Του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ.κ. Σεραφείμ

Σε μία ομιλία του, αδελφοί μου αγαπητοί, ο Άγιος Γερμανός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως ο Ομολογητής, μιλώντας για το πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, θαυμάζει αφ ἑνός μεν τα μεγαλεία και αφ ἑτέρου τα μυστήριά της, τα οποία είναι «υπέρ έννοιαν και υπέρ ένδοξα»1. Θαυμάζει και συγχρόνως προσεύχεται. Βιώνει μυστικά μέσα στο χώρο της ψυχής του τη μεγάλη παρρησία που έχει η Θεοτόκος προς τον Υιό και Θεό της, αφού εργάζεται τη συγχώρεση των αμαρτημάτων σε εκείνους που αμάρτησαν πολύ2. Μάλιστα τονίζει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να αθετήσει ο Υιός της αυτό για το οποίο εκείνη τον παρακαλεί, επειδή Αυτός πειθαρχεί στο πρόσωπο της αληθινής και άχραντης μητέρας Του «κατά πάντα και δια πάντα και εν πάσι»3.
Η Παναγία είναι για το ανθρώπινο γένος, όπως ψάλλουμε στον Παρακλητικό Κανόνα, «των θλιβομένων η χαρά, των αδικουμένων προστάτις, των πενομένων η τροφή, η παράκλησις των ξένων, η βακτηρία των τυφλών, η επίσκεψις των ασθενούντων, η αντίληψις και η σκέπη των καταπονουμένων και των ορφανών βοηθός»4.

Αυτήν τη θαυμαστή προστασία, την κραταιά σκέπη και τη μητρική βοήθεια γιορτάζουμε και πανηγυρίζουμε σήμερα. Όχι μόνον «εν παρωχημέναις γενεαίς… αλλά και νυν, σκέπει και ιθύνει»5. Επιτρέψτε μου σήμερα λοιπόν, να μεταφέρω στην αγάπη σας τρεις χαρακτηρισμούς που αποδίδει στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου ο Άγιος Γερμανός από τη Βασιλίδα Πόλη.

Πρώτον. «Σε τις μη θαυμάσει την αμετάθετον σκέπην;»

Σκέπη η Παναγία και μάλιστα αμετάθετος και ακλόνητος, όπως ακριβώς την είδε ο Άγιος Ανδρέας ο δια Χριστόν σαλός σε μία Αγρυπνία στο Ναό των Βλαχερνών.
Σκέπη ολόφωτος, που σκεπάζει την κληρονομία της, τα παιδιά της και όλους εκείνους που καταφεύγουν στη μητρική της πρεσβεία και βοήθεια.

Και όπως η όρνις του ευαγγελικού αναγνώσματος σκεπάζει «τα νοσσία εαυτής υπό τας πτέρυγας»6, όπως παλαιά η νεφέλη κάλυπτε τη Σκηνή του Μαρτυρίου, έτσι και η αστραπόμορφη σκέπη της Θεοτόκου περικαλύπτει και σκιάζει τον χριστεπώνυμο λαό της7.

Αυτή μας θερμαίνει με την αγάπη της μέσα στους Ιερούς Ναούς.

Αυτή μας αγκαλιάζει ως Πλατυτέρα των Ουρανών από την κόγχη του Ιερού Βήματος.

Αυτή μητρικά μας θωπεύει στις δύσκολες περιστάσεις αλλά και στις ευχάριστες στιγμές, αφού είμαστε σάρκα από τη σάρκα της, αδέλφια του Υιού της και επομένως και παιδιά δικά της.

Γράφει ένας φωτισμένος Αγιορείτης Μοναχός : «Υπέφερα πολύ από μία δερματική ασθένεια. Φάρμακα δεν υπήρχαν. Πήγα στην Εκκλησία και στάθηκα απέναντι στην Παναγία. Τα δάκρυά μου πήγαιναν ποτάμι. “Παναγία μου είπα, μας υποσχέθηκες να είσαι κηδεμών, τροφός και ιατρός. Τώρα τον λόγο σου ζητώ”. Ένοιωσα μέσα μου να γεμίζει το βάθος της ψυχής μου μία λεπτή ειρήνη και μέχρι να κάνω μερικά βήματα, ένοιωσα να πέφτει η φλόγωση από το σώμα μου. Βλέπω το δέρμα μου στα χέρια σαν μικρού παιδιού»8.

