Συνέντευξη για το γεγονός της Αναστάσεως παραχώρησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Μάνης κ. Χρυσόστομος Γ΄, στο Εκκλησιαστικό Πρακτορείο Arxon.gr με την ευκαιρία του εορτασμού του Πάσχα, τον οποίο και ευχαριστούμε ιδιαιτέρως.

Σεβασμιώτατε, επιτρέψατε ν’ αρχίσουμε από την φετεινή Πασχαλινή σας Εγκύκλιο στην οποία μιλάτε για δύο θέματα. Το πρώτο, για την νίκη στο θάνατο και το δεύτερο, για το ὅ,τι δεν είναι μυθολογία η Ανάσταση. Γιατί εντοπίσατε στην Ποιμαντορική Εγκύκλιό σας αυτά τα δύο θέματα; 

Πράγματι, αὐτά τά δύο θέματα εἶναι ἡ οὐσία τῆς Ἐγκυκλίου μου. Ἐπακριβῶς μιλάω γι’ αὐτά, ἐπειδή Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ νίκη κατά τοῦ θανάτου. Τό μέγα καί πάντοτε ἐπίκαιρο, μπροστά στόν κάθε ἄνθρωπο ἐρώτημα, εἶναι ὁ θάνατος. Ἀσχέτως ἄν δέν τό ἐκφράζει, ὁ ἄνθρωπος φοβᾶται τόν θάνατο, τόν σκέπτεται, προβληματίζεται, τόν ἀντιμετωπίζει γενικότερα στό περιβάλλον του οἰκεῖο ἤ μακρυνό. Εἶναι τό ὅλο μυστήριο πού καλύπτει τόν θάνατο. Μέ τήν Ἀνάσταση ὅμως τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε μία ἄλλη διάσταση. Ὁ φοβερός καί ἀδυσώπητος θάνατος μέ τόν Ἀναστάντα καταλύεται, συντρίβεται, κατανικᾶται. Ἐξαφανίζεται τό φόβητρο τοῦ θανάτου. Τό Πάσχα, «θανάτου ἑορτάζουμε νέκρωσιν» καί αὐτό ψάλλουμε στούς ναούς μας. Ὅπως γνωρίζουμε μάλιστα ἀπό τήν βιβλική θεολογία καί τήν ὅλη χριστιανική διδασκαλία, ὁ Θεός «θάνατον οὐκ ἐποίησεν». Ξέρουμε ὅτι «φθόνῳ τοῦ διαβόλου εἰσῆλθε ὁ θάνατος εἰς τόν κόσμον» καί ὁ Θεός ἐπέτρεψε τόν θάνατο «ἵνα μή τό κακόν ἀθάνατον γένηται». Ἀλλά ὁ Χριστός συντρίβει τόν διάβολο, τήν ἁμαρτία, τίς συνέπειες τῆς πτώσης μας. Πάνω στό Σταυρό θανάτωσε τήν ἁμαρτία ὅλου τοῦ κόσμου καί μέ τήν ἐκ νεκρῶν ἀνάστασή Του κατήργησε τό φόβητρο τοῦ θανάτου καί χάρισε τήν αἰώνια ζωή. Ἔτσι εἶναι σαφής ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ, κἄν ἀποθάνῃ ζήσεται».

     Τώρα, ὅσον ἀφορᾶ τό δεύτερο σκέλος τῆς ἐρώτησής σας γιά τό ὅ,τι δέν εἶναι μῦθος ἡ Ἀνάσταση, αὐτό εἶναι πολύ βασικό στοιχεῖο. Ἄν ἡ Ἀνάσταση ἦταν ἕνας μῦθος, ἕνα ἰδεολογικό κατασκεύασμα, μία ἀπάτη, ἤ φαντασία, τότε ὅλο τό χριστιανικό οἰκοδόμημα θά εἶχε καταρρεύσει, θά εἶχε γκρεμιστεῖ αἰῶνες τώρα. Ὁ Ἀπ. Παῦλος ἤδη τό ἔχει διατυπώσει θαυμάσια γράφοντας: «Εἰ Χριστός οὐκ ἐγήγερται, κενόν ἄρα τό κήρυγμα ἡμῶν, κενή καί ἡ πίστις ἡμῶν». Ἦταν δυνατόν νά σταθεῖ τό κήρυγμα τῶν Ἀποστόλων, ἡ ἴδια Ἐκκλησία, ἄν δέν ὑπῆρχε ἡ Ἀνάσταση, ἄν ἦταν μία φενάκη τό γεγονός τοῦ κενοῦ τάφου, ἄν ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ δέν ἦταν ἕνα συγκεκριμένο ἱστορικό γεγονός; 

Επειδή είναι, λοιπόν, ιστορική πραγματικότητα, θα θέλαμε να μας δώσετε περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία σ’ αυτό το σημείο.

