Τιμή στον Παναγιώτατο Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης κ.κ. Ευστάθιο. Αφιέρωμα στα σαράντα χρόνια ποιμαντορίας του.

Ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι κυρίου

Αυτήν τη χρονιά που διανύουμε, ο Παναγιώτατος Μητροπολίτης μας, κ.κ. Ευστάθιος,συμπληρώνει σαράντα χρόνια ευλογημένης αρχιερατείας και ευδόκιμης ποιμαντορίας στην Ιερά Μητρόπολη Μονεμβασίας και Σπάρτης. Η Ένωση Απανταχού Μονεμβασιτών «Παναγία η Χρυσαφίτισσα» θεώρησε χρέος της από την αρχή του έτους όπως τον τιμήσειαναγνωρίζοντας το τεράστιο έργο που έχει επιτελέσει στον τόπο μας. Μάλιστα, κατά τους πρώτους μήνες του 2020 ξεκινήσαμε προετοιμαζόμενοι, με τη συμπαράσταση και του εφημέριου της ενορίας μας πατέρα Κωνσταντίνου. Ωστόσο, η πανδημία του κορονοϊού που στο μεταξύ ξέσπασε κατέστησε μη εφικτή την εκδήλωση που προγραμματίζαμε για τις 23 Ιουλίου 2020, ημέρα της επετείου απελευθέρωσης της Μονεμβασίας. Σκεφθήκαμε, στη συνέχεια, ότικατά το τελευταίο τρίμηνο του έτους ίσως μας επέτρεπαν οι καταστάσεις να προχωρήσουμε στην εκδήλωση.  Όμως, πάλι προέκυψε η δεύτερη κρίση αυτής της πανδημίας όπου μειώθηκε ή ανεστάλη κάθε δραστηριότητα. Έτσι, αποφασίσαμε όπως εορτάσουμε αυτό το γεγονός μέσα από αυτό το φύλλο της έκδοσης της εφημερίδας μας, να αποτελέσει δηλαδή αφιέρωμα προς αυτόν.

• 

Όμως, θα άξιζε πρώτα να ξεκινήσουμε αναφερόμενοι στον τίτλο «Παναγιώτατος» αλλά και στη σημασία της ηγεσίας γενικώς για την κοινωνία, προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να αναδείξουμε πώς και τα δύο αυτά στοιχεία ενυπάρχουν αρμονικά στον σεπτό μας ποιμενάρχη.  Σύμφωνα με τον Θεόφιλο Σιμόπουλο, ο Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ ο Παλαιολόγος  με Χρυσόβουλλο του 1314 χορήγησε, μεταξύ άλλων προνομίων, τον τίτλο «Παναγιώτατος» στον Μητροπολίτη Μονεμβασίας Νικόλαον, τίτλος, ο οποίος διατηρείται ως σήμερα και αντανακλά την ιστορική σημασία της Ιεράς Μητροπόλεώς μας στο βάθος των αιώνων.

