Καταβασίες ονομάζονται οι ειρμοί των κανόνων οι οποίοι ψάλλονται, αφού συμπληρωθεί η ανάγνωση ή ψαλμώδηση του κανόνα της Εορτής ή του εορτάζοντος Αγίου και συνήθως μετά την ανάγνωση του Συναξαρίου (σημερινή τάξη που ακολουθείται στις ενορίες).

Οι Καταβασίες ονομάστηκαν έτσι, γιατί κατά τα παλιά χρόνια οι χοροί των ψαλτών προκειμένου να τις ψάλλουν, κατέβαιναν από τα στασίδια τους και τις έψαλλαν ενωμένοι σε ένα χορό στο μέσον του Ναού. Η ορθή τάξη ,είναι να ψάλλονται σαν καταβασίες οι ειρμοί τους, μετά από κάθε ωδή του κανόνα. Στα μοναστήρια, κυρίως του Αγίου Όρους, η τάξη αυτή διατηρείται σε όλες τις ακολουθίες του όρθρου μέχρι και σήμερα. Στην –σημερινή- ενοριακή λειτουργική πράξη ,αυτό το συναντούμε μόνο στις ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος και της Κυριακής του Πάσχα, όπου μετά την ψαλμώδηση των τροπαρίων των κανόνων, ψάλλεται στο τέλος η καταβασία σε αργό ειρμολογικό μέλος.

Όλες οι καταβασίες συμπεριλαμβάνονται σε ειδικό μουσικό βιβλίο, που ονομάζεται «Ειρμολόγιο».

Οι καταβασίες διακρίνονται σε δύο είδη από άποψη μέλους:

Ø  σε σύντομες καταβασίες, καλούμενες και ειρμολογικές, που διακρίνονται από το μεγάλο και πλούσιο ρυθμικό μέλος τους και

Ø  σε αργές καταβασίες, που χαρακτηρίζονται για το τεχνικότερο μέλος τους.

Το Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Arxon.gr σε συνεργασία με τον κ. Βαζούρα Ιωάννη,  Πρωτοψάλτη του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Καλλιθέας & Δάσκαλο της Ψαλτικής, εγκαινιάζει έναν νέο κύκλο , όπου θα αναρτώνται οι καταβασίες κάθε περιόδου, αρχής γενομένης από την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου μας.

Οι καταβασίες ψάλλονται από το «Ειρμολόγιο» του Ιωάννου Πρωτοψάλτου,  σε σύντομο ειρμολογικό μέλος.