Βεβαίως. Κατ’ ἀρχήν, ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός διαβεβαιώνει τήν Ἀνάστασή Του. Ἔχουμε τό στοιχεῖο τῆς αὐτομαρτυρίας. Δηλαδή, προεῖπε τήν Ἀνάστασή Του καί πραγματοποιήθηκε. Εἶχε πεῖ: «Ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου παραδίδεται εἰς χεῖρας ἀνθρώπων καί ἀποκτενοῦσι Αὐτόν καί ἀποκτανθείς μετά τρεῖς ἡμέρας ἀναστήσεται». Εἶπε ἀκόμη: «Δεῖ τόν Υἱόν τοῦ ἀνθρώπου πολλά παθεῖν καί ἀποδοκιμασθῆναι… καί ἀποκτανθῆναι καί τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθῆναι». Καί τέλος διεκήρυξε «Ἐγώ εἰμι ἡ Ἀνάστασις». Ἔπειτα γιά τήν Ἀνάσταση ἔχουμε πολλές ἀποδείξεις. Δηλαδή ὑπάρχουν τεκμήρια. Ἀποδείξεις, ὄχι ἁπλῶς ἐνδείξεις, γιά νά μιλήσω μέ νομική ὁρολογία. Ἔχουμε μαρτυρίες. Ἱστορικά δεδομένα. Ν’ ἀναφέρω: Πρῶτον ὁ κενός τάφος. Οἱ Μυροφόρες καί οἱ μαθητές Πέτρος καί Ἰωάννης ὅταν πηγαίνουν διαδοχικά στό μνημεῖο δέν βλέπουν τό νεκρό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Ὁ τάφος εἶναι ἄδειος. Μόνο τόν ἄγγελο βλέπουν οἱ Μυροφόρες γυναῖκες καί τούς λέγει: «Τί ζητεῖτε τόν Ἰησοῦν τόν Ναζαρηνόν τόν Ἐσταυρωμένον ἠγέρθη οὐκ ἔστιν ὧδε˙ ἴδε ὁ τόπος ὅπου ἔθηκαν αὐτόν». Καί βέβαια αὐτές φοβήθηκαν πάρα πολύ. 

     Δεύτερον, ὁ Πέτρος, ὅταν ἔσκυψε στό μνημεῖο εἶδε τούς νεκρικούς ἐπιδέσμους νά εἶναι κάτω χωρίς τό σῶμα. Ἄδειος ὁ τάφος. Δηλαδή, ἦταν τά νεκροσάβανα, τά ὀθόνια, ὅπως περιγράφει τό Εὐαγγέλιο, μέ κολλημένα τά μύρα τοῦ Ἰωσήφ καί τοῦ Νικοδήμου νά εἶναι ἐγκαταλελειμμένα καί θαύμασε αὐτό τό γεγονός. Καί μάλιστα ἐκτός ἀπό τά ὀθόνια εἶδε καί τό σουδάριο, δηλαδή τό κάλυμμα τῆς κεφαλῆς νά εἶναι χωριστό ἀπό τά ὀθόνια καί τακτοποιημένο. Δέν ἦταν ἄτακτα ριγμένο, οὔτε ἀνακατεμένο μέ τίς λωρίδες τῶν ὀθονίων, γεγονός πού δηλώνει ὅτι δέν ὑπῆρχε κάποια βιαία κίνηση κλοπῆς ἀπό κάποιους τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ. Ἄλλωστε ἔτσι τό σῶμα ἦταν τυλιγμένο, ὅπως συνήθιζαν νά ἐνταφιάζουν οἱ Ἰουδαῖοι, ἦταν δυσχερέστατο ἐγχείρημα κλοπῆς τοῦ νεκροῦ μόνον σώματος χωρίς τά ὀθόνια. Ἀλλά καί ὁ ἀποκεκυλισμένος λίθος πρό τοῦ μνημείου εἶναι ἕνα ἀκόμη ἀποδεικτικό στοιχεῖο. Ἔλεγαν μεταξύ τους οἱ Μυροφόρες: «Τίς ἀποκυλίσει ἡμῖν τόν λίθον ἐκ τῆς θύρας τοῦ μνημείου;». Ποιός θά μᾶς βγάλει τήν μεγάλη πέτρα πού βρισκόταν στήν εἴσοδο τοῦ μνημείου; Πῶς θά εἰσέλθουμε; Πῶς θά γίνει ἡ μετακίνηση; Φθάνοντας ὅμως εἶδαν ὅτι ὁ λίθος εἶχε ἀποκυλισθεῖ. Τό Εὐαγγέλιο βέβαια μᾶς λέγει ὅτι ἄγγελος Κυρίου ἦλθε καί κύλισε τήν ὀγκώδη πέτρα ἀπό τήν πόρτα τοῦ μνημείου καί μάλιστα καθόταν πάνω σ’ αὐτή. 

