Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ
«Όταν ο Κύριος παρέδωσε το πνεύμα Του στον Ουράνιο Πατέρα, τότε επιτελέσθηκαν διάφορα σημεία, μεταξύ αυτών και η διάνοιξη των μνημάτων. Όταν η θεία ψυχή κατήλθε στον Άδη, τα σώματα των κεκοιμημένων αγίων αισθάνθηκαν ζωτική δύναμη και οι ψυχές των αγίων απολύθηκαν από τα δεσμά του Άδη και ορισμένες επέστρεψαν στα σώματά τους. Η διάνοιξη των μνημείων φανέρωσε την επικείμενη κατάλυση στον Άδη και την επερχόμενη Ανάσταση του Κυρίου. Όταν ο αρχηγός της σωτηρίας μας εξήλθε από τον τάφο, τότε οι ψυχές εκείνες εισήλθαν με τον ευγνώμονα ληστή στην Εδέμ. Ο Υιός και Λόγος του Θεού ανακαίνισε την φθαρείσα ανθρώπινη φύση από την αμαρτία και με τη θεία δύναμή Του ντρόπιασε την εξουσία του θανάτου. Η σωματική παραμονή του Κυρίου στον τάφο κατά το Σάββατο και η πνευματική παρουσία Του στον Άδη, έδειξε ότι ο Δεσπότης τήρησε στο έπακρο τη σωματική αργία του ιουδαϊκού Νόμου. Όταν παρήλθε η κατήφεια του Σαββάτου και επιτελέσθηκε το μυστήριο της Αναστάσεως, τότε ανέτειλε ο Ήλιος της Δικαιοσύνης και διέλυσε το σκοτάδι της αμαρτίας. Πολύ πρωί της «μιᾶς Σαββάτων», δηλαδή της Κυριακής, οι Μυροφόρες έσπευσαν να μυρώσουν το σώμα του Λυτρωτή. Όπως ακριβώς η Εύα υπέπεσε στην αμαρτία κατά το δειλινό και εξοστρακίσθηκε (με τον Αδάμ) από τον Παράδεισο, οι απόγονοι αυτής έσπευσαν πολύ πρωί ώστε να μάθουν την αποκατάσταση της Προμήτορος με την Ανάσταση».
Με τους παραπάνω λόγους, ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, προσεγγίζει την Ανάσταση του Κυρίου, γεγονός το οποίο αποτελεί τη βάση της πίστεώς μας. Η Ανάσταση, για τον ιερό συγγραφέα, προμηνύεται όταν ο Ιησούς Χριστός παραδίδει το Πνεύμα Του στον Πατέρα και γίνεται πραγματικότητα όταν ο Ίδιος εκμηδενίζει το θάνατο και εισάγει τις ψυχές των απ’ αιώνος κεκοιμημένων στον Παράδεισο. Ο τάφος του Χριστού, επειδή είναι η πηγή της δικής μας Αναστάσεως, αναδεικνύεται «ζωηφόρος», «λαμπρότερος» και «ωραιότερος» ακόμα και από ένα βασιλικό νυφικό κρεβάτι. «Με τον Σταυρό Σου κατήργησες την κατάρα του ξύλου, με την ταφή Σου νέκρωσες την εξουσία του θανάτου, με την έγερσή Σου έδωσες φωτισμό στο γένος των ανθρώπων και για το λόγο αυτό ψάλλουμε· ας είσαι δοξασμένος Θεέ μας, επειδή είσαι ο Ευεργέτης μας». Ο Ιησούς Χριστός θανατώθηκε ως κακούργος στον Τίμιο Σταυρό με σκοπό να δείξει στα Έθνη ότι θα αναστηθεί από τους νεκρούς και θα εξαλείψει τον θάνατο.
Λίγες στιγμές πριν την Ανάσταση του Θεανθρώπου, οι Ιουδαίοι θεώρησαν ότι έπρεπε να σφραγίσουν τον Πανάγιο Τάφο και να τοποθετήσουν στρατιώτες για να αποτρέψουν την «κλοπή» του σώματος από τους Μαθητές. Κατά την έγερση του Κυρίου, οι στρατιώτες φοβήθηκαν τόσο πολύ από την παρουσία του Αγγέλου ο οποίος κύλησε τον λίθο του μνήματος, όπου δεν κατόρθωσαν να αντιδράσουν στα όσα είδαν. «Όπως ακριβώς ο Άγγελος με το «Χαίρε» ανήγγειλε στην Κεχαριτωμένη τη σύλληψή σου Κύριε (στην κοιλία της), τώρα στην Ανάστασή Σου ένας Άγγελος κύλισε τον λίθο από το ένδοξο μνήμα Σου. Ο πρώτος Άγγελος ανήγγειλε (στην Παρθένο), αντί για το λυπηρό μήνυμα (της εκδίωξης από τον Παράδεισο), το χαρμόσυνο μήνυμα της σωτηρίας· ο έτερος Άγγελος, αντί για τον θάνατο, κήρυξε σας εμάς την έγερση του Ζωοδότη Δεσπότου». Ο υμνογράφος, εμφανώς, συγκρίνει το γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου με την Ανάσταση του Κυρίου. Κοινό στοιχείο των δύο εορτών είναι η παρουσία των Αγγέλων· κατά την εορτή του Ευαγγελισμού ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μεταφέρει το μήνυμα της επερχόμενης απολύτρωσης, ενώ κατά την Ανάσταση, ο Άγγελος ανοίγει το μνημείο ώστε αφ’ ενός να δώσει απτή απόδειξη της Αναστάσεως και αφ’ ετέρου να διευκολύνει τις Μυροφόρες να εισέλθουν στον Τάφο.
