Του Ιωάννου Μαρκέλλου, φοιτητού θεολογίας

Ζούμε σε μία περίοδο που από την μία πλευρά οι ιατρικοβιοτεχνολογικοί νεωτερισμοί γεμίζουν με περισσή αισιοδοξία προκειμένου ανίατες ασθένειες του παρελθόντος με την όλη συνεισφορά της τεχνολογίας να γίνονται πλεόν  θεραπεύσιμες από την άλλη όμως πλευρά φαίνεται η επιστημονική έρευνα να ξεπερνάει τα όρια της ιατρικής Δεοντολογίας και ο άνθρωπος να χρησιμοποιείται ακόμα και με ανήθικο, ύποπτο τρόπο προκειμένου να ικανοποιηθούν οι πολυπόθητες λύσεις στα ζητήματα υγείας. Αυτή όμως η πρακτική έρχεται να φανερώσει με πόση βιασύνη και βία ο άνθρωπος βάζει τον εαυτό του στην θέση Θεός και δεν κινείται με βάση την υπακοή της αγάπης αλλά με την ανυπακοή της εγωκεντρικότητας1.

Κατά το παρελθόν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Μεσσηνίας κύριος Χρύσοστομος είχε υπομνηματίσει κάτι πολύ ουσιαστικό σχετικά με  το νέο τεχνολογικό περιβάλλον: Η Ορθόδοξη Θεολογία θα κληθεί να διαλεχθεί σοβαρά και υπεύθυνα με το νέο τεχνολογικό περιβάλλον και να αναδείξει τα στοιχεία εκείνα με τα οποία θα δώσει απαντήσεις στις νέες πρωτόγνωρες τεχνολογικές προκλήσεις2. Η παραπάνω βασική συνιστώσα αποτελούσε τον βασικό άξονα της σκέψεως του Μακαριστού Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Κυρού Αναστασίου προκειμένου να εκφράσει λόγο εκκλησιαστικό και Θεολογικό επί της αενάου προόδου της τεχνολογίας και της επιστήμης. Είναι αδιαμβισβήτητη πραγματικότητα, ότι οι άγνωστες βουλές Του Θεού πάντοτε επιδαψιλεύουν πρόσωπα στην Αγία του Εκκλησία που λόγω και έργω συνεχίζουν να ακτινοβολούν την αποκεκαλυμμένη αλήθεια Του Θεού στην κτίση και στην ιστορία. Μια τέτοια διεθνούς ακτινοβολίας προσωπικότητα ήταν και ο Μακαριστός πλέον Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Κυρός Αναστάσιος, ο οποίος διεδραμάτισε μια πολύπτυχη δράση στα εκκλησιαστικά και ακαδημαϊκά πράγματα κατορθώνοντας στο πέρασμα του να ανασυστήσει και να ανακαινίσει εκ της τέφρας της την Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Αλβανίας. Πέραν των Αρχιερατικών αυτού καθηκόντων ανέπτυξε μια πολυσχιδή δράση όσον αφορά τον άξονα μέσα στον οποίο θα πρέπει να κινηθεί η ποιμαντική δραστηριότητα της Ορθοδόξου Εκκλησίας στις σύγχρονες ανακαλύψεις της επιστήμης και να αρθρώσει λόγο Θεολογικό, ο οποίος να αποτελεί απαύγασμα της Πατερικής διδασκαλίας έτσι όπως δια μέσου των αιώνων αναπτύχθηκε. Ο Αλβανίας Αναστάσιος διεζωγράφισε την σύζευξη Θεολογίας με τις ανάπτυξη των Θετικών επιστημών με τον καλύτερο τρόπο τονίζοντας τα εξής: Στη θέση της γνωστής προτροπής της δεκαετίας του 1930, <πίσω στους Πατέρες, προτιμώ το <εμπρός με το πνεύμα των Πατέρων, με τον φωτισμό του Αγίου Πνεύματος που αδιάκοπα υπήρξε οδηγός των Πατέρων3. Τα παραπάνω δίνουν την δυνατότητα να μυηθούμε στον τρόπο με τον οποίο ωρίμασε στην εκκλησιαστική του σκέψη ο όρος Βιοθεολογία, τον οποίο μπόρεσε να μεταλαμπαδεύσει στις συνειδήσεις των Χριστιανών σε Πανορθόδοξο επίπεδο.

 Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλαβανίας κυρός Αναστάσιος κατόρθωσε χωρίς να είναι εξιδικευμένος στα ζητήματα των νέων τεχνολογιών και των βιο-προβλημάτων, τα οποία αποτελούν την κορωνίδα της σύγχρονης μορφής διαλετικής μεταξύ Θεολογίας και θετικών επιστημών να εκφράσει λόγο Θεολογικό και ποιμαντικό με βαθειά εκκλησιολογική ενσυναίσθηση. Σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε, ότι ο όρος Βιοθεολογία υπεισήλθε στην Ορθόδοξη Εκκλησία με την εκφραστική δεινότητα του Μακαριστού Μητροπολίτου Εφέσου Χρυσοστόμου Κωνσταντινίδη, όταν μπόρεσε και εξέφρασε βιοηθικές θέσεις υπό τη εμπνεύσει του αοιδίμου Οικουμενικού Πατριάρχου Κυρού Αθηναγόρα, όταν του ανέθεσε ο Πατριάρχης Αθηναγόρας να αποφανθεί σχετικά με το τότε αναφυόμενο βιοηθικό ζήτημα της Τεχνητής Γονιμοποιήσεως. Άξιο ιδιαιτέρας μνείας θα ήταν αναφερθεί, ότι ο πολιός και τετιμημένος Ιεράρχης της Μεγάλης Του Χριστού Αγίας Εκκλησίας δεν ήθελε σε καμία περίπτωση να αντιπαραταθεί στα συνεχώς νέα βιο-επιτεύγματα αλλά να προμηνύσει εξ’ απόψεως Ορθοδόξου ήθους και Θεολογίας, ότι Ο Θεός είναι αυτός που διακρατεί όλα τα μυστικά της ζωής και του θανάτου5.

Εν προκειμένω, ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Κυρός Αναστάσιος στην ποιιμαντική κονίστρα της Εκκλησίας έθεσε δύο κείμενα, τα οποία στο μέλλον θα αποτελέσουν αντικείμενο διεξοδικής μελέτης από κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως μυούμενος και αυτός στην ολιστική προσέγγιση του αγκαλιάσματος του μηνύματος του Ευαγγελίου, το οποίο έζησε ο Μακαριστός σε όλη του την βιοτή. Το πρώτο κείμενο αποτελεί εισήγηση, η οποία πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο ενός Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου που έλαβε χώρα στην Αθήνα το 2000 με τίτλο < Η έκφραση της Ορθοδόξου Χριστιανικής πίστεως στην πρόκληση των θετικών επιστημών στο κατώφλι του 21^ου αιώνα>. Το δεύτερο κείμενο αποτελεί την ποιμαντορική εγκύκλιο αυτού ενόψει της Εορτής Των Χριστουγέννων το έτος 1996 όπου και εκεί διαφαίνονται σπαράγματα της βιοηθικής του Θεολογικής σκέψεως κάνοντας λόγο για την ανάγκη να ιδωθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα κάτω υπό το πρίσμα της Χριστιανικής προοπτικής, να ακολουθήσει ο σύγχρονος ευδαιμονιστικός και υλιστικός άνθρωπος το πρόσωπου Του Χριστού, το οποίο αποτελεί το πρότυπο Της αυτοταπεινώσεως και της αυτοελαττώσεως προκειμένου να σωθεί το ανθρώπινο γένος6 και τέλος κάνει εκτενή αναφορά, ότι ο άνθρωπος  ποθεί την Αθανασία πολλές φορές όμως στην ιστορία του σύγχρονου πολιτισμού διαφαίνονται και στοιχεία που αλλοτριώνουν την ανθρώπινη υπόσταση όπως είναι τα ναρκωτικά και η πολύμορφη κτηνωδία7.