     Τρίτο τεκμήριο σπουδαιότατο, εἶναι οἱ ἐμφανίσεις τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ. Ἐπί σαράντα ἡμέρες μέχρι τήν Ἀνάληψή Του, ὁ Χριστός ἐμφανίστηκε πολλές φορές καί σέ διαφόρους τόπους. Συνομίλησε μέ τούς μαθητές Του, ἔφαγε μαζί τους, τούς εὐλόγησε, τούς εἰρήνευσε, τούς ἔδωκε τό Πνεῦμα τό Ἅγιον. 

     Γι’ αὐτό μετά καί οἱ Ἀπόστολοι ἔλεγαν ὅτι ὅσα εἴδαμε καί ἀκούσαμε, δέν μποροῦμε νά μήν τά διακηρύττουμε.

Μία όμως απορία. Μήπως οι μαθητές συνεννοήθηκαν μεταξύ τους και έκλεψαν το σώμα του Χριστού και διέδωσαν μετά ό,τι ανέστη; 

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Γνωρίζουμε ὅτι οἱ Ἀπόστολοι, σύμφωνα μέ τά Εὐαγγέλια, ἔχουν, μετά τήν καταδίκη καί θανάτωση τοῦ Ἰησοῦ, καταληφθεῖ ἀπό πανικό. Τόν ἐγκαταλείπουν καί κλείνονται στό ὑπερῶον «διά τόν φόβον τῶν Ἰουδαίων». Ποῦ βρῆκαν αἰφνιδίως τήν τόλμη νά πᾶνε στόν τάφο, νά ἀψηφήσουν τή ρωμαϊκή φρουρά καί νά διαπράξουν κλοπή, παραβιάζοντες τίς σφραγῖδες; Καί ἄν ἐκλάπη τό σῶμα τοῦ Ἰησοῦ, τότε γιατί δέν τιμωρήθηκε ἡ φρουρά; Καί πῶς ἐξηγεῖται ἡ ψυχολογική μεταστροφή τῶν Μαθητῶν, πού ἀπό δειλοί καί τρομοκρατημένοι, μεταβάλλονται σέ σθεναρούς καί θαρραλέους κήρυκες τῆς Ἀναστάσεως; Λέγει πολύ ὡραία ὁ Ἱ. Χρυσόστομος: «Πόθεν τοῖς μαθηταῖς ἐπῆλθε προσδοκῆσαι τῆς οἰκουμένης περιγενέσθαι, εἰ μή εἶδον τόν Χριστόν ἀναστάντα;». Εἶναι δυνατόν γιά ἕνα ψέμα νά ὑποστοῦν ταλαιπωρίες οἱ μαθητές καί οἱ Ἀπόστολοι, διωγμούς, φυλακίσεις, ξυλοδαρμούς καί ἀκόμη καί θάνατο; Γιά ἕνα ψέμα; Καί δέν βρέθηκε ἀκόμη οὔτε ἕνας νά διαχωρίσει τή θέση του καί νά καταγγείλει ὅλους τούς ἄλλους, ὅτι ἐπρόκειτο γιά μία παραπλάνηση τοῦ κόσμου; Ὄχι, οἱ μαθητές ἦσαν ἔντιμοι καί εἶδαν πράγματι τόν Ἀναστημένο Χριστό.  

Πότε αναστήθηκε ο Χριστός; 

Τά Ἱερά Εὐαγγέλια δέν μᾶς περιγράφουν πότε ἐπακριβῶς ἔγινε ἡ Ἀνάσταση. Ἀκόμη οὔτε πῶς ἔγινε. Ἐκεῖνο πού διηγοῦνται εἶναι ὅτι οἱ Μυροφόρες ἔφθασαν στό μνημεῖο τά χαράματα τῆς Κυριακῆς. Ὅπως γράφουν: «Ὀψέ Σαββάτων τῇ ἐπιφωσκούσῃ εἰς μίαν Σαββάτων» λέγει ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος. Δηλαδή ἀργά κατά τήν νύκτα τοῦ Σαββάτου, τήν ὥρα πού ξημέρωνε ἡ πρώτη ἡμέρα τῆς ἑβδομάδος. Τό «ὀψέ» σημαίνει ὄχι ἁπλά τό ἑσπέρας ἀλλά ὁ χρόνος πολύ μετά τήν δύση τοῦ ἡλίου. «Τῇ ἐπιφωσκούσῃ» δηλώνει τά ξημερώματα. Ἡ δέ φράση «μία τῶν σαββάτων» εἶναι ἡ πρώτη τῶν ἑπτά ἡμερῶν, δηλαδή ἡ Κυριακή. Ὁ ἄλλος Εὐαγγελιστής λέγει ὅτι οἱ Μυροφόρες ἦλθαν «ὄρθρου βαθέος» καί βρῆκαν ἀνοικτό τόν τάφο, τόν λίθον «ἠρμένον ἐκ τοῦ μνημείου», ὅπως γράφει καί ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης. «Ὄρθρου βαθέος» σημαίνει τά βαθειά χαράματα τῆς Κυριακῆς. 

Με όλα αυτά, που μας είπατε, διαπιστώνουμε ότι στηρίζεσθε για τις απαντήσεις στα Ιερά Ευαγγέλια. Κατά πόσο όμως αυτά είναι αξιόπιστα;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πηγή τῆς χριστιανικῆς διδασκαλίας εἶναι ἡ Ἁγία Γραφή. Ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή Διαθήκη. Στήν Καινή Διαθήκη βρίσκονται τά τέσσερα Εὐαγγέλια. Καί τά Εὐαγγέλια ἔχουν τά σπουδαιότατα χαρακτηριστικά, ἤτοι: α) τήν ἀξιοπιστία, δηλαδή ἀντανακλοῦν πράγματι τίς συνθῆκες τῆς ἐποχῆς πού γράφηκαν, β) τήν γνησιότητα, δηλαδή εἶναι ἀπό τούς ἴδιους τούς συγγραφεῖς, τούς εὐαγγελιστές, γ) τήν ἀκεραιότητα, δηλαδή εἶναι αὐτό πού ἔγραψαν καί ὄχι κάποιο ἄλλο καί τό σημαντικότερο χαρακτηριστικό τους, εἶναι δ) ἡ θεοπνευστία. Ἡ θεοπνευστία δηλώνει ὅτι γράφηκαν μέ τήν φώτιση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί τέλος, αὐτά τά Εὐαγγέλια, ὡς ἱερά, εἶναι τῆς Ἐκκλησίας τά κείμενα καί βιβλία, ἤ ὅπως διαφορετικά λέμε, εἶναι τά γνήσια καί αὐθεντικά πού ἔχουν ἐπιλεγεῖ καί συμπεριληφθεῖ στόν Κανόνα τῶν βιβλίων τῆς Ἁγίας Γραφῆς, τῶν γραπτῶν αὐτῶν μνημείων τῆς δογματικῆς θείας διδασκαλίας ἤ διαφορετικά νά τό ποῦμε, τῆς θείας ὑπερφυσικῆς Ἀποκάλυψης, τῆς αὐτοφανέρωσης τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο. 

     Ἔτσι γιά τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ἔχουμε στά Εὐαγγέλια διηγήσεις ἀβίαστες, λιτές, ἀνεπιτήδευτες καί χωρίς ἀντιφάσεις. Μάλιστα, οἱ Εὐαγγελιστές δέν ἀποκρύπτουν καί τίς θέσεις καί ἀπόψεις τῶν πολεμίων καί ἀρνητῶν πού ἔτσι κατοχυρώνουν πιό πολύ τήν ἀλήθεια τοῦ γεγονότος τῆς Ἀναστάσεως. Τά Εὐαγγέλια λέγουν τήν ἀλήθεια καί μόνο αὐτή. 

