«Αναπέμποντας δέηση προς την Αγία Βαρβάρα»

Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ

«Τὴν χάριν τῶν ἰάσεων, ἐκ Θεοῦ δεξαμένη, Βαρβάρα παναοίδιμε, τοῦ ἰᾶσθαι τὰς νόσους, τῶν πίστει προστρεχόντων σοι, τὸν Θεὸν δοξάζουσα, τὸν ἐπὶ πάντων Δεσπότην, ῥῦσαι πάντας κινδύνων, λοιμικῆς ἀσθενείας, καὶ ψυχικῶν νοσημάτων – Εσύ, Βαρβάρα παναοίδιμε, η οποία δέχθηκες από τον Θεό το χάρισμα της ιατρείας, ιάτρευσε τα νοσήματα όσων προστρέχουν σε εσένα· εσύ, η οποία δόξασες (με το μαρτύριό σου) τον Θεό ο Οποίος είναι ο Δεσπότης των πάντων, σώσε όλους (τους ανθρώπους) από τους κινδύνους, από λοιμικές ασθένειες και ψυχικά νοσήματα». Με αυτούς τους λόγους, ο υμνογράφος προσκαλεί για μία ακόμα χρονιά τους χριστιανούς να τιμήσουν την Ένδοξη Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα· ωστόσο, ο υμνωδός προτρέπει τους πανηγυριστές της μνήμης της Αθληφόρου να αντιληφθούν ότι η Αγία έλαβε από τον Θεό το χάρισμα να θεραπεύει κάθε νόσο, πνευματική και σωματική, όσων ανθρώπων προστρέχουν στις πρεσβείες της. Είναι γεγονός ότι τους τελευταίους μήνες η ανθρωπότητα, στο σύνολό της, βιώνει μία ιδιαίτερα ταραγμένη περίοδο όπου μία λοιμική νόσος έχει προκαλέσει δεινά οικονομικής και ανθρωπιστικής φύσεως, με τους ηγέτες του κόσμου να αδυνατούν να ελέγξουν αυτήν την περίπλοκη κατάσταση. Απέναντι σε αυτήν την τρικυμιώδη περίσταση, η επίκληση του υμνογράφου στην Μεγαλομάρτυρα Βαρβάρα, φαντάζει επιτακτικά επίκαιρη. Ωστόσο, είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε την πραγματική διάσταση της έκκλησης «βοήθειας» προς την Αγία;

Η απάντηση είναι μάλλον αρνητική και πηγάζει από το αίτημα του υμνογράφου προς την Αγία όχι μόνο να θεραπεύσει τα λοιμώδη νοσήματα των ανθρώπων, αλλά και τα νοσήματα πνευματικής φύσεως, τα οποία επιβαρύνουν την κάθε ανθρώπινη ψυχή. Στο παρόν σημείο διαπιστώνουμε την αδιάρρηκτη ψυχοσωματική ενότητα του ανθρώπου η οποία, ασφαλώς, δεν παραμένει ανεπηρέαστη από την διάπραξη της αμαρτίας. Όταν ο άνθρωπος διαπράττει συστηματικά την αμαρτία, τότε οι επιπτώσεις είναι εμφανείς τόσο στο σώμα όσο και στην ψυχή. Εντός της σύγχρονης θολοκουλτούρας, ο άνθρωπος εθίστηκε στην αμαρτία και την αντιμετώπισε ως τρόπο ζωής, μακριά από τον Θεό. Η απομάκρυνση αυτή, επακόλουθα, κατέστησε ευάλωτο τον άνθρωπο (ψυχικά και σωματικά) με αποτέλεσμα οι συνέπειες της αποστασίας από τον Θεό να πραγματώνονται μέσω της σημερινής λοιμικής δοκιμασίας.

Ως αντιστάθμισμα στην ανθρώπινη απομάκρυνση από τον Θεό, προβάλλει ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ο οποίος με τόλμη και θάρρος αντιμετώπισε μία παρόμοια κατάσταση «αποστασίας» και μία ασθένεια, πνευματικής φύσεως, η οποία οδήγησε την πολιτική και θρησκευτική βούληση του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντα Γ΄ Ισαύρου να στραφεί ενάντια στην Εκκλησία. Ο «πάνσοφος» Ιωάννης Δαμασκηνός, «ανέτρεψε με την σοφία του τις αιρέσεις και παρέδωσε στην Εκκλησία το Ορθόδοξο δόγμα· ο ορθός τόπος θεολογίας και προσέγγισης του δόγματος είναι μέσα από την δοξολογία της Αγίας Τριάδας, η οποία είναι μία Μονάδα με τρείς υποστάσεις και κοινή, θεία ουσία». Ο όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, όντας ο ίδιος υιός κρατικού αξιωματούχου του βυζαντινού κράτους και κληρονόμος αυτής της ιδιότητας, όχι μόνο δεν επαναπαύθηκε στην «ασφάλεια» της ιδιότητάς του, αλλά όρθωσε το θεολογικό ανάστημά του και με την ορθή χρήση των δογματικών αληθειών της χριστιανικής διδασκαλίας, αναίρεσε έμπρακτα την Εικονομαχική πλάνη.

