Του Παντελεήμονα Λεβάκου, θεολόγου ΜΑ Ιστορικής Θεολογίας – Εκκλησιαστικής Ιστορίας ΕΚΠΑ
Κατά το «υπερευλογημένο Σάββατο», ο Ιησούς Χριστός κατεβαίνει στον Άδη ώστε να μεταφέρει το μήνυμα της απολύτρωσης στους απ’ αιώνος νεκρούς. Μία ημέρα χρειάστηκε ώστε ο Θάνατος – Διάβολος, να κατατροπωθεί από τα Αγγελικά τάγματα (κατά τον άγιο Επιφάνειο Κύπρου) και ο Υιός του Ανθρώπου να κηρύξει το Ευαγγέλιο στις ψυχές όσων είχαν κοιμηθεί πριν από την έλευσή Του. Ο Χριστός βαδίζει στον Άδη για να ελευθερώσει τον Αδάμ, για τον οποίο έγινε Άνθρωπος και καταδέχθηκε να ανεβεί στον Σταυρό. Αφού τον ελευθερώσει, ξεκινά την μετάδοση του χαρμόσυνου μηνύματος στις ελεύθερες (πλέον) ψυχές. Από τους νεκρούς, υπήρξαν άλλοι που πίστεψαν και άλλοι που δεν ακολούθησαν τον Ιησού Χριστό. Όσοι πίστεψαν, κατά την Ανάσταση, μετέβησαν μαζί Του στον Παράδεισο. Ο Αδάμ ελευθερώνεται και μαζί του ελευθερώνεται σύμπασα η ανθρωπότητα. Ο συναξαριστής σημειώνει ότι «Χριστὸς κατελθὼν πρὸς πύλην ᾍδου μόνος. Λαβὼν ἀνῆλθε πολλὰ τῆς νίκης σκῦλα – Ο Χριστός κατέβηκε μόνος στην πύλη του Άδη. Αφού έλαβε πολλά λάφυρα από την νίκη ανέβηκε (στον Ουρανό)», με άλλα λόγια, ο Χριστός εθελούσια και όντας ο μοναδικός Θεός που έκανε τέτοια θυσία κατέβηκε στον Άδη. Εκεί, μετά από την νικηφόρα μάχη με τον Διάβολο, αναστήθηκε, έχοντας ως λάφυρα της νίκης τις πολλές ψυχές που έσωσε με το κήρυγμά Του.
Ο Ρωμανός ο Μελωδός, προσεγγίζει το γεγονός της Ανάστασης του Κυρίου στο Κοντάκιο της ημέρας, με τον εξής τρόπο: «Εἰ καὶ ἐν τάφῳ κατῆλθες ἀθάνατε, ἀλλὰ τοῦ ᾍδου καθεῖλες τὴν δύναμιν, καὶ ἀνέστης ὡς νικητής, Χριστὲ ὁ Θεός, γυναιξὶ Μυροφόροις φθεγξάμενος χαίρετε, καὶ τοῖς σοῖς Ἀποστόλοις εἰρήνην δωρούμενος, ὁ τοῖς πεσοῦσι παρέχων ἀνάστασιν – Αν και κατέβηκες στον τάφο Αθάνατε, εκεί κατέλυσες την δύναμη του Άδη. Αφού, εσύ Χριστέ που είσαι ο Θεός μας, έκανες αυτήν την πράξη, αναστήθηκες ως Νικητής. Μετά την Ανάστασή Σου, συνάντησες τις Μυροφόρες γυναίκες και τους απηύθυνες το «Χαίρετε» και παράλληλα δώρισες την ειρήνη Σου στους Αποστόλους – Εσύ που παρέχεις σε όλους τους πεσόντες (στην αμαρτία) την Ανάσταση». Ο άγιος υμνογράφος, περιγράφει την επίδραση του γεγονότος της Αναστάσεως σε τρία επίπεδα. Πρώτο επίπεδο είναι ο Άδης, όπου ο Χριστός κατεβαίνει στο βασίλειο του Θανάτου και καταλύει την δύναμη και την εξουσία του επάνω στους ανθρώπους. Μετά την κατάλυση της φθοράς και την απελευθέρωση όσων ψυχών πίστεψαν σε Αυτόν, η ψυχή του Χριστού επιστρέφει στο ανθρώπινο Σώμα Του. Από άψυχο και νεκρό, το σώμα του Χριστού, καθίσταται εκείνο το σώμα που θα λάβουμε όλοι μας κατά την κοινή Ανάσταση. Το δεύτερο επίπεδο, είναι η συνάντηση του Αναστημένου Χριστού με τις γυναίκες (τις Μυροφόρες) που Τον διακονούσαν αλλά και τους Αποστόλους. Στις μεν Μυροφόρες γυναίκες απευθύνει το «Χαίρετε» ως απόδειξη ότι όντως η χαρά πρέπει να είναι μεγάλη και η ελπίδα είναι πλέον πραγματικότητα. Στους δε Αποστόλους δωρίζει την ειρήνη Του, δηλαδή, την εκ Θεού ειρήνη που φώλιασε στις καρδιές τους για την εκπλήρωση της αποστολής τους στα Έθνη. Το τρίτο επίπεδο, είναι σύμπασα η ανθρωπότητα. Ο Χριστός χαρίζει σε όλους τους αμαρτωλούς ανθρώπους την Ανάσταση και τη δυνατότητα της ελπίδας ότι, αν και αμαρτωλοί και έχοντας επίγνωση των παθών μας, μπορούμε να καταστούμε μέτοχοι της αιώνιας ζωής.