Ένα άλλο αξιοπρόσεκτο σημείο των διηγήσεων της Αναστάσεως που έχουν οι ιεροί συγγραφείς, οι Ευαγγελιστές είναι οι μικρές λέξεις και φράσεις του Χριστου προς τις Μυροφόρες και τους Μαθητές Του. Τί έχετε να μας πείτε γι’ αυτές τις φράσεις;

Πράγματι, καί οἱ τέσσερεις Εὐαγγελιστές μᾶς ἔχουν δώσει λέξεις καί φράσεις τοῦ Ἀναστάντος Χριστοῦ, ὄχι μέ ἐκτεταμένα κείμενα. Ὅμως αὐτές οἱ μοναδικές λέξεις ἤ μικρές φράσεις ἀπό τό ἀψευδές θεῖο στόμα τοῦ Ἀναστάντος κρύβουν βαθύτατο νόημα. Νόημα ἀλήθειας καί σωτηρίας. Ἀξίζει νά ἀναφέρουμε μερικές: Ἡ μία καί μόνη λέξη «χαίρετε», πού εἶπε ὁ Χριστός στίς Μυροφόρες, ὅταν αὐτές πήγαιναν νά ποῦν στούς μαθητές τό χαρμόσυνο γεγονός καί ὅτι θά τόν συναντήσουν στή Γαλιλαία. Αὐτό τό «χαίρετε» πού τίς εἶπε ὁ Χριστός πόση μεγίστη πνευματική ἀξία ἔχει γιά ὅλους μας. Εἶναι ὁ Ἀναστάς Κύριος τελικά πού μᾶς δίδει τήν ἀληθινή ἐσωτερική χαρά, ὅταν εἴμεθα ἑνωμένοι μαζί Του. Ἡ φράση: «Εἰρήνη ὑμῖν». Ὅταν φοβισμένοι οἱ Μαθητές βρισκόντουσαν κλεισμένοι στό ὑπερῶον, ὁ Χριστός μέ τήν ἐμφάνισή Του τούς καθησύχασε λέγοντάς τους: «Εἰρήνη ὑμῖν». Σᾶς δίνω, εἶπε, τήν εἰρήνη τήν ἰδική μου, ὄχι τήν ἐπιφανειακή, οὔτε τήν ψεύτικη, ἀλλά τήν οὐράνια, αὐθεντική εἰρήνη τῆς ψυχῆς. 

    Ἔπειτα, εἶπε ὁ Ἀναστάς Κύριος στή Μαρία τήν Μαγδαληνή, ἐκεῖ στό κενό τάφο ὅπου στεκόντουσαν καί οἱ δύο ἄγγελοι, «μή μοῦ ἅπτου˙ οὔπω γάρ ἀναβέβηκα πρός τόν Πατέρα μου». Ἦταν ἡ στιγμή πού πήγαινε ἡ Μυροφόρος νά περιπτυχθεῖ μέ δέος τούς πόδας τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Διδασκάλου, ἐπειδή νόμιζε ὅτι ὁ Χριστός θά ἐξακολουθεῖ καί μετά τήν Ἀνάσταση νά ζεῖ σωματικῶς, ὅπως καί πρίν τό ἅγιο Πάθος Του. Ὅμως ὁ Χριστός τῆς εἶπε, μή μέ ἀγγίζεις, διότι δέν ἀνέβηκα ἀκόμη στόν οὐρανό, στόν Πατέρα μου. Δηλαδή δέν ἔχει ἐγκαινιαστεῖ ἀκόμη ἡ νέα σχέση πού θά ἔχει μέ τούς πιστούς τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἡ Μαρία ἡ Μαγδαληνή δέν μποροῦσε νά καταλάβει ὅτι τώρα ὁ Διδάσκαλος, προσέλαβε μέν τό σῶμα Του πού ἔβλεπε πρωτύτερα καί πού θυσιάστηκε στό Σταυρό, ἀλλά τώρα εἶναι δοξασμένο καί δέν ὑπόκειται στίς προηγούμενες καταστάσεις. Ἔτσι, εἰσῆλθε ὁ Ἀναστάς καί «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν», ἔτσι καί ἀνελήφθη στούς οὐρανούς. Ἀπό τώρα θά πρόκειται γιά μία καινούργια πνευματική κοινωνία, μία ἀνύψωση τῆς καρδίας πρός τόν Κύριον. 

