Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ

Το τελικό στάδιο για την ποθούμενη συνάντηση του Δημιουργού με τον Αδάμ άρχεται από την Βηθανία όπου ο Θεάνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με το αποτέλεσμα της παρακοής του Αδάμ, δηλαδή την φθορά και τον θάνατο. Ο φιλάνθρωπος Θεός ανασταίνει τον Λάζαρο και με εμφατικό τρόπο καθιστά σαφές ότι η δική Του Ανάσταση θα συνοδευθεί με την αποκατάσταση του Αδάμ στην κατάσταση της διαρκούς κοινωνίας με τον Θεό. Ο Κύριος, έξι ημέρες πριν το εβραϊκό Πάσχα, ευρίσκεται στην Βηθανία, όπου η Μάρθα σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Λυτρωτή, αλείφει τα πόδια Του με ένα πολύτιμο και συνάμα ακριβό μύρο. Εκείνη την στιγμή, ο Ιούδας αναδεικνύει την υποκρισία και τον φθόνο του πεσόντος Αδάμ λέγοντας ότι αυτό το μύρο θα μπορούσε να πωληθεί για τριακόσια δηνάρια και τα χρήματα να μοιρασθούν στους πτωχούς. Ασφαλώς, ο Ιούδας επ’ ουδενί δεν ενδιαφερόταν για τους πτωχούς∙ ο Κύριος απαντά στην υποκρισία του μαθητή Του με την ευγενική υπενθύμιση ότι δεν θα είναι για αρκετό καιρό ακόμα μαζί τους. Την ίδια στιγμή, οι Αρχιερείς αποφασίζουν την θανατική καταδίκη του Κυρίου καθώς αυξάνεται ο φθόνος τους προς Αυτόν. Την επόμενη ημέρα, ο Κύριος εισέρχεται θριαμβευτικά στην Ιερουσαλήμ και το πλήθος τον υποδέχεται αναφωνώντας προς Αυτόν το «Ωσαννά», ως απότοκο του απόηχου της εγέρσεως του Λαζάρου.

Η συμπεριφορά του όχλου κατά την είσοδο του Κυρίου στην Αγία Πόλη, αναδεικνύει μια ακόμα αδυναμία του Αδάμ και ολόκληρης της ανθρωπότητας∙ η ευκολία με την οποία ο όχλος αποθέωσε τον Λυτρωτή, είναι ακριβώς η ίδια ευκολία με την οποία ακολούθησε την επιταγή των Αρχιερέων να οδηγηθεί ο Θεάνθρωπος στον Τίμιο Σταυρό. Την επόμενη ημέρα, πορευόμενος ο Κύριος στην Ιερουσαλήμ, πείνασε και αναζήτησε τροφή σε μια συκιά. Αφού παρατήρησε ότι δεν υπήρχαν καρποί επάνω της, αποφασίζει να διδάξει τους μαθητές Του, ξηραίνοντας την συκιά. Ο λόγος για τον οποίο ο Δημιουργός καταράστηκε το δένδρο, δεν ήταν τιμωρητικός προς αυτό, αλλά διδακτικός. Ο Κύριος αντικρίζει στην άκαρπη συκιά την πνευματική ακαρπία του Αδάμ, των επίδοξων τιμωρών Του και συνολικά της ανθρωπότητας. Ο Κύριος ξηραίνει την συκιά για να διδάξει ότι η πίστη μας θα πρέπει να είναι δυνατή και όχι άνευ περιεχομένου και ουσίας. Εάν είναι δυνατή η πίστη των ανθρώπων, τότε ο Θεός θα επιτρέψει σε κάθε έναν από εμάς αυτό το οποίο αρμόζει στην ατομική πνευματική μας ωφέλεια.

Η πνευματική ακαρπία των ανθρώπων, ως εκ τούτου και του Αδάμ, προβάλλεται στις «ερωτήσεις» τις οποίες υπέβαλλαν οι Φαρισαίοι στον Κύριο, κατά την διδασκαλία Του στον Ναό. Ο Διδάσκαλος στηλιτεύει την πνευματική ακαρπία τους και μάλιστα θέτει τους πνευματικούς ταγούς του Ισραήλ προ των ευθυνών τους για αυτό το οποίο πρόκειται να ακολουθήσει∙ ότι, δηλαδή, ο Κύριος θα αποσύρει την χάρη Του από τον Ισραήλ και θα την παραχωρήσει στα Έθνη ώστε να γευθούν τους καρπούς της Βασιλείας Του. Η πνευματική ακαρπία της ανθρωπότητας φανερώνεται στα πρόσωπα των μαθητών Ανδρέα και Ιωάννου, οι οποίοι ωθούν την μητέρα τους να μεσολαβήσει προς τον Κύριο ώστε αμφότεροι να τοποθετηθούν δεξιά και αριστερά του Κυρίου κατά την έλευση της Βασιλείας Του. Ο Κύριος Ιησούς Χριστός αντιμετωπίζει αυτό το περιστατικό πνευματικής ακαρπίας του Ανδρέα και του Ιωάννου διδάσκοντας στους μαθητές την ταπείνωση∙ αυτός ο οποίος επιθυμεί να είναι πρώτος μεταξύ των ανθρώπων θα πρέπει να είναι διάκονος, όχι υποτελής, των υπολοίπων. Έμπρακτη απόδειξη αυτού του είδους ταπείνωσης, είναι ο Ίδιος καθώς με την Σάρκωση και την Θυσία Του, επιθυμεί να διακονήσει τον πεσόντα Αδάμ και εντέλει να τον σώσει από την αμαρτία.

