Του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Χρυσόπουλου, Θεολόγου – Κοινωνιολόγου
Παράξενο είναι το συναξάρι της πέμπτης Κυριακής, των νηστειών. Περιγράφει μια πρώην πόρνη που η ζωή της με ευκολία περιγραφόταν ως άθλια, ελεεινή, ντροπιαστική. Όμως δεν τη θυμόμαστε αύριο ως αμαρτωλή, αλλά την προβάλλουμε ως μετανοημένη∙ δεν κοιτάμε το πριν, αλλά τονίζουμε το μετά, ξεχνάμε το παλιό και αξιοποιούμε το αιώνιο. Κοντά στον Ιορδάνη ποταμό και στην έρημό Του βρίσκει καταφύγιο άσκησης και μετάνοιας η Μαρία από την Αίγυπτο, η χθές ανήθικη που τιμάται σήμερα ως Οσία.
Ο βίος της φιλοξενεί δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια να εμπορεύεται τη σάρκα της, την ωραιότητά της, την εξυπνάδα της. Δώρα, αρώματα, διασκεδάσεις, εραστές ήταν οι απολαύσεις της. Κέρδιζε πολλά, έχανε την ψυχή της.
Η θρησκευόμενη κοινωνία μας δεν μπορεί δήθεν να ανεχθεί ηθικές παραβατικότητες, σαν αυτές είχε κάνει η Οσία Μαρία στην πόλη της την Αλεξάνδρεια και σπεύδει να χαρακτηρίσει τα πρόσωπα, να τα μειώσει, να τα αποξενώσει, να τα ρεζιλέψει. Χρησιμοποιεί ακόμα και τον άμβωνα της Εκκλησίας προκειμένου να καταδικάσει την ηθική κάποιων και να καταξιώσει άλλους, με πάμφθηνα και υποκειμενικά κριτήρια.
Η ζωή της είναι δοκάρι στο μάτι του κόσμου του καθωσπρεπισμού της εμφάνισης και της συμπεριφοράς. Ο θρησκευτικός εξωραϊσμός κάθε χώρου και εποχής (ακόμα και χριστιανικού, μη κρυβόμαστε) έχει πολλά σημεία συναναστροφής και αποδοχής με εξωτερικά και μόνο στοιχεία. Το μήνυμα του Χριστού βλέπει την ψυχή και δε στέκεται στην όψη∙ επαινεί τη μεταστροφή και κατακρίνει την υποκρισία. Η θρησκευόμενη κοινωνία μας δεν μπορεί δήθεν να ανεχθεί ηθικές παραβατικότητες, σαν αυτές που είχε κάνει η Οσία Μαρία στην πόλη της την Αλεξάνδρεια και σπεύδει να χαρακτηρίσει τα πρόσωπα, να τα μειώσει, να τα αποξενώσει, να τα ρεζιλέψει. Χρησιμοποιεί ακόμα και τον άμβωνα τη Εκκλησίας προκειμένου να καταδικάσει την ηθική κάποιων και να καταξιώσει άλλους, με πάμφθηνα και ευτελή κριτήρια.
Άλλες φορές αυτός ο κόσμος φροντίζει να καλύπτει τις διδαχές περί τάξης και ηθικής μέσα στα κηρύγματα, στις ελεημοσύνες, στις δημόσιες σχέσεις. Αμέτρητα είναι τα παραδείγματα ηθικής σώματος και ανηθικότητας ψυχής, παρθενίας εξωτερικής και πορνείας εσωτερικής. Χωρίς βέβαια να απολυτοποιούμε καταστάσεις. Αρκετοί απλώνουν την συνείδησή τους και την ταυτίζουν με την κλειδαρότρυπα. Όσο εύρος έχει αυτή, τόση είναι και η έκταση του αγώνα τους, αφού κριτήριο έχουν την αμαρτία των άλλων και όχι τις προτροπές του Κυρίου. Ο αρρωστημένος ηθικισμός που διαθέτουν γίνεται κριτήριο σωτηρίας και αυτοδικαίωσης. Από κει και πέρα βαυκαλίζεται η κοινωνία του 21ου αιώνα για την ηθική στάθμη της, που ποτέ δεν είναι άριστη, ούτε και καλή.
