Του Αντωνίου Κουτεντάκη – Θεολόγου, Φιλόλογου, Υπ. Διδάκτορα Ιστορίας
Περὶ τῆς τελευταίας εἰσόδου τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα προφητεύει ὁ πατριάρχης Ἰακώβ στὸν πρωτότοκο υἱό του Ἰούδα λέγων: «σὲ αἰνέσουσιν οἱ ἀδελφοί σου, αἱ χεῖρες σου ἐπὶ νώτου τῶν ἐχθρῶν σου· προσκυνήσουσί σοι οἱ υἱοὶ τοῦ πατρός σου. Σκύμνος λέοντος Ἰούδα, ἐκ βλαστοῦ, υἱέ μου, ἀνέβης· ἀναπεσὼν ἐκοιμήθη ὡς λέων, καὶ ὡς σκύμνος· τίς ἐγερεῖ αὐτόν; οὐκ ἐκλείψει ἄρχων ἐξ Ἰούδα καὶ ἡγούμενος, ἐκ τῶν μηρῶν αὐτοῦ, ἕως ἂν ἔλθῃ, ᾧ ἀπόκειται· καὶ αὐτὸς προσδοκία ἐθνῶν· δεσμεύων πρὸς ἄμπελον τὸν πῶλον αὑτοῦ, καὶ τῇ ἕλικι τὸν πῶλον τῆς ὄνου αὑτοῦ· πλυνεῖ ἐν οἴνῳ τὴν στολὴν αὐτοῦ, καὶ ἐν αἵματι σταφυλῆς τὴν περιβολὴν αὑτοῦ·»
Γιὰ τὸ ἴδιο γεγονὸς ὁ προφήτης Σοφονίας προφητεύει «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών· κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· εὐφραίνου καὶ κατατέρπου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου, θύγατερ Ἱερουσαλήμ» , ὁ δὲ προφήτης Ζαχαρίας λέγει «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών· κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ Βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σώζων αὐτός, πραῢς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον»
Ἡ τελευταία εἴσοδος τοῦ Κυρίου στὴν πόλιτῶν Ἱεροσολύμων ἀποτελεῖ τὴν ἀπαρχὴ τοῦ πάθους καὶ τῆς ἀναστάσεώς Του. Εἴναιἑπομένως λογικὸ νὰ ἀναφέρεται καὶ ἀπὸ τοὺς τέσσερεις ἱεροὺς Εὐαγγελιστές.
Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος γράφει:
«Καὶὅτε ἤγγισαν εἰς Ἱεροσόλυμα καὶἦλθον εἰς Βηθσφαγῆ πρὸς τὸὄρος τῶν ἐλαιῶν, τότε ὁἸησοῦς ἀπέστειλε δύο μαθητὰς λέγων αὐτοῖς· πορεύθητε εἰς τὴν κώμην τὴν ἀπέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εὑρήσετε ὄνον δεδεμένην καὶ πῶλον μετ’ αὐτῆς· λύσαντες ἀγάγετέ μοι. καὶἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ τι, ἐρεῖτε ὅτι ὁ Κύριος αὐτῶν χρείαν ἔχει· εὐθέως δὲἀποστέλλει αὐτούς. τοῦτο δὲὅλον γέγονεν ἵνα πληρωθῇ τὸ ρηθὲν διὰ τοῦ προφήτου λέγοντος· εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών, ἰδοὺὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι πραΰς καὶἐπιβεβηκὼς ἐπὶὄνον καὶ πῶλον υἱὸν ὑποζυγίου. πορευθέντες δὲ οἱ μαθηταὶ καὶ ποιήσαντες καθὼς προσέταξεν αὐτοῖς ὁἸησοῦς, ἤγαγον τὴν ὄνον καὶ τὸν πῶλον, καὶἐπέθηκαν ἐπάνω αὐτῶν τὰἱμάτια αὐτῶν, καὶἐπεκάθισεν ἐπάνω αὐτῶν. ὁ δὲπλεῖστος ὄχλος ἔστρωσαν ἑαυτῶν τὰἱμάτια ἐν τῇὁδῷ, ἄλλοι δὲἔκοπτον κλάδους ἀπὸ τῶν δένδρων καὶἐστρώννυον ἐν τῇὁδῷ. οἱ δὲὄχλοι οἱ προάγοντες καὶ οἱἀκολουθοῦντες ἔκραζον λέγοντες· ὡσαννὰ τῷ υἱῷ Δαυΐδ· εὐλογημένος ὁἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου· ὡσαννὰἐν τοῖς ὑψίστοις. καὶ εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς Ἱεροσόλυμα ἐσείσθη πᾶσα ἡ πόλις λέγουσα· τίς ἐστιν οὗτος; οἱ δὲὄχλοι ἔλεγον· οὗτός ἔστιν Ἰησοῦς ὁ προφήτης ὁἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας. Καὶ εἰσῆλθεν ὁἸησοῦς εἰς τὸἱερὸν τοῦ Θεοῦ, καὶἐξέβαλε πάντας τοὺς πωλοῦντας καὶἀγοράζοντας ἐν τῷἱερῷ, καὶ τὰς τραπέζας τῶν κολλυβιστῶν κατέστρεψε καὶ τὰς καθέδρας τῶν πωλούντων τὰς περιστεράς.[1]»
Ὁ εὐαγγελιστὴς Μᾶρκος γράφει:
«Καὶ ὅτε ἐγγίζουσιν εἰς Ἱερουσαλὴμ εἰς Βηθσφαγῆ καὶ Βηθανίαν πρὸς τὸ ὄρος τῶν ἐλαιῶν, ἀποστέλλει δύο τῶν μαθητῶν αὐτοῦ καὶ λέγει αὐτοῖς· ὑπάγετε εἰς τὴν κώμην τὴν κατέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εἰσπορευόμενοι εἰς αὐτὴν εὑρήσετε πῶλον δεδεμένον, ἐφ’ ὃν οὐδεὶς ἀνθρώπων κεκάθικε· λύσαντες αὐτὸν ἀγάγετε. καὶ ἐάν τις ὑμῖν εἴπῃ· τί ποιεῖτε τοῦτο; εἴπατε ὅτι ὁ Κύριος αὐτοῦ χρείαν ἔχει, καὶ εὐθέως αὐτὸν ἀποστέλλει πάλιν ὧδε. ἀπῆλθον δὲ καὶ εὗρον τὸν πῶλον δεδεμένον πρὸς τὴν θύραν ἔξω ἐπὶ τοῦ ἀμφόδου, καὶ λύουσιν αὐτόν. καί τινες τῶν ἐκεῖ ἑστηκότων ἔλεγον αὐτοῖς· τί ποιεῖτε λύοντες τὸν πῶλον; οἱ δὲ εἶπον αὐτοῖς καθὼς ἐνετείλατο ὁ Ἰησοῦς, καὶ ἀφῆκαν αὐτούς. καὶ ἤγαγον τὸν πῶλον πρὸς τὸν Ἰησοῦν καὶ ἐπέβαλον αὐτῷ τὰ ἱμάτια αὐτῶν, καὶ ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτῷ. πολλοὶ δὲ τὰ ἱμάτια αὐτῶν ἔστρωσαν εἰς τὴν ὁδόν, ἄλλοι δὲ στοιβάδας ἔκοπτον ἐκ τῶν δένδρων καὶ ἐστρώννυον εἰς τὴν ὁδόν. καὶ οἱ προάγοντες καὶ οἱ ἀκολουθοῦντες ἔκραζον λέγοντες· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου. εὐλογημένη ἡ ἐρχομένη βασιλεία ἐν ὀνόματι Κυρίου τοῦ πατρός ἡμῶν Δαυΐδ· ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις. Καὶ εἰσῆλθεν εἰς Ἱεροσόλυμα ὁ Ἰησοῦς καὶ εἰς τὸ ἱερόν·[2]»
