Ομιλία Μητροπολίτη Σουηδίας Κλεόπα στον Άγιο Δημήτριο Θεσσαλονίκης

Α΄ Κυριακή των Νηστειών, Της Ορθοδοξίας
5Μαρτίου 2023

Παναγιώτατε Μητροπολίτα Θεσσαλονίκης κ. Άνθιμε,
ΑγαπητοίΠατέρες,
Εξοχώτατοι και ΕντιμώτατοιΠολιτειακοί και Στρατιωτικοί Εκπρόσωποι,
Αγαπητοί μου Αδελφοί,

Βρίσκομαισήμερα στηΘεσσαλονίκη και στο ναό του Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του Μυροβλύτου, έχοντας την εξαιρετική τιμή, να εκπροσωπήσω στη χθεσινή μεγαλειώδη μουσική συναυλίατης ΣΟΝΕ, υπό την διεύθυνση του Μουσικολογιωτάτου Μαέστρου κ. Ευάγγελου Αραμπατζή, την Α.Θ.Π., τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο, τις πατρικές ευχές και ευλογίες του Οποίου διαβιβάζω σε όλους σας.

Σήμερα, με την κανονική άδεια του Παναγιωτάτου Μητροπολίτου Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, προς τον οποίο εκφράζω τηβαθύτατη ευγνωμοσύνη μου για τη φιλοξενία του, καθώς και στον Προϊστάμενο του ναού, Πανοσιολ. Αρχιμανδρίτη κ. Δαμασκηνό, αξιώνομαι να ιερουργώ στο ιερό τούτο παλλάδιο της Ορθοδόξου ημών πίστεως και να ομολογήσω μαζίσας, τα ιερά της δόγματα, στην εορτή της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων και της προσκυνήσεως της Αχράντου εικόνος του Ενανθρωπήσαντος Θεού.

Μιας προσκύνησης, που προϋποθέτει τη συνύπαρξη και συμπόρευση Θεού και ανθρώπου, την αλληλοπεριχώρηση, την επαναφορά μας στην προπτωτική παραδείσια κατάσταση, όπως αναφέρει και το απόσπασμα της εξοδίου ακολουθίας, ως ευχή και νοσταλγία του παρελθόντος: “Εις το καθ᾽ ομοίωσιν επανάγαγε, το αρχαίον κάλλος αναμορφώσασθαι.”

“Ὁ ἄνθρωπος τείνει νὰἐπαναφέρειστὸνἑαυτό του τὸἀπολεσθέν θεοειδές”, όπως αναφέρει σε ομιλία του ο Σεβ. Μητροπολίτης Χίου κ. Μάρκος.Βέβαια, η συνάντησή μας με το Χριστό, ίσως να θυμίζει τηνπρώτη λεκτική αντίδραση και δυσπιστία του Ναθαναήλ, όταν συνάντησε το Διδάσκαλο: “ἐκ Ναζαρέτ δύναταί τι ἀγαθόνεἶναι;”Ο Θεάνθρωπος είναι κάτι το νέο και απορριπτέο, ιδιαίτερα για τους Αθηναίους, που είχαν διαποτιστεί με την Αριστοτελική λογική, κι όταν πρωτάκουσαντο κήρυγμα του Σταυρού από τον Απόστολο Παύλο, δεν μπόρεσαν να συλλάβουντο υπέρλογο θαύμα του “ἐνυπόστατου” Θεού.

Ο άγιος Νικόλαος Αχρίδος προβάλει τον εορταστικό χαρακτήρα της ημέρας, όταν λέει, ότι “Τούτη η μέρα μας υπενθυμίζει, όχι μια νίκη, ή έναν νικητή, αλλά τη μακρά αλυσίδα από νίκες και ολόκληρο στράτευμα από νικητές. Πρόκειται για τις νίκες της Εκκλησίας σαν ολότητα.”

Δύο μεγάλοι άγιοι, ο Αρχιεπίσκοπος Κριμαίας Λουκάς ο ιατρός και ο Μέγας Φώτιος, επισημαίνουν το κακό που προκάλεσαν οι εικονομάχοι, “με τον διεστραμμένο νου και την απολιθωμένη τους καρδιά, ανακηρύσσοντας τις εικόνες σε είδωλα και την τιμή στις εικόνες ως ειδωλολατρία.”

