Του Κωνσταντίνου Νούση, θεολόγου
Ο όρος Νεοβαρλααμίτες κυκλοφορεί ευρέως τελευταία, αλλά δεν θεωρώ ότι έχει σαφή περιεχόμενο. Ας θεωρήσουμε λοιπόν ότι αναφέρεται σε ορθόδοξους χριστιανούς λατινικής νοοτροπίας και δογματικών πεποιθήσεων, όπως είναι η πίστη στην κτιστή χάρη, στη λογική κυρίως προσέγγιση του θείου, στην απόρριψη ή υποτίμηση του μοναχισμού κλπ. Αναρωτιέσαι λοιπόν τι σχέση έχουν όλα αυτά με όσους χριστιανούς έχουν ενστάσεις ή και φοβικότητα ακόμη απέναντι στις νέες ταυτότητες, ώστε να χαρακτηρίζονται νεοβαρλααμίτες ( παρενθετικώς η τελευταία παρατήρηση,μετά από ανάγνωση άρθρου συναδέλφου σχετικά με τις ηλεκτρονικές ταυτότητες: https://arxon.gr/2023/09/oi-arnites-ton-neon-ilektronikon-taytotiton-oi-neo-varlaamites/ )!
Ας επιστρέψουμε τώρα στην πραγματικότητα. Πόσοι σήμερα ορθόδοξοι μεγαλοθεολόγοι (ακόμη ή κυρίως πανεπιστημιακοί…) δεν βαρλααμίζουν; Γιατί όχι και κληρικοί, ιδίως μεγαλοσχήμονες; Αυτοί που θεωρούν μηδαμινές τις διαφορές μας με τους Ρωμαιοκαθολικούς; Πού γελάνε κρυφά με την ασκητική ζωή και τη δυνατότητα θέας του ακτίστου φωτός; Θα έλεγα και με την ύπαρξή του ακόμη; Που πιστεύουν σε έναν κοινωνικό χριστιανισμό τον οποίο πάνω κάτω εξισώνουν με τις αριστερές πολιτικές και φιλοσοφίες; Μάλιστα, αυτοί είναι οι όντως νεοβαρλααμιτες,που ενώ έχουν διδαχθεί σχετικά, απορρίπτουν και εμπαίζουν υποκριτικά την ορθόδοξη χριστιανική παράδοση.
Ο απλός λαός βαρλααμίζει ως προς την έλλειψη αληθινής βίωσης της άκτιστης πραγματικότητας και επιθυμίας να τη γνωρίσει λόγω έλλειψης κατήχησης, οπότε και το αμάρτημά του είναι συγκριτικά υποδεέστερο. Εξίσου νεοβαρλααμιστές μπορούν να χαρακτηρισθούν και όσοι υποψιασμένοι και ψαγμένοι ορθόδοξοι δεν πιστεύουν πραγματικά στη δυνατότητα βίωσης της πνευματικής ζωής κατά τον ορθόδοξο τρόπο – θέα και ένωση,δηλαδή,με τον Τριαδικό Θεό.
Θυμάμαι αμυδρά τότε που παρουσίαζα τη μεταπτυχιακή μου διατριβή για τον όσιο Πορφύριο, παριστάμενος μεγαλοθεολόγος των νοτίων πανεπιστημίων της επικράτειας και ασχολούμενος ειδικότερα με τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, πως έκανε ένα ειρωνικό σχόλιο σχετικά με κάποια “έλλαμψη’’ που αναφέρει ο άγιος. Ήταν προφανές πως ο άνθρωπος αυτός πόρρω απέχει της ορθόδοξης πίστης και θαύμασα το γεγονός: δεν είναι αυτός ένας σύγχρονος νεοβαρλααμίτης; Και το πιο θαυμαστό είναι ότι σύμπασα η ορθόδοξη παράδοση, από τη θεολογία έως την υμνολογία και όλες τις εκφάνσεις της, ερείδεται επί της βασικής διακρίσεως κτιστού και ακτίστου. Επομένως, οι άνθρωποι αυτοί εγκαλούνται και για την ελλιπή και προβληματική σχετική επιστημοσύνη τους. Τι να πεις; Ένα ακόμη σημείο των εσχάτων και αυτό…