Τὸ ἴδιο γεγονὸς ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς τὸ περιγράφει ὡς ἑξῆς:
«καὶ ἐγένετο ὡς ἤγγισεν εἰς Βηθσφαγῆ καὶ Βηθανίαν πρὸς τὸ ὄρος τὸ καλούμενον ἐλαιῶν, ἀπέστειλε δύο τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἰπών· ὑπάγετε εἰς τὴν κατέναντι κώμην, ἐν ᾗ εἰσπορευόμενοι εὑρήσετε πῶλον δεδεμένον, ἐφ’ ὃν οὐδεὶς πώποτε ἀνθρώπων ἐκάθισε· λύσαντες αὐτὸν ἀγάγετε. καὶ ἐάν τις ὑμᾶς ἐρωτᾷ, διατί λύετε; οὕτως ἐρεῖτε αὐτῷ, ὅτι ὁ Κύριος αὐτοῦ χρείαν ἔχει. ἀπελθόντες δὲ οἱ ἀπεσταλμένοι εὗρον καθὼς εἶπεν αὐτοῖς, ἑστῶτα τὸν πῶλον·λυόντων δὲ αὐτῶν τὸν πῶλον εἶπον οἱ κύριοι αὐτοῦ πρὸς αὐτούς· τί λύετε τὸν πῶλον; οἱ δὲ εἶπον ὅτι ὁ Κύριος αὐτοῦ χρείαν ἔχει. καὶ ἤγαγον αὐτὸν πρὸς τὸν Ἰησοῦν, καὶ ἐπιρρίψαντες ἑαυτῶν τὰ ἱμάτια ἐπὶ τὸν πῶλον ἐπεβίβασαν τὸν Ἰησοῦν πορευομένου δὲ αὐτοῦ ὑπεστρώννυον τὰ ἱμάτια αὐτῶν ἐν τῇ ὁδῷ. ἐγγίζοντος δὲ αὐτοῦ ἤδη πρὸς τῇ καταβάσει τοῦ ὄρους τῶν ἐλαιῶν ἤρξατο ἅπαν τὸ πλῆθος τῶν μαθητῶν χαίροντες αἰνεῖν τὸν Θεὸν φωνῇ μεγάλῃ περὶ πασῶν ὧν εἶδον δυνάμεων λέγοντες· εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος βασιλεὺς ἐν ὀνόματι Κυρίου· εἰρήνη ἐν οὐρανῷ καὶ δόξα ἐν ὑψίστοις.[3]»
Ὁ δὲ Ἰωάννης ὁ θεολόγος ἀναφέρει στὸ 12ο κεφάλαιο τοῦ εὐαγγελίου του:
«Τῇ ἐπαύριον ὄχλος πολὺς ὁ ἐλθὼν εἰς τὴν ἑορτήν, ἀκούσαντες ὅτι ἔρχεται Ἰησοῦς εἰς Ἱεροσόλυμα, ἔλαβον τὰ βαΐα τῶν φοινίκων καὶ ἐξῆλθον εἰς ὑπάντησιν αὐτῷ, καὶ ἔκραζον· ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. εὑρὼν δὲ ὁ Ἰησοῦς ὀνάριον ἐκάθισεν ἐπ’ αὐτό, καθώς ἐστι γεγραμμένον·μὴ φοβοῦ, θύγατερ Σιών· ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεται καθήμενος ἐπὶ πῶλον ὄνου.[4]»
Ἡ Κυριακὴ τῶν Βαΐων ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν Πατέρων ἐρμηνεύεται σὲ πλήρη συνάφεια μὲ τὴν ἀνάστασι τοῦ τετραημέρου Λαζάρου καὶ ὡς ἀρχὴ τῶν σωτηρίων παθῶν καὶ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἑπομένως καὶ ἀρχὴ τῆς δικῆς μας ἀναστάσεως. Στοὺς λόγους τους ἀναφέρονται τόσο στὴν ἀνάστασι τοῦ Λαζάρου, ὅσο καὶ στὴν ἀνάστασι τοῦ Κυρίου, ὄντας ὅμως λεπτομερέστατοι στὶς ἐρμηνεῖες τους σχετικὰ μὲ τὰ γεγονότα τῆς τελευταίας εἰσόδου τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα ἐρμηνεύοντας σχεδὸν λέξι πρὸς λέξι τὴν εὐαγγελικὴ περικοπή.
