«Προπέμποντας την Μαρία – Προπέμποντας τον Ιησού Χριστό στον παρόντα αιώνα»

Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Μ.Δ.Ε. Θεολογικής σχολής ΕΚΠΑ

Έχοντας η Μαριάμ σαρκικά φθάσει στο τρίτο έτος της ηλικίας της, έρχεται το πλήρωμα του χρόνου να εκπληρωθεί η υπόσχεση του Ιωακείμ και της Άννας, να την αφιερώσουν στον Θεό. Ο τόπος που θα λάμβανε χώρα η αφιέρωση ήταν ο Ναός του Θεού, ο Ναός όπου ήταν το κέντρο της λατρείας του εβραϊκού Γιαχβέ. Εκτός από τον Ιωακείμ, την Άννα, τους ιερείς του Ναού και φυσικά την ίδια την Μαριάμ που είναι οι άμεσοι πρωταγωνιστές του γεγονότος αυτού, από την υμνολογία της ημέρας μαθαίνουμε ότι σε ένα παράλληλο «κόσμο», αυτόν (τον κόσμο) των αγίων Αγγέλων, επικρατεί μια διαφορετική προσέγγιση στο γεγονός. «Ἄγγελοι τὴν Εἴσοδον τῆς Πανάγνου, ὁρῶντες ἐξεπλήττοντο πῶς ἡ Παρθένος εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων». Οι Άγγελοι με έκπληξη παρακολουθούν την Πάναγνο (εκείνη δηλαδή που ήταν η αγνότερη από όλους) όχι μόνο να πορεύεται εντός του Ναού, αλλά τα βήματά της να την οδηγούν στα «Άγια των Αγίων»! Παρακολουθούν μια «τριετίζουσαν δάμαλιν» να καταφθάνει στο σημείο του Ναού όπου ο Αρχιερέας μόνο μία φορά τον χρόνο και κατόπιν αυστηρής προετοιμασίας εισερχόταν ώστε να συναντήσει τον ίδιο τον Γιαχβέ.

«Ἄγγελοι τὴν Εἴσοδον τῆς Παρθένου, ὁρῶντες ἐξεπλήττοντο, πῶς παραδόξως εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων». Την έκπληξη των αγίων Αγγέλων διαδέχεται η απορία. Οι Άγγελοι «απορούν» με το γεγονός που διαδραματίζεται ενώπιόν τους, ότι δηλαδή η Παρθένος με παράδοξο τρόπο και ανερμήνευτο (εκείνη τη στιγμή) λόγο κατευθύνεται στα «Άγια των Αγίων». «Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι τῆς Παρθένου, τὴν Εἴσοδον τιμήσωμεν, ὅτι ἐν δόξῃ εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων». Αφού ο υμνογράφος αποτύπωσε την απορία και την έκπληξη των Αγγέλων για το συντελούμενο γεγονός, σειρά έχει η προτροπή προς τους Αγγέλους αλλά και προς τους ανθρώπους. Η προτροπή αυτή αφορά στο ότι τόσο τα ουράνια όσο και τα επίγεια δημιουργήματα πρέπει να τιμήσουν την είσοδο της Παρθένου καθώς η είσοδός της στα «Άγια των Αγίων» συντελέσθηκε με δόξα. «Ἄγγελοι τὴν Εἴσοδον τῆς Παρθένου, ὁρῶντες κατεπλήττοντο, πῶς θεαρέστως εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων». Οι Άγγελοι απορούν με την είσοδο της Παρθένου στον Ναό και παρακολουθούν με έκπληξη ένα γεγονός το οποίο είναι θεάρεστο, καθώς είναι επιτελείται για την εκπλήρωση ενός μεγαλύτερου γεγονότος, του σχεδίου για την σωτηρία του ανθρώπου, την Θεία Οικονομία.