Σε ό,τι αφορά την παρουσία του ηγέτη, εμπνεόμενοι από τη διπλωματική εργασία του εφημερίου μας, πατέρα Κωνσταντίνου, με θέμα τον εκκλησιαστικό ηγέτη, αυτή είναι αποφασιστική σε μια ομάδα, σε μια κοινωνία, διότι συντελεί στην ενιαία προσπάθεια όλων, στη συγκράτηση της συνοχής και τελικά στην επίτευξη του σκοπού που τίθεται. Ο ρόλος του είναι δύσκολος και όχι έργο του καθενός. Αυτός ρυθμίζει τη σχέση της ομάδας, είναι ο συντονιστής της ομαδικής προσπάθειας, η οποία αναφέρεται σε πολλούς τομείς, είναι ο ενσαρκωτής του πνεύματός της. Δείχνει ενδιαφέρον για τα κοινά προβλήματα των μελών της ομάδας και της κοινωνίας, έχει τη δύναμη της πειθούς, αποφασιστικότητα, μεταδίδει τον ενθουσιασμό, δίνει λύσεις σε πολύπλοκα προβλήματα, επιμένει στο σκοπό του, ακτινοβολεί, εργάζεται περισσότερο από όλα τα μέλη της ομάδας, είναι έτοιμος για κάθε θυσία. Από την ικανότητα του ηγέτη εξαρτάται το αποτέλεσμα των ενεργειών μίας ομάδας, η οποία αλληλεπιδρά με τον ηγέτη. Το θέμα της ηγεσίας είναι ενδιαφέρον σήμερα, καθώς ο άνθρωπος επιθυμεί περισσότερη ελευθερία σε όλους τους τομείς της ζωής του, φθάνει μέχρι και να αντιδρά σε κάθε είδους δεσμεύσεις και υποχρεώσεις, η μόρφωση εξαπλώνεται σε ευρύτερα στρώματα, οι σχέσεις ηγεσίας – κοινωνίας εξελίσσονται συνεχώς. Πάντοτε υπάρχουν κοινωνικές αλλαγές, κοινωνικά ρεύματα, στις μέρες μας μάλιστα συμβαίνουν με ταχύτερο ρυθμό, ολόκληρο το θέμα της ηγεσίας εξετάζεται, αναθεωρείται. Παραμένει, ωστόσο, ένας κανόνας δια μέσου των αιώνων,που οι ρίζες του φθάνουν στο Σωκράτη: για να αποκτήσει κάποιος το χάρισμα της ηγεσίας απαιτείται όχι μόνον εκπαίδευση και κατάλληλη προδιάθεση αλλά και να εμπνέεται από το θεό. Για αυτό, το να κυβερνά κανείς ανθρώπους με τη θέλησή τους δεν είναι ανθρώπινο έργο αλλά θεϊκό.Μεταβαίνοντας από την ηγεσία γενικώς στην εκκλησιαστική ηγεσία, τα παραπάνω ακουμπούν σίγουρα τον εκκλησιαστικό ηγέτη, κορυφαίο έργο του οποίου είναι η τήρηση των ιερών κανόνων και η εκκλησιαστική οικονομία.

Στο πλαίσιο αυτό ο σύλλογός μας, η Ένωση Απανταχού Μονεμβασιτών, νοιώθει ιδιαίτερη συγκίνηση και χαρά για το θρησκευτικό και πνευματικό μας ηγέτη, τον ΠαναγιώτατοΜητροπολίτη μας κατά την άσκηση των αξιωμάτων του, του αρχιερατικού, του διδασκαλικού του για την εδραίωση και παγίωση της ορθής πίστης, αλλά και του διοικητικού του αξιώματος σε ό,τι αφορά τη διασφάλιση των ιερών κανόνων της εκκλησίας μας. Ευρισκόμενος στο κέντρο της εκκλησιαστικής ζωής του τόπου μας, με αμέτρητη ταπεινότητα, κατανόηση, αφοσίωση προς την καλοσύνη, με σοφία και πραότητα, εργάζεται εντατικά, συμβάλλει στην κοινωνική πρόοδο, ειρήνη και προκοπή των συμπολιτών μας, στη βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, με αρωγή στα σοβαρά προβλήματα της κοινωνίας. Ως θρησκευτικός ηγέτης ορίζει το ηθικό παράδειγμα, το δίκαιο και το σωστό. Έχει αποσπάσει το σεβασμό για αυτά, καθώς και για το κοινωνικό του έργο. Έχει καταστεί σημείο αναφοράς για όλους και πηγή έμπνευσης για την κοινωνία των πολιτών και έχει ανυψώσει υψηλά την εκκλησία στο δείκτη εμπιστοσύνης τους.  Στέλνει ισχυρά μηνύματα σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε οικογένεια, σε κάθε σπίτι. Συμβάλλει με πράξεις αγάπης στη δημιουργία δομών και κοινωνικών υπηρεσιών ποικιλοτρόπως, ωφέλιμων στους ανθρώπους κάθε ηλικίας ώστε να ξεφύγουν από ένα περιβάλλον απαξίωσης της ανθρώπινης υπόστασης, προς ένα σωματικό και ψυχικό καταφύγιο. Γνωρίζει ότι η εκκλησία με θεμέλιά της τους ιερούς κανόνες, οφείλει να αναζητά συνεχώς το ρόλο της και για αυτό διακονεί συνεχώς για μια εκκλησία ανοιχτή στην κοινωνία, αναδεικνύοντας το σπουδαίο πνευματικό της ρόλο, στέργοντας τους αδύναμους, κινητοποιώντας τους ισχυρούς να αναλάβουν δράση, λειτουργώντας ως ηθικό παράδειγμα, ως σημείο αναφοράς, και επιτυγχάνοντας έτσι την αποδοχή και το σεβασμό από όλους. Για αυτό είμαστε υπερήφανοι για τονπνευματικό μας ηγέτη και ποιμενάρχη, ο οποίος με διάκριση, σοφία, άρτια κατάρτιση, φωτεινή σκέψη, αποφασιστικότητα, θάρρος, συνεπή χριστιανική ζωήκαι αγιοπνευματικό λόγο, οδηγεί το λαό μας στην επίγνωση του Τριαδικού Θεού και στην ουσιαστική ορθόδοξη ευσέβεια. Παραμένει δε, ευαίσθητος δέκτης μηνυμάτων των καιρών με νηφαλιότητα και διαύγεια σκέψεως.