Ὁ ἅγιος Μεθόδιος στὴν ἐτοιμασία τοῦ πώλου ἀπὸ τοὺς μαθητὲς βλέπει τὴν ἐπίδειξι τὴν ὑποταγῆς τοῦ ἐξ ἐθνῶν λαοῦ. Τὴν δὲ πόλι ἐρμηνεύει ὡς τὸ ἄτακτο πλῆθος τῆς συναγωγῆς.[5]
Ὁ μέγας Ἀθανάσιος ἀντιπαραβάλλει τοὺς δεσμοὺς μὲ τοὺς ὁποίους ἦταν δεμένος ὁ πῶλος μὲ τοὺς δεσμοὺς τῆς ἁμαρτίας ποὺ ὅλοι μας εἴμαστε δεμένοι, καὶ τοὺς ὁποίους ὁ Κύριος εἶναι σὲ θέσι νὰ λύσῃ. Ἡ κατέναντι κώμη συμβολίζει τὸν περίγειο τόπο, ἐνῷ πόλις εἶναι ἡ ἐπουράνιος πόλις.[6] «Ἡ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν παρουσία καὶ φιλανθρωπία ἀνεκαλέσατο ἡμᾶς ἐκ τῆς κατέναντι κώμης εἰς τὴν ἐπουράνιον αὐτοῦ πόλιν τὴν ἄνω Ἱερουσαλήμ».[7]
Ὁ πῶλος αὐτὸς ἦταν τόσο σημαντικὸς ποὺ δὲν εἶχε ἕναν κύριο ἀλλὰ πολλούς. Οἱ δαίμονες βλέποντας τὸν πῶλο νὰ λύνεται ἀπὸ τοὺς Μαθητὲς ἐφοβοῦντο καὶ ἐταράσσοντο, ἀφοῦ ἐκεῖνοι τὸν εἶχαν δέσει καὶ αἰχμαλωτήσει, δηλαδὴ τὸ ἀνθρώπινο γένος.[8] Ὁ Κύριος κάθισε πράγματι ἐπὶ αἰσθητοῦ ὄνου, ὁ ὁποῖος ὅμως ὄνος συμβολίζει τὴν ἀνθρωπότητα, γι’ αὐτὸ καὶ ὁ Κύριος γεννήθηκε στὴν φάτνη ὅπου ὑπῆρχε κὶ ἐκεῖ ὄνος.[9]
Οἱ ψεύτικοι κύριοι τοῦ ὄνου ὅταν ἄκουσαν ὅτι τὸν χρειαζόταν ὁ πραγματικὸς καὶ ἀληθινὸς Κύριός του δὲν εἶπαν τίποτα ἄλλο στοὺς Μαθητές.[10] Ἡ ὄνος τυγχάνει σύμβολο τῆς ἐκκλησίας τῶν ἐθνῶν, ἐνῷ ὁ πῶλος τοῦ πατέρα μας Ἀδάμ τὸν ὁποῖον εἶχε δέσει ὁ σατανᾶς.[11]
Σύμφωνα μὲ τὸν Τίτο Βόστρων, ἡ αἰτία τῆς ἐπευφημίας καὶ ὑμνωδίας ἀπὸ μέρους τοῦ πλήθους πρὸς τὸν Χριστὸ ἦταν ἡ αἰτία τῆς ἐγέρσεως τοῦ Λαζάρου. Δὲν ὑπεδέχθησαν ὅμως τὸν Χριστὸ ὡς σημειοφόρο, ἀλλ’ ὡς βασιλιᾶ ὁ ὁποῖος κατάφερε νὰ αἰχμαλωτήσῃ τὸν διάβολο ποὺ διὰ τοῦ θανάτου κυρίευε τόσους αἰῶνες στὸ ἀνθρώπινο γένος. Ἡ ἔκφρασι «Ὡσαννὰ ἐν τοῖς ὑψίστοις» δηλώνει τὴν θεία φύσι τοῦ Κυρίου, ἐνῷ ἡ φράσι «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου» τὴν ἀνθρωπίνη.[12]