Δεύτερον. «Σε τις μη θαυμάσει την ακοίμητον πρεσβείαν;»

Η πρεσβεία της Παναγίας είναι το λειτούργημα το οποίο της ανέθεσε ο Θείος Δημιουργός. Η μάλλον το διακόνημα που ζήτησε από Εκείνον που βάσταξε ως μητέρα στη ζεστή αγκαλιά της και Τον έθρεψε με το γάλα της. Με το διακόνημα αυτό πρεσβεύει «ημέρας και νυκτός»9 για τη σωτηρία του κόσμου και ικετεύει τον εξ’ αυτής τεχθέντα Κύριο για εκείνους που βρίσκονται στη μέλαινα και ζοφώδη θάλασσα της παρούσης ζωής. Με τη διακονία της στο Μυστήριο της Θείας Οικονομίας, ευεργέτησε ολόκληρη τη δημιουργία. Ο ουρανός και η γη, οι άνθρωποι και οι Άγγελοι δέχθηκαν τη θεομητορική ευλογία. Έτσι και τώρα συνεχίζει ακατάπαυστα να ευεργετεί, αφού, κατά τον θεοφόρο Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, είναι το «μεθόριο μεταξύ κτιστού και ακτίστου»10.

Κανείς δεν μπορεί να πλησιάσει το Θεό, παρά μόνο δια μέσου αυτής και του Μεσίτου που γεννήθηκε από αυτήν. Και καμιά από τις δωρεές του Θεού δεν μπορεί να δοθεί σε ανθρώπους και Αγγέλους παρά μόνο δια μέσου αυτής.

Τρίτον. «Σε τις μη θαυμάσει την ασάλευτον προστασίαν;»

Η Θεοτόκος, κατά τον θεοφόρο ομολογητή, είναι η ασάλευτος προστασία. Προστατεύει από τους ορατούς και αοράτους εχθρούς τον άνθρωπο που απευθύνεται με εμπιστοσύνη σ’ αυτήν, αφού η πάλη μας «ουκ εστί προς αίμα και σάρκα, αλλά προς τας αρχάς, προς τας εξουσίας, προς τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, προς τα πνευματικά της πονηρίας εν τοις επουρανίοις»11. Αυτή :

μας προστατεύει από τους σωματικούς κινδύνους,
προΐσταται στα νέφη των πειρασμών και των δυσκολιών,
γίνεται ιατρός όταν ασθενεί το σώμα και η ψυχή,
μας ενισχύει τις ώρες της αδικίας και της συκοφαντίας,
φυγαδεύει τους δαίμονες και αγιάζει τους πιστούς,12
είναι το ευσκιόφυλλο δένδρο σε κάθε περίπτωση της ζωής μας.

Πόσο ωραία μας παρουσιάζει αυτήν την προστασία της μητέρας μας Παναγίας ο ιερός υμνογράφος! «Πάντων προστατεύεις Αγαθή, των καταφευγόντων εν πίστει τη κραταιά σου χειρί, άλλην γαρ ουκ έχομεν, αμαρτωλοί προς Θεόν, εν κινδύνοις και θλίψεσιν, αεί μεσιτείαν, οι κατακαμπτόμενοι, υπό πταισμάτων πολλών, Μήτερ του Θεού του Υψίστου»13.