Η πρώτη εισήγηση του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Κυρού Αναστασίου με τρόπο μοναδικό και παροιμιώδη μπόρεσε να εκφράσει τις βιοηθικές του τοποθετήσεις ερειδόμενος στην Αγιογραφική παράδοση της Εκκλησίας μας. Συγκεκριμένα,  αναφέρει την βασική συνιστώσα μελέτης των βιοηθικών ζητημάτων εξ’ απόψεως Ορθοδόξου πραγματικότητας με αναφορές σε πλείστα όσα Παλαιοδιαθηκικά και Καινοδιαθηκικά χωρία προκειμένου ο λόγος του να καλλυνθεί και να εκλαμπρυνθεί καίτοι περισσότερο. Στη συνέχεια αναφέρει τα εξής πολύ βασικά: <Με την αλματώδη ανάπτυξη των θετικών επιστημών, μας έχουν αιφνιδιάσει και εντυπωσιάσει οι κατακτήσεις της σύγχρονης γενετικής, βιοϊατρικής και βιοτεχνολογίας. Είναι λοιπόν επίκαιρα όσα αναφέρονται στην Γραφή ιδιαίτερα για την Ιατρική…>. Ο Αλβανίας Αναστάσιος βαθιά συναισθανόμενος την ανάγκη κατοχυρώσεως μίας Ορθοδόξου Βιοηθικής συνοψίζει κάνοντας λόγο για την Συμβολή της Ορθοδόξου πνευματικότητος στην προσπάθεια των επιστημόνων.

Περαίνοντας, τον λόγον η παραπάνω επιγραμματική αναφορά περί της Βιοθεολογίας έτσι όπως σφυριλατήθηκε στην σκέψη του Αλβανίας Αναστασίου είναι, ότι η Θεολογία καλείται να αρθρώσει  λόγο καθαρό έξω από κάθε προσπάεια παραχάραξης της ανθρώπινης ιδιοσυστασίας και να δεί τον άνθρωπο ως ολότητα η να το πούμε πιο θεολογικό να δεί τον άνθρωπο ως την κορωνίδα της δημιουργίας.

Σημειώσεις

1. Μάρκελλος, Ι. (2024). Απαρχές της Βιοηθικής και βιοηθικές θέσεις των Κατά τόπους Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. ( Μεταπτυχιακή Διπλωματική εργασία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/el/browse/3442912
2. Μητροπολίτου Μεσσηνίας Χρυσοστόμου. (2019). Ο άνθρωπος και η ανάπτυξη της σύγχρονης τεχνολογίας Μια πρόκληση για την Ορθόδοξη Θεολογία. Θεολογία, 90(3). 19-41.
3. Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστασίου. (2017). Εγρήγορση Χρέος των Ορθοδόξων. Εν Πλώ.
4. Μακαρίου Αρχιεπισκόπου Αυστραλίας, (2020). Βιοηθικές θέσεις του Μητροπολίτου Γέροντος Εφέσου Χρυσοστόμου, Γρηγόρη.
5. Μάρκελλος, Ι. (2024). Απαρχές της Βιοηθικής και βιοηθικές θέσεις των Κατά τόπους Αυτοκεφάλων Ορθοδόξων Εκκλησιών. ( Μεταπτυχιακή Διπλωματική εργασία, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών). https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/frontend/el/browse/3442912
6. Μακαρίου Αρχιεπίσκοπου Αυστραλιας,(2023). ΤΟ Οικουμενικόν Πατριαρχείον Εκκλησία Άρχουσα και Πάσχουσα. Λιβάνη.
7. Επισκόπου Βύλλιδος Άστιου, (2012). Αρχιεπισκόπου Αλβανίας Αναστασίου Ομιλίες Χριστουγέννων και Πάσχα (1991-2011). ( Μεταπτυχιακή Διπλωματική εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης). http://ikee.lib.auth.gr/record/131043/files/GRI-2013-9861.pdf