Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ

Έχοντας παρακολουθήσει την «ἐν πολλαῖς ἁμαρτίαις περιπεσοῦσα Γυνή» να λαμβάνει την άφεση των αμαρτιών της και να μεταβάλλεται σε «μυροφόρα» πριν τον ενταφιασμό του Σωτήρα, σήμερα αντικρίζουμε τον Ιούδα να συμφωνεί την παράδοση του Ιησού Χριστού στους Αρχιερείς, με την αμοιβή για την πράξη αυτή να ανέρχεται στα τριάκοντα αργύρια. Ταυτόχρονα με τα παραπάνω, οι Ιουδαίοι ετοιμάζονται να εορτάσουν το εβραϊκό Πάσχα και να θυμηθούν τα πικρά χρόνια της σκλαβιάς στην Αίγυπτο, από την οποία ελευθερώθηκαν χάρη στην πρόνοια του Γιαχβέ. Ο «Υιός της Παρθένου», όντας Ιουδαίος και τηρώντας τις διατάξεις του Νόμου, αποστέλλει τον Πέτρο και τον Ιωάννη να ετοιμάσουν το πασχάλιο δείπνο. «Ένα υπερώο κατάλληλα προετοιμασμένο υποδέχθηκε τον Κτίστη και τους συντρόφους Του, και σε εκείνο (το υπερώο) τελέσθηκε το πασχάλιο δείπνο και εκεί Εσύ παρέδωσες τα άχραντα μυστήρια». Πράγματι, ο Δεσπότης Χριστός την επιθυμία να εορτάσει με τους Μαθητές και τις οικογένειές τους το τελευταίο Πάσχα επί γης· ο εορτασμός περιελάμβανε την ανάγνωση του Νόμου, τη βρώση πικρών χόρτων και την ψαλμώδηση ύμνων. Ωστόσο, το δείπνο αυτό περιείχε μία ακόμα πρωτοτυπία· ο Κύριος χρησιμοποιεί ένζυμο άρτο καθώς εορτάζει το Πάσχα κατά την Πέμπτη, δηλαδή, μία ημέρα νωρίτερα από τον καθορισμένο χρόνο εορτασμού. Αυτό συνέβη επειδή την επόμενη ημέρα, Παρασκευή 13η του μηνός Νισάν, ο «Νυμφίος της Εκκλησίας» θα ευρισκόταν κρεμάμενος επί του Σταυρού και θα προσφερόταν ο Ίδιος θυσία για την απελευθέρωση των ανθρώπων από την αμαρτία και το θάνατο.

Έπειτα, ο Ιησούς και οι Μαθητές αποσύρονται στο υπερώο προκειμένου να τελεσθεί η παράδοση «τῶν καθ’ ἡμᾶς φρικτῶν Μυστηρίων» και με τον τρόπο αυτό να ιδρυθεί η Εκκλησία. Προτού η «κεφαλή της Εκκλησίας» να ευλογήσει τα Άχραντα Μυστήρια, προβαίνει στη φανέρωση της μέγιστης προϋπόθεσης για τη μετοχή σε Αυτά· η προϋπόθεση αυτή δεν είναι άλλη από την ταπείνωση. Ο Ίδιος, περιβάλλεται με το λέντιο και πλένει τα πόδια των Μαθητών, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται ο προδότης Ιούδας Ισκαριώτης και ο θερμόαιμος, αλλά ειλικρινής και γεμάτος ανεπιτήδευτη αγάπη, Πέτρος. Στα πρόσωπα αυτά αντιπαρατίθενται η ανεκπλήρωτη υστεροβουλία με την αυθόρμητη αγάπη· η μεν πληγωμένη υστεροβουλία μετουσιώνεται στην προδοσία και η αυθόρμητη αγάπη προκαλεί, αρχικά, την υπερβολική προθυμία «Κύριε, μετὰ σοῦ ἕτοιμός εἰμι καὶ εἰς φυλακὴν καὶ εἰς θάνατον πορεύεσθαι» και στη συνέχεια την ολοκληρωτική άρνηση «οὐ φωνήσει σήμερον ἀλέκτωρ πρὶν ἢ τρὶς ἀπαρνήσῃ μὴ εἰδέναι με».

Στη συνέχεια, ο Αρχηγός της Εκκλησίας, εκφωνεί τους ιδρυτικούς λόγους «Λάβετε φάγετε· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου· Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν», επισφραγίζοντας τη διαθήκη του όρους Σινά. «Εσύ, ο οποίος παρέδωσε τις θεοχάρακτες πλάκες με το Νόμο τις οποίες έγραψες στο όρος Σινά, εκπληρώνεις το νομικό πρόσταγμα και εορτάζεις το Πάσχα. Ωστόσο, Εσύ ανακαινίζεις το πεπερασμένο εβραϊκό Πάσχα με την επιτέλεση μίας μυστικής θυσίας, η οποία χαρίζει τη ζωή». Η ίδρυση της Εκκλησίας και η παράδοση των Αχράντων Μυστηρίων αποτελούν, κατά τον Μέγα Αθανάσιο αρχιεπίσκοπο Αλεξανδρείας, «τον τερματισμό της ιουδαϊκής πονηρίας και την απαρχή της δεσποτικής ευεργεσίας». Ο άνθρωπος, με την παράδοση της Θείας Ευχαριστίας, «έχει τη δυνατότητα να αγγίξει χωρίς φόβο το ξύλο της τρυφής και να γευθεί τον άρτο της μακαριότητας». Ο Υιός και Λόγος του Θεού, σύμφωνα με τον διάδοχο του Αποστόλου Μάρκου, «προλαμβάνει τον Σταυρό όταν διαμερίζει ο Ίδιος τα μέλη Του» και υπενθυμίζει στον Ιούδα ότι «Εγώ επιτρέπω να πωληθεί το σώμα Μου κατόπιν του φιλήματός σου και συνιστά δικό Μου έργο η σωτηρία (των ανθρώπων) με το Αίμα Μου· αντίθετα, το δικό σου έργο δεν είναι άλλο από την εμπορία του αίματος».

