Του Πανοσ. Αρχιμ. Χρυσοστόμου Χρυσόπουλου, Θεολόγου – Κοινωνιολόγου
Την είπαν αποφράδα ημέρα, θλιβερή επέτειο, καταραμένο ορόσημο. Όπως και αν αντιληφθούμε την 29η Μαΐου 1453, το αποτέλεσμα είναι ένα και συγκεκριμένο: «Η πόλις εάλω»!. Διαπίστωση γεμάτη πίκρα. Η Πόλη μπορεί τότε να χάθηκε, η δόξα όμως δεν έσβησε. Δύσκολα ξεχνιούνται κατακτήσεις, επιτεύγματα, γεγονότα αιώνων και αιώνων. Η επέτειος της άλωσης της Κων/πολης κρύβει μέσα της θρήνους, θριάμβους και θρύλους. Θέληση για αντίσταση μπορεί να υπήρξε, πίστη και προσευχή στον Θεό μπορεί να έγινε, αγώνας μέχρι τελικής πτώσης μπορεί να διεξήχθη, το αποτέλεσμα οδυνηρό. Χάθηκε η Βασιλεύουσα και μαζί της ένας πολιτισμός μοναδικός. Δεν αλώθηκε μόνο η Πόλη , αλλά προπαντός η ιστορία της, η άυλη κληρονομιά της, η προοπτική του μέλλοντός της. Για όλα φταίνε μεν οι πορθητές της αλλά και τα σφάλματα των ηγετών, ως συνήθως.
Πεντακόσια εβδομήντα χρόνια από τότε και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να ξεχάσουμε τι είχαμε και τι χάσαμε. Να είμαστε περήφανοι για το παρελθόν μας ως Ρωμιοί. Ας καταλάβουμε ότι δεν πέθανε η του Κωνσταντίνου πόλη, αφού τη θυμόμαστε ακόμα. Δεν (πρέπει να) την επισκεπτόμαστε γιατί έχει αγορά καλή, αξιοθέατα τυπικά, νυκτερινή ζωή. Κάθε τόπος της θυμίζει Ελλάδα, κάθε γωνιά της κρύβει αναμνήσεις.
Εκεί η Αγία Σοφία, το «Μέγα Μοναστήρι». Οι τοίχοι της, όσο και αν θέλησαν οι κατακτητές της να αλλάξουν, δείχνουν τι ήταν : Ναός χριστιανικός! Τα ψηφιδωτά, τα σύμβολα, η διαρρύθμιση παραπέμπουν σε χώρο λατρείας του Αγιοτριαδικού Θεού. Αν και θέλησαν να παραποιήσουν την μορφή του και τον σκοπό του, απέτυχαν. Παραμένει μνημείο μοναδικό και ανεπανάληπτο, το οποίο τυγχάνει της προστασίας διεθνών οργανισμών και που αντιστέκεται στη φθορά του χρόνου και στις απειλές των ακραίων. Είτε τζαμί, είτε μουσείο, ο Ναός της του Θεού Σοφίας πάντα θα μαρτυρεί τον πρωταρχικό σκοπό, την εσωτερική δύναμη, την εγκάρδια πίστη των κτητόρων του. Τουρίστες και επισκέπτες γνωρίζουν ότι περνούν το κατώφλι ορθόδοξου Ναού και αυτό έχει την μέγιστη σημασία.
Εκεί στην Πόλη, υπάρχει και ο πρώτος της Ορθοδοξίας Θρόνος, το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ο Προκαθήμενός του, άξιος διάδοχος Αγίων και επιφανών Επισκόπων, στέλνει το μήνυμα της πανορθόδοξης ενότητας και του ρωμαίικου μεγαλείου. Διεκδικεί τα δίκαια των προγόνων μας, διαχειρίζεται με επιτυχία δύσκολες καταστάσεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες πρωτόγνωρες και ιστορικές. Οφείλουμε να καταθέτουμε τον σεβασμό στη Μητέρα Εκκλησία, να απονέμουμε την εμπιστοσύνη στην διακονία της και την κατανόηση για τον περίγυρο και τις συνθήκες που ζει και υπάρχει, δεν είναι πάντα και οι καλύτερες. Άσχετα από τα πρόσωπα, υπάρχει ο θεσμός που έχει ανάγκη τα παραπάνω.
Η ανακύκλωση του χρόνου φέρνει ενώπιον μας την 29η Μαΐου 1453 όχι για να αναμοχλεύσει πάθη, να καλλιεργήσει μίση, να οπλίσει εκδίκηση. Όσο ο γείτονας μας σπέρνει απειλές, τόσο θα θερίζει αποφασιστικότητα. Η ιστορία παρά τις αμφισβητήσεις και τις παραποιήσεις που έχει δεχθεί, υπάρχει για να ελέγχει όσους ανέχονται την συνεχιζόμενη προκλητικότητα των τούρκων μέχρι σήμερα και να καταδεικνύει ότι ίδιοι παραμένουν, παρά την υποτιθέμενη ευρωπαϊκή τους κατεύθυνση.
Δυστυχώς την Πόλη δεν την έχουμε χάρη των συγκυριών και των αστοχιών. Μας την άρπαξαν αυτοί που ξέρουν μόνο να κλέβουν, να βιάζουν, να απειλούν. Διαχρονικά όπου και αν πέρασαν θάνατο σκόρπισαν, αγνοούμενους άφησαν, συντρίμμια δημιούργησαν. Συντηρώντας τη μνήμη με επετείους – σαν την σημερινή – θα μπορέσουμε να οπλισθούμε με θάρρος από αυτό που διέθεταν οι παλαιότεροι, να μάθουμε από τα παθήματά μας για να μην επιτρέψουμε στο μέλλον νέες αλώσεις και άλλους Αττίλες.