«Ἄγγελοι σκιρτήσατε σὺν Ἁγίοις, Παρθένοι συγχορεῦσατε, ἡ γὰρ Θεόπαις εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια των Ἁγίων». Ο υμνογράφος δεν εστιάζει μόνο στην αντίδραση των Αγγέλων στο γεγονός αυτό. Ενστερνιζόμενος ότι η μικρή Μαριάμ κατευθύνεται στον τόπο εκείνο στον οποίο θα προετοιμαστεί πνευματικά για να δεχθεί στα σπλάγχνα της τον Υιό και Λόγο του Θεού, προτρέπει τους Αγγέλους να σκιρτήσουν (να προβούν σε εκδηλώσεις χαράς) μαζί με τους Αγίους και τους αγνούς πνευματικά ανθρώπους (Παρθένοι) καθώς το παιδί που ο Θεός εξέλεξε για να δανειστεί (μελλοντικά) από αυτήν την ανθρώπινη σάρκα, ήλθε η στιγμή να αφιερωθεί σε Αυτόν. «Ἄγγελοι καὶ ἄνθρωποι τὴν Παρθένον, ἐν ὕμνοις μεγαλύνωμεν, θεοπρεπῶς γὰρ εἰσῆλθεν, εἰς τὰ Ἅγια τῶν Ἁγίων». Η θεοπρεπής είσοδος της Παρθένου στα «Άγια των Αγίων» είναι υψίστης σημασίας γεγονός και πρέπει να μεγαλυνθεί, να τιμηθεί δηλαδή και να δοξαστεί με ύμνους, καθώς η θεοπρέπεια της Εισόδου αυτής σηματοδοτεί και προεικονίζει την είσοδο του Υιού και Λόγου του Θεού στην ανθρώπινη ιστορία. Σηματοδοτείται η εκπλήρωση της υπόσχεσης που ο Θεός έδωσε στον Αδάμ κατά την έξοδο των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. Σηματοδοτείται ότι έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για την «λύτρωση των δακρύων της Εύας». Σηματοδοτείται, τέλος, η προετοιμασία για την γεφύρωση του νοερού χάσματος μεταξύ του Θεού και της ανθρωπότητας μέσα από την εκπλήρωση της υπόσχεσης που ο Θεός έδωσε στον Πρωτόπλαστο Αδάμ κατά την έξοδό του, μαζί με την Εύα, από τον Παράδεισο.

Καθώς οι Άγγελοι μένουν έκθαμβοι και υμνούν την Είσοδο της Θεοτόκου στον Ναό, την ίδια ακριβώς στιγμή, κατά τον εν αγίοις πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Ταράσιο (784-806), λαμβάνει χώρα η εκφώνηση ενός λόγου από την προμήτορα Άννα προς την Παναγία. Η αγία Άννα στρέφεται στην μικρή Μαριάμ με χαρά και της απευθύνει λόγους αποχαιρετιστήριους και παράλληλα δοξολογικούς. Η μητέρα αναφωνεί στην θυγατέρα της τα εξής: «Ποιος θα μου έλεγε, κόρη μου, ότι θα προερχόταν από τα δικά μου σπλάγχνα εκείνη που από όλες τις γενεές των ανθρώπων αποδείχθηκε η μακαριότερη όλων; Πώς, όταν σε βλέπω να ανατρέφεσαι στην αγκαλιά μου, να μην δοξάσω Εκείνον που σε χάρισε σε εμένα που ήμουν στείρα και άτεκνος; Ποιος να μην δοξάσει Εκείνον που με τον ίδιο τρόπο έκανε τον βράχο να αναβλύσει νερό για να ξεδιψάσει ο λαός Του, έκανε (με τον ίδιο τρόπο) τους κάποτε ξηραμένους μαστούς μου να πηγάσουν γάλα; Αλλά, κόρη μου, πήγαινε σε Αυτόν που σε χάρισε σε εμένα· πήγαινε σε Αυτόν εσύ που θα γίνεις η πύλη της Ζωής· πήγαινε σε Αυτόν εσύ που θα γίνεις νύμφη του Λόγου στον Ναό του Κυρίου. Είσελθε στην χαρά του Κυρίου εσύ που θα γίνεις η χαρά και το καταφύγιο του κόσμου· απόλαυσε αυτήν την ωραία στιγμή καθώς μετά από μικρό χρονικό διάστημα θα γεννήσεις ως άνθρωπο τον Υιό του Θεού. Είμαι μακάρια καθώς αναγορεύτηκα μητέρα αυτής της θυγατέρας· και να με συγχαρείτε για αυτό όλες οι φυλές του Ισραήλ καθώς, αν και στείρα, αναδείχθηκα μητέρα εκείνης που θα αναδειχθεί η Μητέρα του Υψίστου. Σηκωθείτε εσείς οι παρθένες που κρατάτε λαμπάδες και προπορευθείτε μπροστά από την αμίαντο και θεόπαιδα Παρθένο. Υμνείστε αυτήν (την Θεοτόκο) με χαρά· ψάλατε σε αυτήν με την συνοδεία κιθάρας και οργάνων· ζητωκραυγάστε προς αυτήν με πνευματική ωδή· προσδώστε μεγαλείο με τη χρήση στην υμνωδία του δεκαχόρδου ψαλτηρίου. Εσύ Θεοπάτορα Δαυίδ υμνολόγησε την κόρη εκείνη που αναδείχθηκε από τη γενεαλογία σου και μαζί σου θα ψάλλω και εγώ λέγοντας· Άκουσε κόρη και γνώριζε, και στρέψε το αυτί σου και λάβε μέριμνα για τον λαό σου, και για την οικία του πατέρα σου, και θα επιθυμήσει το κάλλος σου ο (ουράνιος) βασιλέας».

