Του Αρχιμ. Χρυσόστομου Χρυσόπουλου, Θεολόγου-Κοινωνιολόγου
Η αναμέτρηση του χθες με το σήμερα, μέσα στην Εκκλησία αναζητά ισχυρά μέτρα σύγκρισης προκειμένου να μη κατηγορηθεί ως κάτι το στατικό ή ακόμα και μουσειακό. Ταυτόχρονα καλούμαστε να μη Την θεωρήσουμε ως σύλλογο ευυπόληπτων ανθρώπων με κοινή περί Θεού ιδεολογία. Όταν αναζητήσουμε το όραμα, την αναφορά, τον στόχο θα αντιληφθούμε ότι πρόσωπα όπως ο Άγιος Νικόλαος γίνονται με τον τρόπο τους μέσο σύγκρισης και μέτρο παραδείγματος. Πρέπει πρώτιστα και κύρια να μη δούμε την 6η Δεκεμβρίου μόνο ως ημέρα γιορτής, αλλά να πάμε στο συναξάρι της και να περάσουμε από την υμνολογία της, για να αντλήσουμε διδάγματα.
Η Δύση εμπορεύεται τον Άγιο Νικόλαο, τον ταυτίζει με τον Μέγα Βασίλειο και τον αφήνει να γεμίζει άθελά του τις εορταστικές προθήκες των καταστημάτων της. Η Ορθόδοξη Ανατολή γνωρίζει και ξεχωρίζει, θυμάται και τιμά. Επαναλαμβάνει και χαίρεται κάθε γιορτή σαν να είναι σήμερα. Την ημέρα του “πανάγιου Νικολάου” (κατά τον ιερό υμνωδό) μας καλεί να σταθούμε όχι ως θεατές ενός ιερού θρησκευτικού σκηνικού, αλλά ως αφορμή πνευματικού αγώνα προκειμένου να λάβουμε το έπαθλο.
Πολυτάλαντη η ζωή, πολυκύμαντη η βιωτή του Αγίου Νικολάου. Πολύ εύστοχα, και λόγω ενός θαύματος με την καταπράυνση θαλασσοταραχής, η συνείδηση του εκκλησιαστικού πληρώματος -ιδιαίτερα των ναυτικών- τον ανέδειξε ως προστάτη του στα ταξίδια του σε θάλασσες και ωκεανούς. Η πολιτεία του ταυτίστηκε με αυτή της Εκκλησίας και η θάλασσα βρίσκει στη ζωή του τον εαυτό της.
Μεγάλη η θάλασσα και ευρύχωρος (Ψ.103,27), έχει μέσα της ψάρια όλων των ειδών, μικρά και μεγάλα, επικίνδυνα και όχι. Αυτή είναι η κοινωνία μας. Ζουν εντός της άτομα διαφόρων προτεραιοτήτων, ψυχολογιών και χαρακτήρων. ΄Ολοι έχουν δικαίωμα τόσο στην εδώ ζωή όσο και στην αιωνιότητα. Ίσως να φαίνονται χαμένοι, μια στιγμή όμως μεταστροφής και θ΄ αποκτήσουν λόγο ύπαρξης και ελπίδα σωτηρίας. Ανάλογα μπορούμε να δούμε και τα πλεούμενα, κάθε μεγέθους και σκοπού, όπως και για την πανίδα του θαλάσσιου βυθού.
Όταν οι ξενιτεμένοι ναυτικοί μας γυρίζουν στην πατρίδα μετά από ταξίδια μεγάλα στους οικείους τους, εκείνοι αναμένουν δώρα και μάλιστα σπάνια και ξεχωριστά. Αυτό κάνουν οι Άγιοι, έρχονται στην ζωή μας, γίνονται οι φίλοι μας και μας προσφέρουν δώρα πνευματικά, τη χάρη τους, το θαύμα τους, το πρότυπο.
Μια ιδιότητα που έχει το θαλάσσιο νερό είναι η άνωση, μ΄ αυτή επιπλέει το σώμα μας. Αυτός είναι ο σκοπός της Εκκλησίας και ο στόχος των Αγίων Της. Να μας κρατήσουν στην επιφάνεια παρά τα προβλήματα, τις αμαρτίες, τις αστοχίες μας. Όσο και να φαίνεται κάποια στιγμή ότι βυθιζόμαστε, ότι πνιγόμαστε, ότι χανόμαστε έρχονται οι Άγιοι ως ναυαγοσώστες πνευματικοί. Το ίδιο και ο Άγιος Νικόλαος ως Επίσκοπος Μύρων απέδειξε έμπρακτά ότι ήταν ποιμένας φιλάνθρωπος και διδάσκαλος αληθινός. Βοήθησε τον λαό του άριστα στις πνευματικές του αναζητήσεις και το εξυπηρέτησε τέλεια στις υλικές του ανάγκες.
Η θάλασσα δεν είναι πάντα ήρεμη. Συχνοί είναι οι ισχυροί άνεμοι με αποτέλεσμα τον αποκλεισμό λιμανιών και κοινωνιών από τον υπόλοιπο κόσμο. Θαλασσοταραχή για την Εκκλησία είναι οι αιρέσεις , μεγάλα και επικίνδυνα τα κύματά τους με θλιβερό το αποτέλεσμα την αποκοπή των αιρετικών από την υπόλοιπη ζωή, την ορθή διδασκαλία και τον αφανισμό-πνιγμό τους. Ο Άγιος Νικόλαος βρέθηκε στα χρόνια του αιρεσιάρχη Αρείου και μετέχοντας στην Α΄ Οικουμενική Σύνοδο (325 μ.Χ) τον αντιμετώπισε με επιχειρήματα. Έλαμψε η αλήθεια και διώχθηκε το ψεύδος.
Γνωστή είναι η διαβεβαίωση ότι ο Θεός είναι αγάπη (Α΄ Ιωαν.δ,8) και η απεραντοσύνη της αγάπης Του ταυτίζεται μ’ αυτή της θάλασσας, μέχρι να βρει πότε την στεριά να ξεκουραστεί και πότε τα βράχια να ξεσπάσει. Το ίδιο και στην περίπτωση του Αγίου Νικολάου, αναπαύτηκαν με τα έργα του αμέτρητοι ψυχοσωματικά και με τη διδαχή του αποκαλύφθηκε η βραχώδης και πωρωμένη καρδιά των αιρετικών. Η Εκκλησία απλώνεται παντού μέρα με την ημέρα, γεννά χριστιανούς και αναδεικνύει Αγίους. Ανακυκλώνει τον χρόνο με τις εορτές των Αγίων και αναζωπυρώνει τον ζήλο μας για λύτρωση. Ας ανανεώσουμε μυστηριακά και την στάση μας εντός της και την αφορμή, λόγω της ανάγκης, να την κάνουμε αιτία αλλαγής.