Η Ένωσή μας νοιώθειμια ακόμη ψυχική σύνδεση μαζί του, καθώς πέρα από την αγάπη του, απλόχερα μας προσέφερε την ουσιαστική στήριξή του σε ένα έργο που ο σύλλογός μας έχει θέσει ως αποστολή του στο διηνεκές, και αυτό είναι η ανάδειξη της πνευματικής κληρονομιάς της καστροπολιτείας δια μέσου των αιώνων και η αξιοποίησή της προς όφελος της γενέτειράς μας και της χώρας μας.

Στην επιστολή που του απευθύναμε, η οποία παρατίθεται στη συνέχεια, ο ιεράρχης μας ανταποκρίθηκε θετικά, αποδεχόμενος όπως το συγκεντρωθέν πνευματικό  υλικό, σε φυσική και ψηφιοποιημένη μορφή, τοποθετηθεί στο κτήριο όπου στεγάζεται σήμερα το Επισκοπείο, ακριβώς κάτω από αυτό. Αυτός ο χώρος βρίσκεται σε στάδιο αποκατάστασης και επιδίωξή μας είναι η περάτωσή του να συμπέσει με την ολοκλήρωση του πρώτου σταδίου αυτού του προγράμματος, το οποίο αναφέρεται στην ιστορία της Μονεμβασίας κατά τη βενετική περίοδο. Για το έργο αυτό, τους άξονες μελέτης και τις επί μέρους δράσεις του, έχουμε αναφερθεί στα φύλλα υπ’ αρ. 86 και 88 της εφημερίδος μας. Ευχή μας είναι να έλθει το πλήρωμα του χρόνου όπου το πρώτο στάδιο του έργου θα έχει ολοκληρωθεί και ο Παναγιώτατος θα ευλογήσει το χώρο και το έργο, αφήνοντας ανεξίτηλο το στίγμα του μαζί με την αιώνια προς αυτόν ευγνωμοσύνη μας.