     Μία ἄλλη φράση, εἶναι ἐκείνη πού εἶπε στόν δύσπιστο Θωμᾶ: «Φέρε τόν δάκτυλόν σου ὧδε καί ἴδε τάς χεῖρας μου καί φέρε τήν χεῖρα σου καί βάλε εἰς τήν πλευράν μου καί μή γίνου ἄπιστος ἀλλά πιστός». Ἐδῶ ὁ Χριστός ἐπιτρέπει στόν Θωμᾶ τήν ἔρευνα. Συγκαταβαίνει γιά χάρι του τήν ψηλάφιση. Γενικότερα σημαίνει ὅτι ὁ χριστιανισμός δέν ἀντιτίθεται στήν ἔρευνα, στήν ἐπιστημονική πρόοδο, στήν ἐξέταση. Κατ’ ἐπέκτασιν, θἄλεγα θρησκεία καί ἐπιστήμη δέν συγκρούονται. Εἶναι παράλληλοι δρόμοι. Ἄλλος ὁ σκοπός τῆς μίας, ἄλλος τῆς ἄλλης. Ἀλλά καί ἡ σύσταση πρός τόν Ἀπόστολο Θωμᾶ: «Μή γίνου ἄπιστος ἀλλά πιστός». Βλέπουμε μέ πόση εὐγένεια καί ταπείνωση πάλιν ὁ Χριστός συμβουλεύει καί παιδαγωγεῖ. Δηλαδή, δέν τοῦ εἶπε «μήν εἶσαι ἄπιστος», ἀλλά «μή γίνου ἄπιστος». Τό μέν «μήν εἶσαι» δηλώνει μία ἤδη ψυχική κατάσταση πού ἔχει διαμορφωθεῖ ἀπό τήν ὁποία ὀφείλει νά ἀπαλλαγεῖ. Ὡστόσο, τό «μή γίνου» σημαίνει τό πρόσεξε, μήν ἀκολουθήσεις αὐτό τό δρόμο γιατί θά σέ ὁδηγήσει στήν ἀπιστία. Δηλαδή, εἶπε στό Θωμᾶ ὅτι δέν εἶσαι ἄπιστος, ἄθεος ἀλλά ὅτι ἔδειξε ὅτι εἶναι δυνατόν νά προχωρήσει στήν ἀπιστία, ἄν δέν προσέξει. 

     Καί ἄς ποῦμε ἀκόμη καί τήν φράση – ἐρώτημα, πού εἶπε στόν Πέτρο παρά τήν θάλασσα τῆς Τιβεριάδος, μετά τό πρωϊνό πού εἶχαν πάρει καί μέ τούς ἄλλους μαθητές, γιά νά τούς ἀποδείξει ὅτι δέν εἶναι κάποιο φάντασμα. Λέγει στόν Πέτρο: «Σίμων Ἰωνᾶ, φιλεῖς με;» δηλαδή μέ ἀγαπᾶς; Καί βέβαια αὐτή ἡ ἐρώτηση ἦταν ἡ τρίτη φορά πού τήν διετύπωσε ὁ Χριστός στόν Πέτρο, ἀφοῦ τρεῖς φορές τόν εἶχε ἀρνηθεῖ καί ἀκολούθησε ἔτσι ἡ ἀποκατάστασή του, ὅταν καί ὁ Πέτρος ἀπήντησε: «Ναί Κύριε, σύ οἶδας ὅτι φιλῶ σε». Ναί, σύ τά γνωρίζεις ὅλα καί ξέρεις ὅτι σέ ἀγαπῶ. Καί τότε ὁ Ἀναστάς τόν ἀποκατέστησε στό ἀποστολικό ἀξίωμα καί τοῦ εἶπε: Ἔλα, λοιπόν, βόσκε τά πρόβατά μου. Γίνε δηλαδή ἀπόστολός μου. Αὐτή ἡ ἐρώτηση: «Φιλεῖς με» ἄραγε δέν ἠχεῖ καί στίς δικές μας ψυχές ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό στόν καθένα μας;