* * * * *

Αυτήν την προστασία της Παναγίας πλουσιοπάροχα δέχθηκε το γένος των Ορθοδόξων και ιδιαιτέρως η πατρίδα μας στις δύσκολες εκείνες ημέρες του 1940 – 1944. Η Παναγία στα βουνά μαζί με τον αγωνιζόμενο λαό της… Εκεί αισθάνθηκαν οι στρατιώτες μας τη θαυμαστή προστασία και την παρουσία της Υπερμάχου Στρατηγού. Κι όπως στα βυζαντινά χρόνια την έβλεπαν «σεμνοφορούσα και περιφέρουσα το τείχος», έτσι και στα βουνά της Βορείου Ηπείρου, ήταν παρούσα ενισχύοντας τους στρατιώτες μας, οι οποίοι πίστευαν στο Θεό και ζητούσαν τη βοήθειά Του και την προστασία της Υπεραγίας Θεοτόκου. Γράφει ένας στρατιώτης από το μέτωπο προς τη μητέρα του :

«Σεβαστή μου μητέρα, σε ασπάζομαι εγκαρδίως. Είμαι δόξα τω Θεώ καλά. Να ανάψης μίαν μεγάλην λαμπάδα εις την εικόνα της Παναγίας δι’ εμέ και τ’ άλλα παιδιά της Ελλάδος, διότι Αυτή μας έσωσε μέχρι της στιγμής, από δυό μάχας, εις τας οποίας έλαβα μέρος. Δεν έπαθε κανείς τίποτε, ενώ ο εχθρός μας κατέκλυζε με βλήματα και βολίδας. Η Παναγία έχει κάμει το θαύμα της…»14.

Αυτή η πίστη των προγόνων μας έσωσε την πατρίδα μας!

Αυτό μας χρειάζεται και σήμερα!

Η εμπιστοσύνη στο Θεό και στο πρόσωπο της Παναγίας θα αποτελέσει το κλειδί της σωτηρίας μας, αλλά και της πατρίδος μας. Μέσα στο φοβερό σκοτάδι που επικρατεί γύρω μας
από την ανατριχίλα του θανάτου,
την απιστία και την αθεΐα,
τις απειλές των ισχυρών της γης και των πολέμων που μαίνονται στον πλανήτη μας,
χρειάζεται, όχι να μισούμε και να εχθρευόμαστε, αλλά να αγαπούμε και κυρίως να πιστεύουμε στο Χριστό και στην Εκκλησία, που υπήρξε, για μεν το γένος μας ευεργετική και σωτήρια, για δε τους εχθρούς μας πάντοτε φιλάνθρωπη.

Μας χρειάζεται, ακόμη, να θυμόμαστε το παρελθόν μας, εκείνους που πολέμησαν για να είμαστε εμείς σήμερα ελεύθεροι και να προχωρούμε μπροστά, χωρίς ηττοπάθεια και απόγνωση στο παρόν, αλλά και με εμπιστοσύνη στο Θεό για το μέλλον.

Αυτήν τη φωταυγή ημέρα της Αγίας Σκέπης της Υπεραγίας Θεοτόκου, σας εύχομαι πλούσια την ευλογία και τη χάρη της για την πατρίδα μας, για τον καθένα μας ξεχωριστά, για τον κόσμο ολόκληρο.

1 Θεοτοκίον β’ ήχου

2 Αγίου Γερμανού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, «Λόγος β’ εις την αγίαν κοίμησιν της υπεραγίας Δεσποίνης ημών

Θεοτόκου και Αειπαρθένου Μαρίας», PG 98,352A

3 αυτόθι

4 Μικρός Παρακλητικός Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον

5 Δοξαστικό Εσπερινού Αγίας Σκέπης

6 Ματθ. 23,37

7 Λιτή Εσπερινού Αγίας Σκέπης, ήχος γ’

8 «Γέροντας Εφραίμ Κατουνακιώτης», εκδ. Ι. Ησυχαστηρίου «Άγιος Εφραίμ», Κατουνάκια Αγίου Όρους 2000, σελ. 80

9 Ακολουθία της Τραπέζης, «Ωρολόγιον το Μέγα», εκδ. Αποστολική Διακονία, σελ. 169

10 Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, «Ομιλία ΝΓ’ – Εις την προς τα Άγια των Αγίων είσοδον…», ΕΠΕ 11,308

11 Εφεσ. 6,12

12 Θεοτοκίον ε’ ωδής του Όρθρου της 18ης Ιανουαρίου

13 Μικρός Παρακλητικός Κανών εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον

14 «Η Δράσις μας», Τεύχος 472, Οκτώβριος 2009, σελ. 302