Η πορεία και το έργο του

Ο σεπτός ποιμενάρχης μας γεννήθηκε στις 16 Ιουλίου 1940 στη Βαλύρα Μεσσηνίας, το τρίτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας Αθανασίου και Παναγιώτας Σπηλιώτη. Έλαβε το όνομα Κωνσταντίνος. Στο Δημοτικό σχολείο  Βαλύρας διδάχτηκε τα εγκύκλια γράμματα και στο Γυμνάσιο Μελιγαλά πραγματοποίησε τις γυμνασιακές – λυκειακές σπουδές του. Ακολούθως, φοίτησε στη Θεολογική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, αποφοιτώντας το 1963. Τότε αποφάσισε να διακονίσει την εκκλησία και τα πρώτα ιερατικά του βήματα έλαβαν χώρα στη Μεσσηνία, όπουεκάρη μοναχός και στη συνέχεια χειροτονήθηκε διάκονος το 1964 και έλαβε το όνομα Ευστάθιος. Υπηρέτησε ιεροκήρυκας στην Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπουπόλεως, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος και ταυτόχρονα του απονεμήθηκε το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Επί ένδεκα έτη με σεμνότητα και αγάπη υπηρέτησε την Ιερά Μητρόπολη ενώ με ξεχωριστό ζήλο ως ιεροκήρυκας μετέφερε το λόγο του Θεού σε κάθε γωνιά της Μητροπόλεως. Το 1977 προσκαλείται και μετακινείται ως ιεροκήρυκας και πρωτοσύγκελος στην Ιερά Μητρόπολη Μεσσηνίας και ηγούμενος της Ιεράς Μονής Βαλκάνου, εκεί όπου εκάρημοναχός μετά τις πανεπιστημιακές σπουδές του.Το 1980 εχήρευσε η Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης. Στις 28 Αυγούστου 1980εξελέγη Μητροπολίτης Μονεμβασίας και Σπάρτηςαπό την Ιερά Σύνοδο της Ιεραρχίας της Ελλάδος.

Ο Παναγιώτατος είχε γίνει έως τότε γνωστός για το θεόπνευστο κήρυγμά του, τη γλυκύτητα του πατρικού του λόγου και για την εν γένει προσφορά του στις δύο Μητροπόλεις που είχε διακονήσει. Το νέο Μητροπολίτη προσφώνησε τότε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ σημειώνοντας μεταξύ άλλων ότι «…τόσονη ψηφοφορία όσον και το καλόν όνομα το οποίο έχουμε εγγυώνται την αξίανδιαποίμανσιν της Ιεράς Μητροπόλεως Μονεμβασίας και Σπάρτης.».  Ο Μητροπολίτης μας τότε ευχήθηκε να τον αξιώσει ο θεός να αναδειχθεί αντάξιος της υψηλής αποστολής του. Στις  31 Αυγούστου 1980 ετελέστη, η χειροτονία του σε Επίσκοποστο Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, σε πλήθος παρευρισκόμενων τουκλήρου, αξιωματούχων, ευσεβών χριστιανών από την Αττική, τη Λακωνία, τη Μεσσηνία και την Αρκαδία. Οι στιγμές, οι λόγοι, η ομιλία του ποιμενάρχη μας ήσαν άκρως συγκινητικές«… δεν θα φεισθείς ουδέ αυτής της ζωής σου αν παραστεί ανάγκη…» τόνισε ο Αρχιεπίσκοπος.  Αξίζει να επισκεφθεί κανείς την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεώς μας και να διεξέλθει αυτά τα κείμενα.Ο ποιμενάρχης μας διακήρυξε το δεσμό της πνευματικής πατρότητας με τον κλήρο και τον ευσεβή λαό της Μητροπόλεώς του και διαβεβαίωσε ότι θα αναλώσει όλες τις ψυχικές και πνευματικές δυνάμεις του ώστε να φανεί αντάξιος της εμπιστοσύνης και των χρηστών ελπίδων τους.

Στις 28 Σεπτεμβρίου 1980ετελέστη η ακολουθία ενθρόνισής του στον Ιερό Ναό Ευαγγελιστρίας Σπάρτης, όπου στην ομιλία του σκιαγράφησε τους βασικούς άξονες της αρχιερατείας του οι οποίοι ήσαν η μέριμνα για την νεολαία, η δημιουργία φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, η διαποίμανση ακόμα και στις πιο δύσβατες γωνιές της Μητροπόλεως και η ποιοτική παροχή πνευματικού έργου με τη συνδρομή του ιερού κλήρου. Και πράγματι, ο Παναγιώτατος στην πορεία αυτή δεν διέψευσε αυτές τις ελπίδες ούτε μια στιγμή. Όχι μόνον ακολούθησε πιστά τους στόχους που έθεσε αλλά και τους διεύρυνε πέρα από κάθε αρχική προσδοκία, με ένα τεράστιο πνευματικό, φιλανθρωπικό και κοινωνικό έργο, το οποίο συνδράμουν ο ιερός κλήρος, ο λαός της Μητροπόλεως αλλά και οι απόδημοι Λάκωνες.