Ο μεν πρώτος στιγματίζει “τους ανθρώπους που σχίζουν το χιτώνα του Χριστού” και προκαλούν διαιρέσεις στους κόλπους της Εκκλησίας, όπως οι εικονοκλάστες, ενώ ο δεύτερος αναφέρεται στα θεία δόγματα, σημειώνοντας τα εξής: “ΣτὴνκαθαρώτατηὅμωςκαὶἁγιώτατηπίστιτῶνΧριστιανῶνποὺἔχει μεγάλη ἀκρίβεια, λόγω τῆςεἰλικρίνειαςκαὶτῆςεὐθύτητος, τῆςἐξάρσεωςκαὶτῆςἀκεραιότητος, ὅτανἐπιχειρήσηκανεὶςνὰεἰσφέρηκαὶμικρὸδεῖγμαδιαστροφῆς ἢ καινοτομίας, ἀμέσως καταφαίνεται καὶ διακρίνεται ἡ διαστροφὴκαὶ νοθεία μὲτὴνπαράθεσιτῆςἀληθείαςκαὶτοῦὀρθοῦ λόγου, καὶ ἡ εὐγένειατῶνεὐσεβῶν δογμάτων δὲνἀνέχεται καθόλου οὔτεγιὰ λίγο τὸ νόθο γέννημα.”

Ο Μητροπολίτης Χαλκίδος Νικόλαος Σελέντης αποδίδει,πολύ παραστατικά, τη θεολογική διάσταση του “κατ᾽ εικόνα”: “Αν μπει κάποιος μέσα στην εκκλησία που είμαστε, και πάρει την εικόνα του Κυρίου μας που είναι εδώ στο τέμπλο, και την κατεβάσει από εκεί, και αρχίσει και την κλωτσάει, και την φτύνει, και την υβρίζει, και την ποδοπατεί, τι θα πούμε όλοι μας; Ότι είναι ασεβής.

Αν όμως, εγώ πάρω μίαν άλλη εικόνα, που αξίζει πιο πολύ από την εικόνα που είναι από ξύλο και χρώμα, που είναι ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ, η εικόνα του Θεού, που γι᾽ αυτή την εικόνα κατέβηκε ο Θεός κι έγινε άνθρωπος, και μπήκε στη Βηθλεέμ, και μπήκε στην Υπαπαντή στου Συμεών τις αγκάλες, και μπήκε στον Ιορδάνη, και μπήκε στον Τάφο, αν πάρω αυτή την εικόνα του ανθρώπου, του κάθε ανθρώπου, και κάνω και σ’ αυτή ποδοπατήματα, και βρισιές, και συκοφαντίες, και αδικίες και εκμετάλλευση, τι πρέπει να είμαι; Ασεβέστερος.”

Ο άγιος Ιουστίνος Πόποβιτς επιβεβαιώνει τα ως άνω, λέγοντας ότι, “Διαφυλάσσοντας τήνζῶσαΕἰκόνατοῦΘεοῦ σέ αὐτόντόν κόσμο, ἡ ὈρθόδοξοςἘκκλησία διεφύλαξε τόνἄνθρωπο, διεφύλαξε τόν Χριστό ὡςἄνθρωπο. Ὁ ἴδιος ὁ Θεός ἔγινεἄνθρωπος, γιάνάβρῆ σ’ ἐμᾶς τούς ἀνθρώπουςτήν θεία Εἰκόνα, τήνζῶσα θεία Εἰκόνα, … για νάἀνακαινίσῃτήνἸδική Του Εἰκόναστόνἄνθρωπο.”

Σύμφωναμε το Ευαγγέλιο της Κρίσεως,ο Δίκαιος Κριτής παραδίδει την τελική κρίση στους περιθωριοποιημένους του κόσμου τούτου. Αυτοί, στο επέκεινα,θα αποτελέσουν το νέο κριτήριο της σωτηρίαςμας και θα γίνουν οι κριτές μας! Οι πεινασμένοι, οι διψασμένοι, οι ξένοι, οι γυμνοί, οι ασθενείς κι οι φυλακισμένοι. Οι έξι κατηγορίες ανθρώπων του σύγχρονου κοινωνικού περιθωρίου!
Η δική μας θέλησηπλέον θα καθορίσει το αιώνιο μέλλον μας, αν δηλαδή θα ευθυγραμμιστούμε με την ευαγγελική προτροπή, ώστε στάση ζωής να γίνει ο χορτασμός των πεινασμένων και η επίσκεψη των φυλακισμένων, ως ελάχιστη αναγνώριση της παρουσίας στη ζωή μας των ανεκτίμητων αυτών αδελφών, που έχουν τόσο ανάγκη από τη δική μας φιλόστοργη προσέγγιση, κι όχι από μια προσέγγιση ανελέητης ελεημοσύνης,που τους εντάσσει στην κατηγορία “άχθος αρούρης”.