Στην δοξολογία αυτή προστίθεται και ο Ιωακείμ όπου, μαζί με την Άννα, ενώπιον του αρχιερέα και συγγενή τους Ζαχαρία, τον καλούν να δεχθεί την μικρή Μαριάμ ως εξής: «Δέξου (Ζαχαρία) αυτήν που είναι σεμνή και αμίαντος· δέξου ιερέα αυτήν που θα γίνει νύμφη του Λόγου· δέξου προφήτη αυτήν που θα γίνει το θυμιατήριο Εκείνου που είναι το άυλο φως· δέξου δίκαιε εκείνη που θα γίνει το πύρινο άρμα του Υψίστου· δέξου εσύ που δεν έχεις πταίσματα εκείνη που θα γίνει το αμπέλι από το οποίο θα πηγάσει το κρασί που θα προσφέρει την ζωή· προώθησε αυτήν στα ενδότερα του ναού του Κυρίου· πρόσφερε αυτήν στον καθαγιασμένο τόπο όπου ο Κύριος τον έχει ετοιμάσει για να κατασκηνώσει· προώθησε στα Άγια αυτήν που θα βαστάξει στην κοιλιά της τον Αόρατο· μακάρισε αυτήν που εξαιτίας της η ανθρωπότητα θα αναβιβαστεί· ανάλαβε αυτήν που θα μας λυτρώσει από την κατάρα της Εύας· αγκάλιασε αυτήν που θα μας γλυτώσει από την αγκαλιά του φιδιού. Αυτήν να εναποθέσεις στα Άγια των Αγίων ως δώρο πολύτιμο στον Βασιλέα· αυτήν που θα γίνει έμψυχος Ναός του Λόγου».

Η Εκκλησία μας σήμερα τιμά επίσης την αγία Αικατερίνη, την πάνσοφο και μάρτυρα. Η αγία Αικατερίνη, μικρή σε ηλικία αλλά δυνατή σε πνεύμα και λόγο, με την «μάχαιρα» του Αγίου Πνεύματος κατατρόπωσε τους φιλοσόφους της Αλεξάνδρειας αποδεικνύοντας ότι ο κάθε ηλικίας και τάξης άνθρωπος ανεξαιρέτως μπορεί να γίνει δοχείο της χάριτος του Αγίου Πνεύματος. Μαζί με την πάνσοφο Αικατερίνη συνεορτάζεται ο άγιος Μεγαλομάρτυρας Μερκούριος που, εκτός από τα πεδία των μαχών, προέβαλλε την ανδρεία του απέναντι στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Βαλεριανό λαμβάνοντας τον στέφανο του μαρτυρίου. Αναλογιζόμενοι το μεγάλο γεγονός της Εισόδου της Θεοτόκου στον Ναό για να εισέλθει ο Κύριος στον άνθρωπο, θαυμάζοντας την σοφία της αγίας Αικατερίνης απέναντι στους σοφούς της Αλεξάνδρειας και τιμώντας την ρωμαλεότητα του αγίου Μερκουρίου, ας στραφούμε προς την Θεοτόκο αναφωνώντας «Ὄντως ἀνωτέρα πάντων, ὑπάρχεις Παρθένε ἁγνή», Αμήν!