Η Ανάσταση του Κυρίου συντελείται τις πολύ πρωινές ώρες της Κυριακής, όταν οι φύλακες του τάφου είχαν πέσει σε βαθύ ύπνο και οι Μυροφόρες κίνησαν για να φτάσουν στον τάφο. «Τὸν πρὸ ἡλίου Ἥλιον, δύναντα ποτὲ ἐν τάφῳ, προέφθασαν πρὸς ὄρθρον, ἐκζητοῦσαι ὡς ἡμέραν, Μυροφόροι κόραι καὶ πρὸς ἀλλήλας ἐβόων. Ὦ φίλαι, δεῦτε τοῖς ἀρώμασιν ὑπαλείψωμεν σῶμα ζωηφόρον καὶ τεθαμμένον, σάρκα ἀνιστῶσαν τὸν παραπεσόντα Ἀδὰμ, κείμενον ἐν τῷ μνήματι· ἄγωμεν, σπεύσωμεν, ὥσπερ οἱ Μάγοι, καὶ προσκυνήσωμεν καὶ προσκομίσωμεν τὰ μύρα ὡς δῶρα, τῷ μὴ ἐν σπαργάνοις, ἀλλ’ ἐν σινδόνι ἐνειλημένῳ, καὶ κλαύσωμεν καὶ κράξωμεν· Ὦ Δέσποτα ἐξεγέρθητι, ὁ τοῖς πεσοῦσι παρέχων ἀνάστασιν – Τον (νοητό) Ήλιο ο οποίος προϋπήρχε πριν από τον (πλανήτη) ήλιο και καταδέχθηκε να βρεθεί στον τάφο, οι κόρες Μυροφόρες κίνησαν το χάραγμα (όρθρος) της ημέρας εκείνης για να Τον αναζητήσουν (και να Τον αλείψουν) με μύρα, λέγοντας μεταξύ τους· Φίλες, ας πάμε να αλείψουμε με αρώματα το θαμμένο Σώμα που παρέχει την Ζωή, την σάρκα που ανέστησε τον πεσόντα στην αμαρτία Αδάμ και που τώρα βρίσκεται στο μνήμα. Ας πάμε, ας τρέξουμε, όπως οι Μάγοι, να προσκυνήσουμε και να προσκομίσουμε τα μύρα ως δώρα, σε Αυτόν που δεν είναι τυλιγμένος στα σπάργανα αλλά στη σινδόνα. Και αφού το κάνουμε αυτό, θα θρηνήσουμε και θα αναφωνήσουμε· Ω Δέσποτα σήκω από τους νεκρούς, Εσύ που παρέχεις σε όλους τους πεπτωκότες (στην αμαρτία) την Ανάσταση».