Ἡ λέξι «Σιὼν» ἐρμηνεύεται ὡς διψῶσα. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν ὁ προφητικὸς λόγος ὁμιλεῖ περὶ θηγατρὸς Σιὼν ἀναφέρεται σὲ ὅλους τοὺς δικαίους καὶ προφῆτες τοὺς πρὸ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖοι διψοῦσαν νὰ ἑνωθοῦν μὲ τὴν θεότητα τοῦ Κυρίου.[13] Οἱ δύο μαθητὲς ποὺ ἀποστέλει ὁ Κύριος συμβολίζουν τοὺς δύο χοροὺς τῶν προφητῶν καὶ τῶν ἀποστόλων, ἐνῷ ἡ κατέναντι κώμη εἶναι ὅλη ἡ οἰκουμένη τῶν ἐθνῶν.[14]
Ἡ φράσι «εἰρήνη ἐν τῶ οὐρανῷ» τοῦ ἐπευφημοῦντος πλήθους δείχνει τὴν εἰρήνευσι πλέον τῶν οὐρανίων ἀγγέλων μὲ τοὺς ἀνθρώπους.[15] Μὲ τὴν ὑπόστρωσι τῶν ἰματίων συμβολίζεται συγχρόνως καὶ ἡ φανέρωσι τῶν ἀρετῶν τῶν χριστιανῶν. Τὸ ὅτι στρώνονται δὲ στὴ γῆ δείχνει ὅτι οἱ ἀρετὲς αὐτὲς φανερώνονται σωματικῶς καὶ αἰσθητῶς στὰ ἔθνη. Τὰ κλαδιὰ τῶν ἐλαιῶν καὶ τῶν βαΐων συμβολίζουν τὴν ἐξωτερικὴ πρακτικὴ ἐργασία, ἐνῷ οἱ φοίνικες τὴν πνευματικὴ καθαρότητα καὶ ἐσωτερικὴ ἐργασία.[16]
Ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος Κύπρου τὴν συμπεριφορὰ τῶν νηπίων ποὺ αἰνοῦσαν τὸν Κύριο τὴν ἀποδίδει σὲ θαυματουργικὴ ἐνέργεια.[17] Ὁ δὲ Κύριος μπαίνοντας στὰ Ἱεροσόλυμα πορεύεται ταπεινὰ πρὸς τὸν θάνατο.[18]
Τὰ ἰμάτια ποὺ ἔστρωναν οἱ ἄνθρωποι δηλώνουν τὴν ἀπέκδυσι τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου. Τὰ θεολογοῦντα νήπια εἶναι σύμβολα τῶν ἐγγόνων τοῦ πιστοῦ λαοῦ τῆς ἐκκλησίας. Οἱ μητέρες τῶν βρεφῶν συμβολίζουν τὶς κολυμβῆθρες τοῦ βαπτίσματος, ἐνῷ οἱ μαζοὶ τὶς δύο διαθῆκες παλαιὰ καὶ νέα. Τὰ βαΐα δείχνουν τὶς καθαρὲς καρδιές. Οἱ προάγοντες εἶναι σύμβολο τῶν προφητῶν, ἐνῷ οἱ ἀκολουθοῦντες τῶν ἀποστόλων καὶ τῶν μετ’ αὐτῶν χριστιανῶν. Τὸ ἱερὸ τέλος δείχνει τὴν βασιλεία τῶν οὐρανῶν ἀπὸ τὴν ὁποία ὁ Χριστὸς ἐκβάλλει τοὺς Ἰουδαίους ὡς ἀναξίους.[19]
Σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, ἡ πόλις συμβολίζει τὸ παλαιὸ καὶ ἄτακτο πλῆθος τῆς συναγωγῆς.[20] Ὁ ὄχλος ἐπευφημοῦσε τὸν Κύριο κατόπιν ἄνωθεν ἀποκαλύψεως, ἐνῷ ἡ λέξι «Ὡσαννὰ» ἐρμηνεύεται ὡς σῶσον δή.[21]