Τόσο η Αγία Μεγαλομάρτυς Βαρβάρα, όσο και ο Όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, αντιλήφθηκαν ότι η μοναδική οδός για την σωτηρία τους, ήταν η αληθινή πίστη στον Ιησού Χριστό. Ο Υιός και Λόγος του Θεού σχεδίασε με πάνσοφο τρόπο την σωτηρία του κόσμου και την πραγμάτωσε μέσω της άριστης Θείας Οικονομίας Του. Επομένως, σύμφωνα με τον υμνογράφο, η Αγία Βαρβάρα θα πρέπει να προστρέξει και να δεηθεί υπέρ της ανθρωπότητας στον Δεσπότη Χριστό ώστε να απαλλαγεί το φθαρτό γένος μας από τα πνευματικά και σωματικά νοσήματα, όπως επίσης και από τους όποιους κινδύνους της καθημερινότητας. Η Αγία Βαρβάρα πέτυχε να απολάβει το χάρισμα της ίασης των νοσημάτων χάρη στην γενναία απόφασή της να αντισταθεί στο θέλημα του θεομάχου πατέρα της, ενώ ο Όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός υπέφερε με γνώμονα την διαφύλαξη του Ορθοδόξου δόγματος. Αμφότεροι, είχαν την ευκαιρία να καλλιεργήσουν τα πνευματικά τους χαρίσματα μέσω της πρόθυμης εναντίωσης στις δαιμονικές επιβουλές, γενόμενοι πρότυπα για τις επερχόμενες γενεές χριστιανών.

Ως εκ τούτου, η απάντηση στην σημερινή λοιμική δοκιμασία, είναι όχι η στείρα και άγονη (πνευματικά) καταφυγή στις πρεσβείες της Αγίας Βαρβάρας, αλλά ο επαναπροσδιορισμός της στάσης του ανθρώπου απέναντι στον Θεό. Η Αγία Βαρβάρα θα αφουγκραστεί τις προσευχές των ανθρώπων για την αποκατάσταση της πνευματικής και σωματικής υγείας μόνο εάν αυτές συνοδεύονται από την έμπρακτη μετάνοια και την αναθεώρηση των εσφαλμένων πνευματικών επιλογών μας. Ο Όσιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, μέσα από την καθάρια προσευχή, θα μας ενισχύσει στον αγώνα μας ενάντια στην πνευματική μας ραστώνη, όπως επίσης και στην διαλεκτική αντιπαράθεση με όλους εκείνους οι οποίοι αντιμετωπίζουν τον χριστιανισμό ως κάτι παρωχημένο και την πνευματική πρόοδο ως κάτι περιττό και άσκοπο στην ζωή του χριστιανού. Επιπλέον, το θάρρος της Αγίας Βαρβάρας και η σοφία του Ιωάννη Δαμασκηνού, εάν και εφόσον υπάρξει η ανάλογη πνευματική προσπάθεια, θα είναι διαθέσιμα προς τους κληρικούς όλων των βαθμίδων να υπερασπισθούν την Αλήθεια, την Αθανασία και την Ζωή της Θείας Κοινωνίας απέναντι στους υβριστές της. Εν κατακλείδι, ας γονατίσουμε ενώπιον του σεπτού λειψάνου και της σεβάσμιας εικόνας της Αγίας Βαρβάρας και ας αναλογισθούμε· είμαστε σε πνευματική ετοιμότητα ώστε να αιτηθούμε την ίαση των πνευματικών και σωματικών μας νοσημάτων; Εάν ναι, τότε ο Πανάγαθος Θεός θα άρει την δοκιμασία των ημερών ως επιβράβευση των πνευματικών αγώνων. Εάν όχι, τότε ο Λυτρωτής θα επισκέπτεται τα πλάσματά Του με την ασθένεια αυτή, προσδοκώντας όχι στην απώλεια, αλλά στην ουσιαστική αναπροσαρμογή και τον επαναπροσδιορισμό του σκοπού της υπάρξεώς μας κατά το πρότυπο των εορταζομένων Αγίων. Αμήν!

Διαβάστε ακόμα