Αν ακόμη διερωτόμαστε, γιατί η εκτίμηση του Κυρίου στρέφεται επιτακτικά στην προσφορά αγάπης προς τους ελάχιστους αδελφούς, ίσως, γιατί στη φτώχεια εκείνων ανακαλύπτουμε τη γνησιότητα της απλότητας που αφήνει ακάλυπτη την αληθινή μας όψη, τη δική μας πνευματική γύμνια, ή το δικό μας μεγαλείο ανθρωπιάς και φιλανθρωπίας, απαλλαγμένο από τηνυλική καιπνευματική ματαιοδοξία και αυτοπροβολή.

Ίσως, γιατί στην μορφή των ελάχιστων αδελφών του Χριστού έχει ζωγραφιστεί η πραγματική εικόνα του Θεανθρώπου, το πρόσωπό Του, όχι εν δόξη, αλλά εν ατιμία, στο πάθος Του, σε τέτοιο βαθμό που να αναρωτιόμαστε, “πού έδυ σου το κάλλος;”

Ας μη λησμονούμε, ότι ακόμα κι η προσευχή μας, για να φτάσει στο Θεό, περνά μέσα από την καρδιά, την ψυχή και το δάκρυ του συνανθρώπου μας, που είναι ο “έτερος εγώ”!

Στο κλίμα του εθνικού πένθους, που όλοι βιώνουμε, ας μας επιτραπεί θεοφιλώς, ως Έλληνες,να

πανηγυρίσουμε για τη σημερινή εορτή της Ορθοδοξίας.Μιας ζωντανής Ελληνοορθοδοξίας, όπως εκφράστηκε στις υπεράνθρωπες προσπάθειες των Ελληνικών διασωστικών συνεργείων, που,με παγκόσμια πρωτιά, κατέφθασαν στην Τουρκία και τη Συρία, για να απεγκλωβίσουν συνανθρώπους μας, στα ερείπια,με κίνδυνο της ζωής τους.

Μιας βιωματικής Ελληνοορθοδοξίας, που απεικονίστηκε στις ατελείωτες ουρές, που σχημάτισαν οι εθελοντές αιμοδότες, για τους τραυματισμένους αδελφούς μας στα Τέμπη.

Της διαχρονικής συμπόρευσηςτου Παρθενώνα και της ΑγιάΣοφιάς, όπως αυτήεκφράζεται, ως δάκρυ συγκίνησης στα πρόσωπα των περήφανων ελληνόπουλων,των δικών μας σύγχρονων ηρώων, που αγωνίζονται και διακρίνονται ως ολυμπιονίκες, ως βραβευμένοι μαθητές σε διεθνείς διαγωνισμούς, ως ευεργέτες του έθνους, ως διακεκριμένοι παγκοσμίως, στο χώρο των επιστημών, των τεχνών και των επιχειρήσεων.

Όλοι αυτοί τολμούν και ονειρεύονται, τολμούν και πραγματώνουν το όραμά τους, γιατί αυτοί κοσμούν την κοινωνία μας και το Γένος μας,με τα επιτεύγματά τους. Γιατί αυτοί μας μαθαίνουν, όλους εμάς, που ζούμε στην Ελλάδα, εντός συνόρων, αλλά και στην άλλη μεγάλη Ελλάδα, εκτός συνόρων, όπου γης, να συν-οραματιζόμαστε, να συνεργαζόμαστε, να μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλο, να εμπιστευόμαστε ο ένας τον άλλο, μιας και είναι αναγκαιότητα και αρετή η ενότητα, η ομοψυχία και η αρμονική συμβίωση.

Ο σημερινός εκκλησιαστικός εορτασμός ας αποτελέσει έναυσμα έντονου προβληματισμού για τον καθένα μας, ξεχωριστά και συλλογικά, αν και κατά πόσο μιμούμαστε όλους αυτούς που τιμά η σημερινή εορτή, δηλαδή τους ήρωες αγίους της πίστης μας, τους πρωταθλητές και ολυμπιονίκες της πνευματικής αθλήσεως.

Αν, δηλαδή, γνώμονας της πορείας και ταυτότητάς μας, και η αλήθεια της νεοελληνικής μας ελευθερίας και θρησκευτικής μας συνείδησης, συνοψίζονται στην έξαρση που προκαλούν οι στίχοι: “Απ’ τα κόκκαλα βγαλμένη των Ελλήνων τα ιερά και “ΤηΥπερμάχω Στρατηγώ τα νικητήρια”.

Αδελφοί μου,

“Αὔτη ἡ πίστις τῶνἈποστόλων, αὔτη ἡ πίστις τῶν Πατέρων, αὔτη ἡ πίστις τῶν Ορθοδόξων, αὔτη ἡ πίστις τήνΟἰκουμένηνἐστήριξεν.”Αμήν!

Οι φωτογραφίες είναι προσφορά του κ. Δημοσθένους Τσαβδαρίδη.