• 

• 

• 

Επιθυμώντας κάποιος να αποτυπώσει στο χαρτί την πορεία ενός ευλογημένου ανθρώπου, αναγκαστικά διαβάζει, μελετά, συλλέγει πληροφορίες, προσπαθώντας να καλύψει όσο το δυνατόν με πληρέστερο τρόπο όλες τις πτυχές της ζωής του, του έργου του και της προσωπικότητάς του.  Το ίδιο αποπειραθήκαμε να κάνουμε και εμείς, το Διοικητικό Συμβούλιο του συλλόγου μας, για τα σαράντα χρόνια της ποιμαντορίας του στο πρόσωπο του Παναγιωτάτου Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης, κ.κ. Ευσταθίου, στο αφιέρωμα προς αυτόν.Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όμως, είχαμε να αντιμετωπίσουμε ένα τεράστιο πρόβλημα.  Η προσωπικότητα του Παναγιώτατου Μητροπολίτη μας είναι πολυσχιδής, όπως ακριβώς και το έργο του.  Και το κυριότερο, το έργο αυτό έχει αναγνωριστεί και έχουν γραφτεί όλα πολλές φορές και με κάθε λεπτομέρεια.Πώς μπορούμε, λοιπόν, να τιμήσουμε έναν άνθρωπο, ο οποίος επί σαράντα συνεχή έτη, και ελπίζουμε πολλά ακόμα, διακονεί ακούραστα, με ζήλο, αφοσίωση, πατρική αγάπη και ολοκληρωτικό δόσιμο το ποίμνιό του, χωρίς να προβαίνουμε σε επαναλήψεις;Πρόκληση, στην οποία προφανώς δεν θα ανταποκριθούμε πλήρως.  Όμως, ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού, αγάπης και τιμής προς το πρόσωπό του, θα προχωρήσουμε με βάση την ομιλία του κατά την ημέρα της ενθρόνισής του στην Ιερά Μητρόπολή μας την Κυριακή 28 Σεπτεμβρίου 1980,η οποία αποτέλεσε τον πρόδρομο του έργου του.Η ενθρονιστήριος ομιλία του σαράντα χρόνια πριν είναι πιο επίκαιρη από ποτέ, καθώς καλύπτει κάθε πτυχή της ανθρώπινης βιοτικής αλλά, κυρίως, πνευματικής ανάγκης του καθενός μας σήμερα. Όλα όσα ανάφερε, οραματίστηκε, υποσχέθηκε και τόνισε, όλα, μα όλα, υπήρξαν η στόχευση ενός ανθρώπου γεμάτου αγάπη, ο οποίος, όπως φαίνεται από το αποτέλεσμα, ήρθε στην Ιερά μας Μητρόπολη για να ποιμάνει.  Η ομιλία του σαράντα χρόνια πριν καταδεικνύει τη σοφία, την αγάπη και τη χάρη του Θεού, που ενοικούσε στον Παναγιώτατο, όταν σε ηλικία μόλις39 ετών θέτει τόσους στόχους και, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα τεχνολογικά μέσα εκείνη την εποχή υστερούσαν αρκετά σε σχέση με σήμερα, τους πετυχαίνει όλους και ακόμη περισσότερους.  Και συνεχίζει με άσβεστο πάθος το θεάρεστο έργο του.