Απέναντι στην πνευματική ακαρπία του πεσόντος Αδάμ, των ιερατικών τάξεων του Ισραήλ, των υιών του Ζεβεδαίου και ολόκληρης της ανθρωπότητας, η Εκκλησία προβάλλει την διδακτική ιστορία του Ιωσήφ του «παγκάλου». Ο Ιωσήφ, το ενδέκατο παιδί του Πατριάρχου Ιακώβ της Παλαιάς Διαθήκης, πέφτει θύμα της πνευματικής ακαρπίας των αδελφών του και ρίπτεται σε ένα πηγάδι ώστε να πεθάνει. Ο Θεός επιτρέπει ο Ιωσήφ να καταλήξει στην Αίγυπτο και να πωληθεί στον άρχοντα Πετεφρή. Η πνευματική ξηρασία της γυναίκας του άρχοντος την οδηγεί να προκαλέσει τον Ιωσήφ να υποκύψει στις σαρκικές ορέξεις της. Ο Ιωσήφ κατορθώνει να ξεφύγει από την αμαρτία αλλά φυλακίζεται λόγω της πνευματικής κενότητας αυτής της γυναίκας. Ο φυλακισμένος Ιωσήφ, έχοντας πλήρη την ψυχή του από τους πνευματικούς καρπούς της ταπείνωσής του, κερδίζει την εμπιστοσύνη του Φαραώ εξηγώντας τα περίφημα οράματα και έπειτα αξιώνεται από τον Θεό να δρέψει τους καρπούς των πνευματικών του κόπων διοικώντας πολιτικά την κραταιά Αίγυπτο. Ο υμνογράφος μας προτρέπει να μιμηθούμε τον Ιωσήφ, ο οποίος «καταλιπὼν τὸν χιτῶνα, ἔφυγε τὴν ἁμαρτίαν, καὶ γυμνὸς οὐκ ᾐσχύνετο, ὡς ὁ Πρωτόπλαστος, πρὸ τῆς παρακοῆς – εγκαταλείποντας τον χιτώνα (το δωμάτιο της γυναίκας του αφέντη του στην προκειμένη περίπτωση), απέφυγε να αμαρτήσει, και επειδή έτρεξε να σωθεί από την αμαρτία όντας γυμνός, δεν αισθάνθηκε ντροπή επειδή ομοίασε με τους Πρωτοπλάστους πριν την παρακοή τους». Πέραν της μίμησης του Ιωσήφ, η Εκκλησία μας καλεί «τῆς ξηρανθείσης συκῆς διὰ τὴν ἀκαρπίαν, τὸ ἐπιτίμιον φοβηθέντες ἀδελφοί, καρποὺς ἀξίους τῆς μετανοίας, προσάξωμεν Χριστῷ – να αναλογισθούμε το επιτίμιο της ξηρασίας το οποίο ο Κύριος επέβαλλε στην συκιά και να αποδώσουμε στον Κύριο τους πνευματικούς καρπούς της μετάνοιάς μας».

Ο άγιος Κύριλλος, Πατριάρχης Αλεξανδρείας, σχολιάζει την εκούσια και συνάμα θριαμβευτική πορεία του Κυρίου Ιησού Χριστού προς το Πάθος σημειώνοντας ότι «ο Δεσπότης υπέμεινε όλα αυτά με σκοπό επιτύχει την δική μας σωτηρία∙ επειδή όλοι όσοι υπηρετούσαν την αμαρτία ήταν υπεύθυνοι για τα αντίστοιχα πνευματικά επιτίμια, Αυτός ως απαλλαγμένος από κάθε μορφής αμαρτία, πορεύεται να δεχθεί την τιμωρία των αμαρτωλών. Η τιμωρία των αμαρτωλών, δηλαδή ο Τίμιος Σταυρός, θα γίνει η αιτία να καταλυθεί η απώλεια της ανθρωπότητας». Ο Υιός του Ανθρώπου ανεβαίνει στα Ιεροσόλυμα ώστε να εκπληρώσει τις Γραφές, δηλαδή, να πληρώσει με το Αίμα Του την απελευθέρωση του Αδάμ από τα δεσμά του θανάτου και με την Ανάστασή Του να οδηγήσει τον Αδάμ και την ανθρωπότητα στον Θεό – Πατέρα μας. Παράλληλα, καλεί όλους εμάς να συμπορευθούμε πνευματικά μαζί Του, να υπερβούμε την αμαρτωλότητά μας και να βιώσουμε πνευματικά το Πάθος και την Ανάστασή Του. Η ανθρωπότητα, παρά το γεγονός ότι υποφέρει για την πνευματική ακαρπία της από μια μη ιάσιμη (έως αυτήν την στιγμή) ασθένεια, εντούτοις προσκαλείται ακόμα μια φορά από τον Κύριο να βιώσει καρδιακά, ίσως πιο αληθινά από κάθε άλλη φορά, το μυστήριο των Παθών και της Αναστάσεως. Ο αγώνας για την «επανάκτηση της Υιοθεσίας» διέρχεται από την αληθινή βίωση της ανοδικής πορείας του Ιησού προς τα Ιεροσόλυμα, με απώτερο σκοπό την εύρεση και την απελευθέρωση του αιχμάλωτου Αδάμ, Αμήν!