Οι γυναίκες αυτές πορεύθηκαν «ὄρθρου βαθέος», προκειμένου να αλείψουν με μύρα το σώμα του Λυτρωτή. Φθάνοντας στο μνημείο, διαπίστωσαν ότι ο λίθος είχε μετακινηθεί και αφού εισήλθαν στο εσωτερικό του μνημείου, πληροφορήθηκαν ότι «ὁ Ἰησοῦς ὁ Ναζαρηνός ὁ ἐσταυρωμένος» είχε εγερθεί. Έπειτα, οι Μυροφόρες επιφορτίζονται με την αναγγελία του γεγονότος στους Αποστόλους και τον Πέτρο, τους οποίους ο Αναστάς Κύριος θα συναντούσε στη Γαλιλαία όπως είχε υποσχεθεί. Σύμφωνα με την αφήγηση του Ευαγγελιστή Μάρκου, οι γυναίκες έφυγαν από το μνημείο γεμάτες «τρόμο καὶ ἔκσταση» και αποφασισμένες να μην πουν τίποτα σε κανέναν για το γεγονός, εκτός από τους Αποστόλους. Λίγες στιγμές αργότερα, ο Ιησούς φανερώθηκε στις γυναίκες και επιβεβαίωσε την Ανάστασή Του, επαναλαμβάνοντας την εκπλήρωση της υπόσχεσης προς τους «ἀδελφούς» ότι θα συναντηθούν στη Γαλιλαία.
Το απόγευμα της Κυριακής, οι Μαθητές ήταν συνηγμένοι στο υπερώο ώστε να προφυλαχθούν από τους Ιουδαίους. Τότε, ο Θεάνθρωπος εμφανίσθηκε σε αυτούς, τους ευλόγησε και έδειξε τα χέρια και την πλευρά Του ώστε να συνειδητοποιήσουν οι Απόστολοι ότι είναι πράγματι Αυτός. Ο Κύριος πληροφορεί τους Αποστόλους για την επικείμενη μετάβασή τους στα Έθνη ώστε να κηρύξουν το Ευαγγέλιο και με τη θεία χάρη ενισχύει την αποφασιστικότητά τους. «Ἡ Ἀνάστασίς σου Χριστὲ Σωτήρ, ἅπασαν ἐφώτισε τὴν οἰκουμένην, καὶ ἀνεκαλέσω τὸ ἴδιον πλάσμα, παντοδύναμε Κύριε δόξα σοι». Επομένως, η Ανάσταση του Κυρίου είναι η ανάκληση του πεπτωκότος ανθρώπου στον Παράδεισο και ταυτόχρονα αποτελεί το έναυσμα της διαδόσεως του Ευαγγελίου στην Οικουμένη. Οι Απόστολοι ενισχύονται με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και καθίστανται «μάρτυρες» του Ευαγγελίου «ἔν τε Ἰερουσαλὴμ καὶ ἐν πάσῃ τῇ Ἰουδαίᾳ καὶ Σαμαρείᾳ καὶ ἕως ἐσχάτου τῆς γῆς».
Η Διακαινήσιμος εβδομάδα την οποία διανύουμε, τυγχάνει τη φετινή χρονιά να είναι πλήρης από μνήμες Αγίων, οι οποίοι έγιναν μέτοχοι του αναστάσιμου φωτισμού της Οικουμένης. Με το βίο και τα μαρτύριά τους, όχι μόνο μιμήθηκαν τη θυσία του Λυτρωτή, αλλά κατέστησαν υποδείγματα για τις γενεές των χριστιανών. Οι εορταζόμενοι Άγιοι αξιώθηκαν της Ουράνιας Βασιλείας με την εκούσια προσφορά της ζωής τους, ενώ εμείς ευελπιστούμε ότι το φως της Αναστάσεως θα μας ενισχύσει απέναντι στη δοκιμασία των ημερών. Ως εκ τούτου, ας μετάσχουμε ολόψυχα στη χαρά της Εκκλησίας για την Έγερση του Ζωοδότη, ψάλλοντας ειλικρινά «Τὸν σωτήριον ὕμνον ᾄδοντες, ἐκ στομάτων ἀναμέλψωμεν· δεῦτε πάντες ἐν οἴκῳ Κυρίου προσπέσωμεν λέγοντες· ὁ ἐπὶ ξύλου σταυρωθείς, καὶ ἐκ νεκρῶν ἀναστὰς καὶ ὢν ἐν κόλποις τοῦ Πατρὸς ἱλάσθητι ταῖς ἁμαρτίαις ἡμῶν», Αμήν!