Σίγουρα ο λόγος της Εκκλησίας οφείλει να καταγγείλει την υποκρισία και να επαινέσει την μετάνοια, να ελέγξει την αιτία και να ενθαρρύνει την αλλαγή, να στηλιτεύσει την εμμονή και να προβάλει την επιστροφή. Η αποδοχή του ξένου, του αμαρτωλού, του διαφορετικού δεν είναι θέμα απλά φιλανθρωπίας μας, αλλά επιταγή Χριστού. Εκείνος πρώτος συγχώρεσε, συναναστράφηκε, επικαλέστηκε πόρνες. Δεν τοποθέτησε ετικέτα αλλά απαίτησε συγκατάβαση.
Στη θέση της πρώην ιερόδουλης της Αιγύπτου και τώρα της ερημήτριας Μαρίας του Ιορδάνη μπορούμε να βάλουμε άνετα τον εαυτό μας και την ποικιλόμορφη εκπόρνευση της ζωής μας. Το ότι γινόμαστε ανήθικοί στην ψυχή, δε πρέπει να μείνουμε και ανίατοι. Αντίστοιχη πρακτική υπάρχει και σε άλλα θέματα, πικρή είναι η αλήθεια. Θέσαμε υπό καθεστώς συμφέροντος κάθε σχέση μας με τους συνανθρώπους μας, ακόμα και με τον Θεό. Όσο μας χαρίζουν αυτό που θέλουμε και μας ευχαριστεί τότε έχουμε σχέση μαζί τους. Κοιτάμε πάντα τι θα λάβουμε, περισσότερο από το τι θα δώσουμε.
Όλοι μας κρύβουμε κάποια πόρνη μέσα μας. Η ψυχή μας πανεύκολα συνάπτει σε δεσμούς ερωτικούς με κάθε τι το εφάμαρτο και πλέον γίνεται η σχέση πάθος μέχρι και την εξουδετέρωση μας την πνευματική. Όλα όσα συχνά – πυκνά μας φέρνει η δημοσιογραφία σχετικά με τις ερωτικές σχέσεις και τα εγκλήματα που καταλήγουν, συμβαίνουν στην ζωή μας την πνευματική και ας μη θέλουμε να το παραδεχθούμε. Αυτό ακριβώς κάνουμε και εμείς κάθε ώρα και στιγμή.
Ερωτοτροπούμε με ότι μας ευχαριστεί, με τις κακίες μας, με τις αδυναμίες μας, με τις αστοχίες μας. Υπάρχει μια έντονη δύναμη που δεν μας αφήνει να απαγκιστρωθούμε. Είναι γλυκιά η αμαρτία και μας αποπλανεί στους δρόμους της ακολασίας, της εξαπάτησης, ακόμα και της αθεΐας, Όπως η ιερόδουλη, η οποία ό,τι κάνει, το κάνει για οικονομικά οφέλη, έτσι και εμείς εξαργυρώνουμε την πορνική σχέση που έχουμε με την αμαρτία.
Η Εκκλησία του Χριστού, πρέπει να το αντιληφθούμε, είναι βίωμα και άθληση, σταύρωση και ανάσταση. Ζει στον κόσμο των αμαρτιών αλλά και καταφεύγει στην έρημο της μετάνοιας. Συναναστρέφεται αμαρτωλούς, αλλά και αναζητά τον Ζωσιμά Της. Στο πλαίσιο αυτό κινήθηκε η Μαρία από την Αίγυπτο, γι’ αυτό και καταξιώθηκε ως Οσία στην συνείδηση την εκκλησιαστική και προβάλλεται ως ουρανοπολίτισσα.