Ὁ ἅγιος Πρόκλος Κωνσταντινουπόλεως ἀναφέρει ὅτι κατὰ τὴν τελευταία εἴσοδο τοῦ Κυρίου στὰ Ἱεροσόλυμα, ὁ Ἰούδας ἤδη ἠσχολεῖτο μὲ τὴν προδοσία[22], ἐνῷ οἱ ἐκεῖ παρεπεδημοῦντες Ἕλληνες ἀκούγοντας τοὺς ὕμνους τῆς ὑποδοχῆς θέλησαν κατόπιν νὰ γνωρίσουν τὸν Χριστό.[23]
Ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας τὴν κατέναντι κώμη τὴν ἐρμηνεύει ὡς τὸν παρόντα βίο ποὺ εἶναι ἀπέναντι καὶ ὄχι δίπλα στὸν Θεό, ἐνῷ στοὺς δύο μαθητὲς βλέπει τὶς δύο διαθῆκες.[24] Τὸ ἐπίθετο «ἐρχόμενος» ποὺ χρησιμοποιεῖ τὸ ἐπευφημοῦν πλῆθος δείχνει τὴν προέλευσι τοῦ Κυρίου ἀπὸ τὸν οὐρανὸ ἢ ἀπὸ τὴν Παρθένο[25], ἐνῷ τὰ κλαδιὰ τῶν ἐλαιῶν συμβολίζουν τὴν ἐλεημοσύνη[26].
Σύμφωνα μὲ τὸν Εὐλόγιο Ἀλεξανδρείας, ἡ παλαιὰ ὄνος συμβολίζει τὴν γηρασμένη συναγωγή, ἐνῷ ὁ νέος πῶλος τὸν ἀγύμναστο λαὸ τῶν ἐθνῶν. Τὸ λύσιμο τῆς ὄνου καὶ τοῦ πώλου δείχνει τὴν λύσι τοῦ ἐπιτιμίου τοῦ ἀνθρώπου ὁ ὁποῖος κατοικοῦσε ἀπέναντι τοῦ παραδείσου τῆς τρυφῆς.[27]
Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας Κρήτης ἀναφέρεται στοὺς γηγενεῖς τῆς Ἱερουσαλήμ, τοὺς ὁποίους ἐξισώνει κατὰ τὴν θεολογία μὲ τὰ Σεραφείμ.[28] Τὰ κλαδιὰ συμβολίζουν τὰ καλὰ ἔργα, ἐνῷ τὰ βαΐα τὸν σεμνὸ βίο.[29] Ὁ βαστάζων τὸ κεράμιον ἀποτελεῖ σύμβολο τῆς ψυχῆς τοῦ κάθε ἀνθρώπου. Τὸ κεράμιον συμβολίζει τὸ σαθρὸ σῶμα τῆς ἁμαρτίας, ἐνῷ τὸ νερὸ ἐντός του τὴν διὰ τῆς πίστεως κάθαρσι. Τὸ ἀνώγεον συμβολίζει τὸ οὐράνιο φρόνημα, ἡ δὲ λέξι «ἐστρωμένον» τὴν ἀνάπαυσι ἀπὸ τοὺς ἐξωτερικοὺς θορύβους. Τὸ πάσχα δείχνει τὴν διάβασι ἀπὸ τὰ αἰσθητὰ πρὸς τὰ νοητά.[30]
Κατὰ τὸν Ἰωάννη Μαυρόποδα, τὰ νήπια ὑμνοῦν καὶ τιμοῦν τὸν Χριστό, ἀφοῦ ἔπρεπε ὁ ἁγνὸς νὰ τιμηθῇ ἀπὸ ἁγνούς.[31]
Ὁ Θεοφάνης ὁ Κεραμεὺς τέλος στοὺς προάγοντες καὶ τοὺς ἀκολουθοῦντες βλέπει τοὺς πρὸ Χριστοῦ καὶ μετὰ Χριστὸν δικαίους ἀντιστοίχως.[32]
Ἡ Κυριακὴ τῶν βαΐων, ὅπως καὶ στὴν ὡραιοτάτη ὑμνολογία τῆς ἡμέρας ἀναφέρεται, ἀποτελεῖ τὴν ἀπαρχὴ τῆς ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἤτοι τὸ προοίμιο τῆς δικῆς μας λυτρώσεως καὶ σωτηρίας.
