόμπευσή της αλλά και το επερχόμενο μαρτύριό της από τα χέρια του Διοσκόρου.

Η γενναιότητα της Βαρβάρας, εκτός από το γεγονός ότι της χάρισε τον Παράδεισο μέσω του μαρτυρίου, έγινε το εφαλτήριο ώστε η αγία Ιουλιανή να ομολογήσει και αυτή την πίστη της και δεχθεί την θανάτωσή της από το ξίφος του δημίου. Από τα παραπάνω βλέπουμε ότι ο ουράνιος Νυμφίος κάλεσε την Βαρβάρα να προσέλθει, όπως τις φρόνιμες Παρθένες του Ευαγγελίου, στον ουράνιο Νυμφώνα. Το κάλεσμα της Βαρβάρας έμελλε να πραγματωθεί από τα χέρια του πατέρα της. Ένας πατέρας ο οποίος, τυφλωμένος από τις πεποιθήσεις του, δεν διστάζει αρχικά να φυλακίσει την κόρη του σε έναν πύργο λόγω της σωματικής ομορφιάς και εν συνεχεία να την αποκεφαλίσει λόγω της αφοίσωσής της στον αληθινό Θεό. Πράγματι, αφού ο Διόσκορος γύμνωσε και διαπόμπευσε την κόρη του, στην συνέχεια την αποκεφάλισε· ωστόσο, αυτό το οποίο δεν προέβλεψε (όντας τυφλωμένος από την ειδωλομανία του) ήταν ότι ο Θεός επέτρεψε να πέσει νεκρός, αμέσως μετά το έγκλημά του, χτυπημένος από κεραυνό.

Η ανταμοιβή της Βαρβάρας, εκτός από το ότι νυμφεύθηκε τον Χριστό μέσα από το μαρτύριό της, ήταν ότι αξιώθηκε να θεραπεύει, με την χάρη και την ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, τα λοιμώδη και τα πνευματικά νοσήματα. Παράλληλα, ο Κύριος επέτρεψε η τιμή της να διαδοθεί ευρύτατα στην χριστιανική οικουμένη και συνάμα να διασώζει όσους την ευλαβούνται, ανά τους αιώνες, από θλιβερά περιστατικά του ανθρώπινου βίου (σεισμούς, αρρώστιες, καταστροφές) και να πρεσβεύει στον Θεό για όσους προσπίπτουν ικέτες στην εικόνα ή στο λείψανό της. Αξίζει να σημειωθεί ότι, ο υμνογράφος παραλληλίζει τον Διόσκορο με τον Αβραάμ της Παλαιάς Διαθήκης· ο Αβραάμ οδήγησε τον υιό του Ισαάκ στην θυσία κάνοντας υπακοή στο θέλημα του Γιαχβέ, ενώ ο Διόσκορος οδήγησε την κόρη του Βαρβάρα στο μαρτύριο κάνοντας υπακοή στον διάβολο. Ο μεν Αβραάμ ανταμοίφθηκε για την υπακοή του προς τον Θεό μέσω της ματαίωσης της θυσίας, ο δε Διόσκορος τιμωρήθηκε για την πράξη του με το θανατηφόρο χτύπημα του κεραυνού.

 Μαζί με την αγία Βαρβάρα, η Εκκλησία προβάλλει την μνήμη του αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού αλλά και του αγίου Σεραφείμ επισκόπου Φαναρίου. Ο μεν Ιωάννης ο Δαμασκηνός αγωνίστηκε με τα θεολογικά του συγγράμματα και την υμνογραφική του παραγωγή ενάντια στην αίρεση της εικονομαχίας, ενώ ο Σεραφείμ αντιμετώπισε το μένος των Οθωμανών (ως φορέων του Ισλάμ) ενάντια στον αληθινό Θεό. Ο Ιωάννης δέχθηκε την εκκοπή της δεξιάς χειρός του ως προσπάθεια ανακοπής της συγγραφικής του παραγωγής και ο Σεραφείμ σουβλίστηκε κυριολεκτικά ώστε ο διάβολος να επιβεβαιώσει την κυριαρχία του στα πρόσωπα των Οθωμανών. Από την μία ο Ιωάννης, μέσω της θαυματουργικής παρέμβασης της Θεοτόκου, ανέκτησε το δεξί του χέρι και συνέχισε να θεολογεί ενάντια στους εικονομάχους, από την άλλη ο Σεραφείμ εντάχθηκε στην χορεία των Νεομαρτύρων όπου με τις ουράνιες πρεσβείες ενίσχυσε το Γένος στον αγώνα για την ελευθερία του.

Κοινό χαρακτηριστικό των τριών εορταζομένων Αγίων ήταν ο πόθος τους για τον ουράνιο Νυμφίο. Κοινό γνώρισμα της Αγίας Βαρβάρας με τις άλλες Αγίες, ήταν ο ουράνιος «γάμος» με τον Νυμφίο Χριστό ως επισφράγισμα της προθυμίας της να προστρέξει στον μαρτυρικό θάνατο. Ο όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αξιώθηκε να υμνολογήσει την Τριαδικότητα του Θεού και να διωχθεί ποικιλλοτρόπως, ενώ ο επίσκοπος Φαναρίου Σεραφείμ ομολόγησε την ανωτερότητα του Κυρίου Ιησού Χριστού από την πλάνη του Ισλάμ με συνέπεια και αυτός να αξιωθεί του στεφάνου του μαρτυρίου. Οι εορταζόμενοι Άγιοι ας αποτελέσουν παραδείγματα αληθινής πίστης προς τον Θεό και πρότυπα ειρηνικής «αντίστασης» προς κάθε πειρασμό ο οποίος μας αποξενώνει από την διαρκή κοινωνία με τον ουράνιο Νυμφίο. Αναλογιζόμενοι το μέγεθος της θυσίας αλλά και της χάριτος των τιμώμενων Αγίων, ας γονατίσουμε στο λείψανο της Αγίας Βαρβάρας επικαλούμενοι τις πρεσβείες της και συνάμα ομολογώντας Τριάδα σέβω τὴν μίαν θεότητα, Αμήν!