Εξ αρχής, πρωτίστως, εστιάστηκε στους νέους και την οικογένεια, τον πυρήνα της πολυπαθούς ελληνικής κοινωνίας, η οποία θα πρέπει να έχει στήριγμά της σε κάθε δυσκολία την τοπική Εκκλησία.  Ξεκινώντας από την αγάπη του προς τους νέους ο Ποιμενάρχης εκπληρώνει αυτήν του την υπόσχεση και συνεχίζει ακούραστος μέχρι σήμερα.  Ιδρύει τη «Νεανική Γωνιά» στη Σπάρτη, ενώ ίδρυσε και εγκαινίασε δεκάδες ενοριακά κέντρα Νεότητας (28), καθώς και παιδικές – νεανικές κατασκηνώσεις, οι οποίες κάθε χρόνο φιλοξενούν 500 παιδιά, αλλά και κατασκηνώσεις για ΑΜΕΑ.Θεμελιώνει και λειτουργεί δύο βρεφονηπιακούς σταθμούς, έναν στην Σπάρτη και έναν στη Μονεμβασία με την ονομασία «Παναγία Χρυσαφίτισσα». 

Αναδιοργανώνει και λειτουργεί τα κατηχητικά της Μητροπόλεώς μας,  κύκλους μελέτης της Αγίας Γραφής, παράλληλα με τις πολλές πνευματικές, ενημερωτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες του Γραφείου Νεότητας.  Η αγάπη του σεπτού μας Ποιμενάρχη, όμως, δεν εξαντλείται στους νέους.Παράλληλα, ιδρύει και λειτουργεί Σχολή Γονέων, η οποία αποτέλεσε πρωτοπόρο φορέα στον ελληνικό χώρο. Σκεπάζει με περισσή φροντίδα τους αναξιοπαθούντες, τους ηλικιωμένους και τα άτομα με ειδικές ανάγκες, ιδρύοντας κέντρα φιλοξενίας τους, ιδρύματα περιθάλψεως χρονίως πασχόντων και ΑΜΕΑ, καθώς και κέντρο αποκατάστασης και αποθεραπείας.Ιδρύει και λειτουργεί πρόγραμμα βοήθειας στο σπίτι, το οποίο απευθύνεται σε εκατοντάδες οικογένειες αλλά και μοναχικά άτομα.

• 

Και, φυσικά, δεν θα πρέπει να λησμονήσουμε την τεράστια συμβολή του στις τέχνες και τα γράμματα, δημιουργώντας και ενισχύοντας Εκκλησιαστική Βιβλιοθήκη, Μουσείο Εκκλησιαστικής Τέχνης, Ραδιόφωνο της τοπικής Εκκλησίας, Σχολή Βυζαντινής Μουσικής, Σχολή Αγιογραφίας “Φώτης Κόντογλου” περιοδικά εκκλησιαστικού περιεχομένου, μαζί με τη συνεχή έκδοση του περιοδικού «Όσιος Νίκων ο Μετανοείται». Μεταξύ άλλων, ιδρύονται και λειτουργούν επί των ημερών της διακονίας του, και άλλες βιβλιοθήκες σε ενοριακά πνευματικά κέντρα. Περαιτέρω, αναπτύχθηκε σημαντική εκδοτική δραστηριότητα με την έκδοση βιβλίων πνευματικής οικοδομής του ιδίου (34) αλλά και άλλων κληρικών της Ιεράς Μητροπόλεως και εγκολπίων ημερολογίων, προσφέροντας πλούτο γνώσεων, διεξόδων και ψυχαγωγίας σε νέους και σε κάθε ηλικίας φιλομαθείς χριστιανούς συντοπίτες μας.

Κλείνοντας αυτήν την αδρή αναφορά στο τεράστιο έργο του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη μας, δεν θα πρέπει να παραλείψουμε να αναφέρουμε ότι, μεταξύ άλλων, ολοκλήρωσε την κατασκευή τουΕπισκοπείου και των Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεώς μας στη Σπάρτη.

Αποπεράτωσε και εγκαινίασε εκατοντάδες ιερούς ναούς, συγκεκριμένα 200 ιερούς ναούς ενώ έχει τελέσει ταθυρανοίξια σε 181 ναούςτης Μητροπόλεώς μας.

• 

Ανακαινίζει και αναστηλώνει σταδιακά τα δεκάδες χριστιανικά και βυζαντινά μνημεία που βρίσκονται διάσπαρτα στη λακωνική γη, μαρτυρώντας και αυτά με τη σειρά τους τη θεϊκή παρουσία στον τόπο μας. 