Τῷ θρόνῳ ἐν οὐρανῷ, τῷ πώλῳ ἐπὶ τῆς γῆς, ἐποχούμενος Χριστὲ ὁ Θεός, τῶν Ἀγγέλων τὴν αἴνεσιν, καὶ τῶν Παίδων ἀνύμνησιν προσεδέξω βοώντων σοι· Εὐλογημένος εἶ ὁ ἐρχόμενος, τὸν Ἀδὰμ ἀνακαλέσασθαι.
[1]Ματθ. κα΄, 1-12.
[2]Μᾶρκ. ια, 1-11.
[3]Λουκ. ιθ΄, 29-39.
[4]Ἰωάν. ιβ΄, 12-15.
[5] Βλ. Accurante J. –Migne Ρ., Patrologiaicursuscompletus, SeriesGraeca, τόμ. 18 – 132, 1837 – 1864. (στὸἑξῆς: Migne).
Migne, τ.18, στ.388.
[6] Βλ. Αὐτόθι, τ.28, στ.173.
[7]Αὐτόθι, στ.175.
[8] Βλ. Αὐτόθι, τ.28, στ.177.
[9] Βλ. Αυτόθι, στ.180 κ.ἑξ.
[10] Βλ. Αὐτόθι, στ.184.
[11] Βλ. Αὐτόθι, στ.1027.
[12] Βλ. Αὐτόθι, τ.18, στ.1263.
[13] Βλ. Αὐτόθι, στ.1265.
[14] Βλ. Αὐτόθι, στ.1266.
[15] Βλ. Αὐτόθι, στ.1270.
[16] Βλ. Αὐτόθι, τ.18, στ.1273.
[17] Βλ. Αὐτόθι, τ.43, στ.437.
[18] Βλ. Αὐτόθι, στ.501 κ.ἑξ.
[19] Βλ. Αὐτόθι, στ.503 κ.ἑξ.
[20] Βλ. Αὐτόθι, τ.59, στ.705.
[21] Βλ. Αὐτόθι, τ.61, στ.715 κ.ἑξ.
[22] Βλ. Αὐτόθι, τ.65, στ.773.
[23] Βλ. Αὐτόθι, στ.775.
[24] Βλ. Αὐτόθι, τ.77, στ.1053.
[25] Βλ. Αὐτόθι, στ.1056 κ.ἑξ.
[26] Βλ. Αὐτόθι, στ.1072.
[27] Βλ. Αὐτόθι, τ.86ΙΙ, στ.2920.
[28] Βλ. Αὐτόθι, τ.97, στ.995.
[29] Βλ. Αὐτόθι, στ.1003.
[30] Βλ. Αὐτόθι, στ.1011.
[31] Βλ. Αὐτόθι, τ.120, στ.1127.
[32] Βλ. Αὐτόθι, τ.132, στ.547.