Παρακολουθούμε, λοιπόν, τον διάλογο των Μυροφόρων μεταξύ τους κατά την μετάβασή τους στο μνημείο τις πολύ πρωινές ώρες της Κυριακής. Συζητούν μεταξύ τους για το Σώμα που πρόκειται να αλείψουν με μύρα. Η συζήτηση, ωθεί τις Μυροφόρες να παραλληλίσουν τους εαυτούς τους με τους τρεις Μάγους που οδηγήθηκαν στην φάτνη της Βηθλεέμ για να προσκυνήσουν τον νεογέννητο «Βασιλέα των Βασιλέων». Αλλά, υπάρχουν ορισμένες διαφορές. Οι Μυροφόρες πορεύονται για να συναντήσουν το Σώμα που χάρισε την ζωή να είναι θαμμένο σε ένα μνήμα. Την σάρκα, η οποία θα αναστήσει τον Αδάμ (τον άνθρωπο) που έπεσε λόγω των αμαρτιών του, να βρίσκεται τοποθετημένη σε ένα τάφο. Μεταξύ τους, οι Μυροφόρες, έχοντας επίγνωση του μεγαλείου της στιγμής, παρακινούν εαυτούς να τρέξουν. Να προσέλθουν με ταπείνωση φέροντας, όπως ακριβώς οι Μάγοι στην γέννηση, όχι δώρα πολύτιμα αλλά νεκρικά μύρα. Ο Χριστός δεν είναι τυλιγμένος ως νεογέννητο βρέφος μέσα σε σπάργανα. Αντίθετα, είναι ως νεκρός τυλιγμένος μέσα σε ένα σεντόνι. Αφού ολοκληρώσουν την επάλειψη του νεκρού σώματος, θα αναφωνήσουν προς Αυτόν να εγερθεί καθώς είναι Εκείνος που παρέχει την Ανάσταση. Η σκέψη μας μεταφέρεται στην βυζαντινή απεικόνιση της Γεννήσεως. Στην εικόνα αυτή, ο νεογέννητος Χριστός είναι τυλιγμένος στα σπάργανα και τοποθετημένος σε τάφο και όχι σε παχνί. Επομένως, η απεικόνιση αυτή μας βοηθά να εννοήσουμε ότι ο Υιός του Θεού γίνεται Υιός του Ανθρώπου, πεθαίνει και εμείς μεταβαίνουμε (μαζί Του) από την σκλαβιά του Θανάτου στην ελευθερία της Ανάστασης.
«Τῇ ἁγίᾳ καὶ μεγάλῃ Κυριακῇ τοῦ Πάσχα, αὐτὴν τὴν ζωηφόρον Ἀνάστασιν ἑορτάζομεν τοῦ Κυρίου, καὶ Θεοῦ καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Η ευσύνοπτη απόδοση του περιεχομένου της εορτής, αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της χριστιανικής πίστης. Είναι η βάση της Εκκλησίας, είναι η τρανή απόδειξη ότι ο Χριστός με τη θυσία Του χαρίζει την ζωή. Είναι η ένδειξη ότι ο Χριστός, όπως ακριβώς ανέστησε τον Εαυτό Του, θα αναστήσει όλους εμάς κατά την κοινή Ανάσταση. Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, εννοώντας τον πανηγυρικό χαρακτήρα του γεγονότος, μας προτρέπει στα εξής: «Επευφημείστε σήμερα Αυτόν που σήκωσε το βάρος των αμαρτιών του ανθρώπου. Επευφημείστε σήμερα τον Λόγο του Θεού που έλεγξε την κοσμική σοφία, που επικύρωσε τα λόγια των προφητών, που ένωσε τους Αποστόλους, ίδρυσε την Εκκλησία σκεπάζοντάς την με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Μέσα από την Ανάσταση, εμείς που κάποτε ήμασταν απομακρυσμένοι από την γνώση περί του Θεού, μέσα από την Έγερσή Του, μπορούμε (πλέον) να κατανοήσουμε τα θαυμάσια του Θεού». Η Ανάσταση του Θεανθρώπου, εάν εμείς το θελήσουμε, μπορεί να καταστεί οδοδείκτης και ασφαλής πλοηγός στην πορεία για τη θέωσή μας. Η Ανάσταση του Υιού και Λόγου του Θεού δεν είναι μια συγκινητική ιστορία του παρελθόντος. Είναι η πορεία της ανθρωπότητας από την φθορά στην αφθαρσία. Η Ανάσταση δεν υπάρχει εάν δεν προηγηθεί ο Σταυρός. Ο Κύριος, μας διδάσκει με το παράδειγμά Του ότι εάν και εμείς σταυρώσουμε τα αμαρτήματά μας, τότε θα μπορέσουμε να αξιωθούμε της Ανάστασης. Η Ανάσταση είναι η πορεία για την οποία ήρθαμε στον κόσμο αυτό. Με ταπείνωση απέναντι στον Αναστάντα Θεό, με επίγνωση για την αμαρτωλότητά μας, με θάρρος και ελπίδα ότι θα αξιωθούμε της τρυφής του Παραδείσου, ας ομολογήσουμε «Αὐτῷ ἡ δόξα καὶ τὸ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων», Ἀμήν!
