Του Κώστα Νούση
Το φαινόμενο του αγίου Πορφυρίου «συντάραξε» την Εκκλησία τον προηγούμενο αιώνα. Σύμφωνα με τον έτερο όσιο Σωφρόνιο Σαχάρωφ τον Αγιορείτη, κάθε 200 χρόνια στέλνει ο Θεός στον κόσμο άνθρωπο τόσο χαρισματούχο. Και αναρωτιόμαστε εύλογα ποιος ήταν ο διάδοχος αυτής της μεγάλης εκκλησιαστικής μορφής. Πολλοί διεκδίκησαν άμεσα ή έμμεσα τον τιμητικό αυτόν τίτλο, ωστόσο, κατά τη γνώμη μου, ένας ήταν αυτός που εύλογα θα μπορούσε να τον λάβει με βάση τις ορατές αποδείξεις του βίου του και τη σημαδιακή ημερομηνία της κοίμησής του: 2 Δεκεμβρίου, όπως και ο φίλος του Πορφύριος…
Ο γέροντας Αμβρόσιος Λάζαρης (+2006) ήταν κυρίως γνωστός ως o Πνευματικός της γυναικείας Ιεράς Μονής Δαδίου. Εκεί τον έβλεπαν συνήθως οι χιλιάδες προσκυνητές που πέρασαν από το πετραχήλι του είτε για μια οιαδήποτε συμβουλή. Ένας αληθινός στάρετς που συνέχισε για μια δεκαπενταετία να καλύπτει – το κατά δύναμιν – το κενό της απουσίας του επιστήθιου φίλου του οσίου Πορφυρίου.
Ποια τα κοινά χαρακτηριστικά και χαρίσματα με τον όσιο Πορφύριο; Σχεδόν αγράμματος και αυτός σαν τον όσιο, πήγε και μόνασε στο Άγιον Όρος και πιο συγκεκριμένα στη Μονή Κουτλουμουσίου με κλήση θαυμαστή, όπως και ο Καυσοκαλυβίτης. Δεν είχε φυσικά ποτέ τον λογισμό να εξέλθει του Όρους και πολύ περισσότερο να γίνει Πνευματικός, ακριβώς όπως και ο Πορφύριος. Η Χάρη, όμως, του Θεού είχε άλλα σχέδια και για την περίπτωσή του. Έτσι, ενώ έλαβε με θαυμαστό τρόπο το χάρισμα της ανάγνωσης και της κατανόησης των Γραφών και των λειτουργικών κειμένων – όταν πήγε στο Όρος συλλάβιζε! – ήρθαν έτσι τα πράγματα και βγήκε στον κόσμο, κι αυτός στην πρωτεύουσα, ως ιερέας και κατόπιν πνευματικός. Με την προτροπή δε του οσίου Πορφυρίου αργότερα εγκατεστάθη οριστικά ως ο πνευματικός της ιστορικής μονής του Δαδίου στην Αμφίκλεια.
Έζησε αρκετά χρόνια στην Αθήνα μαζί με τον όσιο Πορφύριο και την κατά σάρκα αδερφή του Πορφυρία και μετέπειτα ηγουμένη στη μονή της Μεταμόρφωσης στο Μήλεσι. Από κείνα τα αξέχαστα χρόνια χτίστηκε μια βαθιά πνευματική φιλία που συνοδεύτηκε από έντονες εμπειρίες, όπως θέαση του ακτίστου φωτός κατά τη συμπροσευχή τους. Δικαιολογημένα λοιπόν «καυχιόταν» εν Κυρίω ο π. Αμβρόσιος πως πέρασε σε αυτόν το πνεύμα που είχε ο Πορφύριος. Ο γέροντας Αμβρόσιος διακρινόταν επίσης και για τις διδαχές του, αρκετές από τις οποίες αναφέρονταν στα έσχατα χρόνια του Αντιχρίστου και στον τρόπο αντιμετώπισης των μεγάλων πειρασμών που περιμένουν την Εκκλησία μας.
Τα χαρίσματά τους κοινά και μάλιστα έντονα στην εκδήλωσή τους: κυρίως το ιαματικό, διορατικό και προορατικό. Το χάρισμα της υπέρλογης μετάβασης από τόπο σε τόπο, το χάρισμα της ανεύρεσης και δοκιμής υπογείων υδάτων – αυτό το τελευταίο έλεγε πως του το μετέδωσε ο ίδιος ο όσιος Πορφύριος με ένα απλό άγγιγμα επ’ αυτού. Αλλά κοινά και τα παθήματα: φοβερές ασθένειες και πόνοι, τους οποίους αντιμετώπισε με ιώβεια υπομονή κατάκοιτος μεν, προσδεχόμενος δε τα πλήθη των προσερχόντων σε αυτόν έως το τέλος της επίγειας πορείας του.
Με τους Αγίους και τους Αγγέλους συνομιλούσε και συλλειτουργούσε συχνότατα, ειδικότερα δε με τον αγαπημένο του άγιο Νεκτάριο, ο οποίος και τον θεράπευσε από σοβαρότατες ασθένειες, μάλιστα και με άμεση χειρουργική επέμβαση κάποιες φορές! Σύμφωνα, επίσης, με τα ίδια του τα λόγια, εν προσευχή έφευγε ενίοτε από το σώμα και μεταφερόταν στον Παράδεισο, όπως και ο όσιος των Καυσοκαλυβίων. Ο γέρων Αμβρόσιος συχνότατα περιέγραφε τις εμπειρίες από τις πνευματικές αυτές αναβάσεις του, προκειμένου να στηρίξει τον λαό του Θεού στον αγώνα του.
Ο όσιος Αμβρόσιος ήταν ένας αφανής Γέροντας, ωστόσο η Χάρη τον πρόδιδε και όσο ζούσε και τώρα ακόμη, μετά την κοίμησή του. Προσωπικά εντυπωσιάστηκα από το βιβλίο των εκδόσεων Άθως για τον βίο και τα θαύματά του. Και φυσικά δεν είναι η μόνη έκδοση για την αγιασμένη τούτη μορφή. Σε λίγες μέρες θα μνημονεύσουμε την δεκαπενταετή επέτειο της οσιακής κοίμησής του. Ας ευχηθούμε κάποια στιγμή ο γέρων Αμβρόσιος να συμπεριληφθεί και επίσημα στο Ορθόδοξο Αγιολόγιο, πάντοτε δε να πρεσβεύει για μας στον Κύριο, στον οποίο ανέβηκε και παρίσταται μετά παρρησίας λόγω της ταπείνωσης και της άσκησής του. Αμήν!