Έχει εγκαταστήσει αδελφότητες και ανακαινίσει ριζικά ιερές μονές, αντιμετωπίζοντας ορισμένες φορές δύσκολα εγχειρήματα αναβίωσης.  Καθιέρωσε τον εορτασμό των Λακώνων Αγίων, καθώς και πλήθος άλλων εορτών, προκειμένου να ενισχύσει πνευματικά τους χριστιανούς. 

• 

Ίδρυσε 30 Ιερατικές Στέγες, φτάνοντας τις 70 για την εξυπηρέτηση ιερατικών οικογενειών, χειροτόνησε πλήθος (134) διακεκριμένων κληρικών και ως πνευματικός πατέρας βρίσκεται δίπλα τους, καθοδηγώντας τους και ενισχύοντάς τους πνευματικά σε κάθε στιγμή, αλλά και με ιερατικά συνέδρια και εκπαιδευτικά προγράμματα με στόχο την καλύτερη δυνατή κατάρτισή τους. Αποδεικνύεται ακούραστος, ο άξιος Μητροπολίτης μας.

Στο σημείο αυτό θα κάνουμε ιδιαίτερη μνεία στην ιστορική παρέδρα της Ιεράς μας Μητροπόλεως, τη Μονεμβασία.  Με την πλούσια ποιμαντική του μέριμνα και φροντίδα, συνέβαλε στα μέγιστα για την προβολή των τοπικών μας Αγίων, τους οποίους με ιδιαίτερο σεβασμό αναφέρουμε:

1. Άγιος Λεόντιος ο εκ Μονεμβασίας (11 Δεκεμβρίου), το ναό του οποίου θεμελίωσε και εγκαινίασε.

• 

• 

• Άγιος Πέτρος, Επίσκοπος Μονεμβασίας (Β Κυριακή Νηστειών)
• Άγιος Θεοφάνης, Επίσκοπος Μονεμβασίας (Β Κυριακή Νηστειών)
• Οσία Μάρθα Μονεμβασίας (5 Μαΐου)
• Άγιος Παύλος, Επίσκοπος Μονεμβασίας (Β Κυριακή Νηστειών)
• Άγιος Θεόδωρος Κυθήρων (12 Μαΐου)
• Άγιος Ισίδωρος Βουχειράς, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (μέσω παραπομπής – Β Κυριακή Νηστειών)
• Άγιος Φώτιος Μονεμβασίας, Επίσκοπος Κιέβου (27 Μαΐου & 2 Ιουλίου)
• Άγιος Ιωάννης ο Νεομάρτυς εκ Τουρκολέκα (16 Οκτωβρίου)

Οι ανωτέρω Άγιοι, οι οποίοι είτε κατάγονταν είτε διακόνησαν είτε ασκήτευσανείτε μαρτύρησαν στην ιστορική μας πόλη, ήταν εν πολλοίς άγνωστοι στο πλήρωμα της τοπικής εκκλησίας και έχουν συγγραφεί τα ιερά Συναξάριά τους, καθώς και θεολογικές μελέτες με σκοπό τη γνωριμία μαζί τους.  Σε αυτό συνέβαλε και η καθιέρωση του κοινού εορτασμού των Λακώνων Αγίων τη Β Κυριακή των Νηστειών, αποδεικνύοντας περίτρανα ότι ο ευλογημένος αυτός τόπος της ιστορικής Μονεμβασίας, πέραν από ηρωικός, ένδοξος και περιάκουστος, τυγχάνει αγιοτόκος και αγιοβάδιστος.

• 

• 

• 

Επίσης, θα ήταν σημαντική παράλειψη να μην αναφερθούμε στην επιστροφή της Ιεράς Εικόνας του Εσταυρωμένου Χριστού, έργο το οποίο χρονολογείται στον 14^ο αιώνα και αποτελεί ύψιστο καλλιτεχνικό δείγμα της ζωγραφικής του τέλους της εποχής των Παλαιολόγων.  Η εικόνα, η οποία είχε κλαπεί από αρχαιοκάπηλους το 1979, μετά από μαραθώνιο αγώνα 32 ετών, επεστράφη το 2011 στον φυσικό της χώρο και τώρα εκτίθεται στο παρεκκλήσιο του Αγίου Ιωάννη.