Η παράδοση των Αχράντων Μυστηρίων αποτελεί τη νέα διαθήκη του Θεού με τον άνθρωπο όπου ο τελευταίος, απαλλαγμένος από τη στείρα προσήλωση στο Νόμο, απολαμβάνει τη δυνατότητα να ευρίσκεται σε κοινωνία με το Δημιουργό κατά την μετάληψη του Σώματος και του Αίματος. Η επιτέλεση, επάνω στο φρικτό Θυσιαστήριο, του μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας σε ανάμνηση του εκουσίου Πάθους, της Ταφής και της τριημέρου Αναστάσεως, χαρίζει στον άνθρωπο τη λύτρωση από κάθε «διαβολική μεθοδεία» και την αιώνια ζωή. Κατά τη διάρκεια του Μυστικού Δείπνου, «ο Δεσπότης προλαμβάνει την ταχύτητα του προδότη και νικά την αγοραπωλησία με τη βρώση του Άρτου της Ζωής. Δεν χρονοτριβεί το δώρο αναμένοντας το Πάθος και δεν αναβάλλει την παροχή του επειδή πλησιάζει η προδοσία. Το Σώμα Του είναι απαθές και χαρίζει την ίδια απάθεια σε όσους μετέχουν σε Αυτό. Με τη βρώση και την πόση Του από τους Αποστόλους, ο Ίδιος προλαμβάνει την παράδοσή Του στις φάλαγγες των Ιουδαίων και παραδίδει τον εαυτό Του στις γενεές των χριστιανών προτού να παραδοθεί (εκούσια) στον Σταυρό».

Ο Ιούδας αναιρεί έμπρακτα το ενδιαφέρον του για τους πτωχούς και προβάλλει τη μισανθρωπία του όταν αναζητά ευκαιρία για παραδώσει τον Διδάσκαλο. Η βούληση του Ιούδα δεν αναίρεσε τη μακροθυμία του Σωτήρα να συνφάγει με τον προδότη και να παράσχει σε αυτόν το Σώμα και το Αίμα Του. Ο Δεσπότης Χριστός δεν στερεί από τον Ιούδα την ευκαιρία να μετάσχει στην αιώνια Ζώη και στη Νέα Διαθήκη, η οποία υπεγράφη στο υπερώο της κατοικίας του Αποστόλου Μάρκου. Παρά τη μετάληψη των Τιμίων Δώρων, η προδοτική προαίρεση του Ιούδα εκδηλώνεται πλήρως όταν ο Σατανάς εισέρχεται σε αυτόν προκειμένου να κατοικήσει στο πληγωμένο πάθος του εγωισμού για την κατάκτηση των κοσμικών αξιωμάτων. Ο ασυνείδητος Ιούδας «δέχθηκε το Σώμα το οποίο είναι το αντίδοτο στην αμαρτία και το θείο Αίμα, το Οποίο χύνεται για τη σωτηρία του κόσμου· αλλά επειδή δεν κατόρθωσε να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα του δώρου το οποίο έλαβε, με κακία έσπευσε να προδώσει Εκείνον, ο Οποίος το χάρισε σε αυτόν».

Η μακροθυμία του Σωτήρα να προσφέρει το Σώμα και το Αίμα Του ακόμα και στον προδότη Του, φανερώνει τη μακροθυμία την οποία επιδεικνύει και σε εμάς, οι οποίοι προσερχόμαστε στη Θεία Λειτουργία ώστε να μετάσχουμε στην Αιώνια Ζωή. Η μακροθυμία μοιράζεται ανάμεσα στους χριστιανούς, είτε κληρικούς είτε λαϊκούς, οι οποίοι προσέρχονται είτε από συνήθεια είτε με πλήρη συναίσθηση είτε εθιμοτυπικά, ώστε να αγιασθούν από την ένωση με το Θεό, διά της Θείας Μεταλήψεως. Ασφαλώς, δεν θα πρέπει να λησμονούμε ότι εάν προσέλθουμε στο Άγιο Ποτήριο εθιμοτυπικά ή στο πλαίσιο της λατρευτικής «καθημερινότητάς», τότε λαμβάνουμε μεγαλύτερο κρίμα ενώπιον του Θεού. Ο προσφερόμενος Ιησούς Χριστός είναι ίδιος και απαράλλακτος καθ’ όλη τη διάρκεια του ενιαυτού και σε όλους τους αιώνες, δεν μεταδίδει μολυσματικές ασθένειες αλλά χαρίζει την αιώνια ζωή. Η προσέλευση στο Άγιο Ποτήριο κατά την ημέρα του Μυστικού Δείπνου και της ιδρύσεως της Εκκλησίας, ας είναι πλήρης μετάνοιας, ταπείνωσης και επίγνωσης ώστε έτοιμοι πνευματικά να αντικρίσουμε τον Δεσπότη Χριστό κρεμάμενο επί του Τιμίου Ξύλου, Αμήν!