Κάτι προηγουμένως είπατε για την Εκκλησία. Ό,τι δηλαδή ο Χριστός θα έχει με τους πιστούς άλλη σχέση στο χῶρο της Ἐκκλησίας. Τί ἐννοείται μ’ αυτό; 

Τό μεγαλειῶδες γεγονός τῆς θυσιαστικῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεώς Του εἶναι ἡ Ἐκκλησία Του. Μᾶς ἔδωκε, μᾶς ἄφησε πολύτιμο θησαυρό τήν ἁγία Του Ἐκκλησία. Μέσα σ’ αὐτή, βρίσκουμε τήν χάρι καί τήν σωτηρία μας. Στό ὑπερῶον δέν τέλεσε τόν Μυστικό Δεῖπνο καί μᾶς παρέδωσε τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καί μᾶς εἶπε: «Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν;» Δέν ἐξῆλθε ἀπό τήν πλευρά Του ἐπί τοῦ Σταυροῦ, ὅταν κεντήθηκε ἀπό τήν λόγχη τοῦ στρατιώτη, αἷμα καί ὕδωρ; Σύμβολα τῆς Θ. Κοινωνίας καί τῆς Βαπτίσεως; 

     Ἔτσι βλέπουμε ὅτι ὁ Γολγοθᾶς καί τό κενό μνημεῖο, ἡ Σταύρωση καί ἡ Ἀνάσταση εἶναι ἡ βάση τῆς Ἐκκλησίας. Ὑπάρχει ἄρρηκτος σύνδεσμος. Εἰδικότερα, ἡ Ἀνάσταση κατέχει ἰδιάζουσα θέση στήν Ἐκκλησία καί νυχθημερόν ὑμνεῖται σ’ ὅλη τήν λατρευτική ζωή. Κάθε Κυριακή εἶναι ἀνάσταση. Ἔχουμε Πάσχα μέσα μας ὅταν κοινωνοῦμε τῶν Ἀχράντων Μυστηρίων. Νοιώθουμε οἱ πιστοί μέ τόν Ἀναστάντα Χριστό, μία ἄλλη βιοτή. Γι’ αὐτό, κατ’ ἐξοχήν καί ἡ ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὀνομάστηκε Ἐκκλησία τῆς Ἀναστάσεως.

Και μία τελευταία ερώτηση. Σ’ αυτή την δύσκολη εποχή που ζούμε με τα τόσα προβλήματα, άραγε η Ανάσταση του Χριστού σηματοδοτεί κάτι άλλο ελπιδοφόρο και λυτρωτικό;

ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Πράγματι, σ’ αὐτή τήν κοινωνική δυσλειτουργία, στήν ἠθική καί πνευματική κρίση τῶν καιρῶν μας, ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ προσφέρει τό ἀληθινό φῶς τῆς λύτρωσης ἀπό τό κακό καί τήν ἁμαρτία. Προσφέρει τήν δυνατότητα στόν πιστό ἄνθρωπο νά νικᾶ τόν θάνατο. Δίδει τήν χαρά, τήν εἰρήνη, τήν ζωή, τήν ἀθανασία, τήν αἰωνιότητα. Λίγο εἶναι αὐτό; Αὐτό εἶναι τό πᾶν. Ἡ οὐσία. Λέγει ὁ Ἀπ. Παῦλος: «Ὥσπερ ἐν τῷ Ἀδάμ πάντες ἀποθνήσκουσιν, οὕτω καί ἐν τῷ Χριστῷ πάντες ζωοποιηθήσονται». Καί μεῖς θ’ ἀναστηθοῦμε καί θά ζήσουμε αἰώνια. Αὐτή εἶναι ἡ μεγάλη δωρεά τοῦ Ἀναστάντος, ὁ πολιτισμός τῆς ψυχῆς, τό μεγαλεῖο τῆς ὀρθόδοξης πίστης μας. Πάσχα, λοιπόν, εἶναι ἡ ἀπαρχή τῆς ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου. Γι’ αὐτό καί ὀφείλουμε νά χαιρόμαστε. Ἀλλά βέβαια, ποιός θά ξυπνήσει σήμερα τίς ὑπνώττουσες συνειδήσεις σ’ αὐτή τήν δυναμική; 

Σᾶς εὔχομαι τήν πασχάλια εὐφροσύνη στήν ψυχή σας.