Του Αρχιμ. Φιλίππου Χαμαργιά, Πρωτοσυγκέλλου της Ι. Μ. Μεσσηνίας

Λένε πως αυτό πρέπει να απολαμβάνουμε σε ένα ταξίδι είναι περισσότερο η διαδρομή παρά ο προορισμός. Να που όμως η παραβολή του Ασώτου έρχεται να μας διδάξει πως τελικά, στο ταξίδι του, άξιζε περισσότερο απ’ όλα η επιστροφή και σε αυτό μας καλεί να τον ακολουθήσουμε.

Τα είχε όλα στη ζωή του. Ήταν νέος, γόνος πλούσιας οικογένειας, γνώριζε από πριν ότι είχε δικαιώματα σε μια μεγάλη περιουσία. Όμως δεν του έφταναν όλα αυτά. Ένιωθε δέσμιος στην πατρική αγκάλη και αγάπη. Ήθελε την ελευθερία του, πράγμα που δυστυχώς απαιτούν πολλοί νέοι, χωρίς να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες της ζωής και χωρίς να έχουν την παρρησία να υποστηρίξουν αυτή την ελευθερία και ανεξαρτησία που αναζητούν.  Έκανε την “επανάστασή” του και απαίτησε ότι του αναλογούσε. Μόνο που έκανε ένα μεγάλο σφάλμα. Αυτό που εδικαιούτο, θα το έπαιρνε μετά από το θάνατο του πατέρα του, ως κληρονομιά. Αυτός το απαιτεί ζώντος του πατρός του. Που σημαίνει πως είτε ζει ο πατέρας του είτε όχι γι’ αυτόν αξία έχει μόνο η ύλη. Τον πατέρα του τον θεωρεί ήδη νεκρό. Μόνο απαιτεί….Και ο πατέρας δεν του αρνήθηκε. Του έδωσε ότι εδικαιούτο. Κι εκείνος παίρνοντας μόνο τα υλικά αγαθά και κανένα πνευματικό εφόδιο, έφυγε…. Πήγε μακριά. Από πού;;; Από την στοργή του πατέρα, από την αγκάλη και την ασφάλεια που του παρείχε.

Βέβαια όλοι μας απέναντι σε αυτή την  απαίτηση του υιού γινόμαστε έξαλλοι και επικριτικοί. Μα είναι δυνατόν να σκέφτεται έτσι ο υιός προς τον πατέρα;;;; Κι όμως είναι δυνατόν. Κι όχι μόνο είναι δυνατόν, αλλά το επιβεβαιώνει πολλές φορές ο κάθε άνθρωπος που με τη στάση του συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο στον Μεγάλο πατέρα, στο Θεό. Το ίδιο πράττει και ενεργεί κάθε άνθρωπος που μόνο απαιτεί από το Θεό, χωρίς να νιώθει καμία ηθική υποχρέωση απέναντί Του. Απαιτεί ότι μπορεί να πάρει, υγεία, , δύναμη, μυαλό, εξυπνάδα, δημιουργικό πνεύμα και ελευθερία βούλησης, με σκοπό όμως όλα αυτά να τα χρησιμοποιήσει μακριά από το Θεό, σε έργα και πράξεις ανομίας και σε λάθος κινήσεις, με γνώμονα και οδηγό τα δικά του λανθασμένα κριτήρια. Κι έτσι δημιουργείται ένας πυρήνας διάσπασης των σχέσεων του Θεού – Πατέρα με τον άνθρωπο – υιό. Διότι ο άνθρωπος αποστρέφεται το πρόσωπο του Θεού, ενώ αποδέχεται τις δωρεές Του, σε ένα πνεύμα συμφεροντολογικό και ατομισμού. Θέλει τα καλά, αλλά όχι τον Δοτήρα των καλών. Και το κακό είναι πως αυτό που κάνει ο ίδιος στο Θεό, θα το απολαύσει και θα το γευτεί από όλους όσους θεωρούνται “φίλοι” του, όταν βρεθεί ξεκρέμαστος, χωρίς περιουσία, χωρίς υπόσταση. Τότε θα του γυρίσουν την πλάτη και θα βρεθεί να γεύεται τα ξυλοκέρατα της μοναξιάς του, χωρίς αγάπη, χωρίς φιλία, χωρίς ανθρώπους, με μόνη παρέα και με συνδαιτημόνες τους χοίρους[1].

Όμως ευτυχώς η παραβολή μας προβάλλει την εικόνα της επαναφοράς και της επιστροφής “εις εαυτόν”[2]. Κι εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως ο στοργικός πατέρας δεν αφήνει το παιδί του να αλλοιωθεί μέσα στην απώλεια και να καταστεί άνθρωπος της πτώσης και της φθοράς, αλλά τον βλέπει, ως προς στιγμήν, ευρισκόμενο “εκτός εαυτού” και του αφήνει το περιθώριο να επανέλθει “εις εαυτόν”.

Κι έτσι η τραγικότητα της κατάστασης του Ασώτου θεραπεύεται με την επιστροφή στον Πατέρα. Μπορεί να ταξίδεψε μακριά, να έζησε στην αμαρτία, να γεύθηκε χίλια μύρια πράγματα, μέχρι και τα ξυλοκέρατα των χοίρων, όμως η γλυκιά αγκάλη και η υποδοχή του Πατέρα είναι η καλύτερη ανταμοιβή στην απόφαση της επιστροφής. Και αυτή η επιστροφή ξεκίνησε με μια νέα αφετηρία, αυτήν του επαναπροσδιορισμού των σχέσεων του υιού προς τον πατέρα, με πρώτο βήμα την ομολογία της λάθος επιλογής. Υπερβαίνει το “Εγώ”  του και βάζει στην άκρη τους τυχόν εγωισμούς, που θα τον εμπόδιζαν να αναγνωρίσει το λάθος του. Έπειτα ως δεύτερο βήμα προβάλλει την ταπείνωση. Ταυτοποιείται και αυτοπροσδιορίζεται ως ανάξιος υιός[3].  Ζητά από υιός να γίνει έστω  δούλος και υπηρέτης του πατέρα του[4]. Και αυτή την φορά δεν το απαιτεί, αλλά παρακαλεί. Και το τρίτο και σημαντικό βήμα είναι ο, μετά σπουδής, εναγκαλισμός με τον Πατέρα και η συμβάδιση με το θέλημά Του.

Με αυτά τα τρία βήματα, ως βήματα επιστροφής και επαναφοράς στο σωστό δρόμο, μας καλεί η Αγία μας Εκκλησία, να επανέλθουμε “εις εαυτόν” και να γίνουμε ακόλουθοι των βημάτων της επιστροφής του Ασώτου και να γευθούμε την αγάπη, τη στοργή, τον ασπασμό του Πατέρα, ο οποίος μας αναμένει με ανοικτή την αγκάλη, με καθαρή την καρδιά και χωρίς ίχνος υπαινιγμού για το παρελθόν. Η στολή είναι έτοιμη[5]…πάμε να την φορέσουμε και να γευθούμε τον μόσχο[6].

[1] Λουκ. ιε’ 16

[2] Λουκ. ιε’ 17

[3] Λουκ. ιε’ 21

[4] Λουκ. ιε’ 18-19

[5] Λουκ. ιε’, 22

[6] Λουκ. ιε’ 23