Ο Μητροπολίτης μας έχει επίσης εκπροσωπήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και την Εκκλησία της Ελλάδος σε συνδιασκέψεις και εκδηλώσεις, ενώ διατηρεί πνευματική σχέση με Πατριάρχες και Επισκόπους της ορθόδοξης εκκλησίας. Ακόμα τον ποιμενάρχη μας έχουν τιμήσει κατ’ επανάληψη για το πολυποίκιλο πνευματικό, κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο του αιρετοί άρχοντες και συμβούλια τοπικής αυτοδιοίκησης, το Γενικό Επιτελείο Στρατού, παραγωγικοί φορείς και σύλλογοι. Έχει αναγορευτεί Επίτιμος Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου – Σχολή Επιστημών Ανθρώπινης Κίνησης και Ποιότητας Ζωής (2000), καθώς και του Πανεπιστημίου Πειραιώς – Τμήμα Πληροφορικής Σχολής Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (2019).

Η Ένωση Απανταχού Μονεμβασιτών ευγνωμονεί εσαεί τον Παναγιώτατο Ποιμενάρχη της.

Εις πολλά έτη, Δέσποτα!

Παναγιώτης Αλεξάκης

Καθηγητής ΕΚΠΑ

Πρόεδρος της Ενώσεως Απανταχού Μονεμβασιτών

«Παναγία η Χρυσαφίτισσα»

• 

Προς:

Παναγιώτατο Μητροπολίτη Μονεμβασίας και Σπάρτης, κ.κ. Ευστάθιο

Ιερά Μητρόπολις Μονεμβασίας και Σπάρτης

Λυσάνδρου 5, 23100, Σπάρτη

ΘΕΜΑ:Επαναλειτουργία βιβλιοθήκης στη Μονεμβασία και φιλοξενία της στο Ναό της Αγίας Άννας.

Παναγιώτατε,

Επικοινωνώντας μαζί σας, επιθυμούμε αρχικά όπως σας αναφέρουμε ότι ο Σύλλογός μας «Ένωση Απανταχού Μονεμβασιτών, Παναγία η Χρυσαφίτισσα», με εκατονταετή λειτουργία, ως εκ του καταστατικού του, έχει θέσει ως στόχο τη συνεχή ανάδειξη και προαγωγή της γενέτειρας μας, τη διατήρηση και ανάδειξη της κάθε μορφής πολιτιστικής της παράδοσης και κληρονομιάς, έτσι ώστε η ηρωική αυτή καστροπολιτεία να μεταλαμπαδεύει προς όλους και τις μελλοντικές γενιές όσα με ψυχή και καρδιά δημιούργησαν οι αείμνηστοι συμπατριώτες μας.

Στο πλαίσιο αυτό σας απευθύνουμε την επιστολή μας.  Όπως γνωρίζετε, η Μονεμβασία, κατά την μακρόχρονη ακμή της, δεν υπήρξε μόνον ισχυρό ναυτικό και εμπορικό κέντρο αλλά και μέγα θρησκευτικό και πνευματικό κέντρο.  Ο Μητροπολιτικός Θρόνος της Μονεμβασίας υπήρξε ο σπουδαιότερος παράγων ζωής της πόλης, ενώ ως πνευματικό κέντρο λαμπρά ήσαν τα επιτεύγματα της Μονεμβασίας.  Στην πόλη λειτουργούσαν σχολεία με ονομαστούς διδασκάλους, κληρικούς και λαϊκούς, και πλούσια βιβλιοθήκη, και διαμόρφωναν θετικά τη μόρφωση και παιδεία των κατοίκων της αλλά και πολιτών από όλη τη χώρα.  Υπήρχε, γενικά, πνευματική ανάταση και άνθηση των γραμμάτων.  Από τα σχολεία της Μονεμβασίας αποφοίτησαν άξιοι κληρικοί και λαϊκοί του γένους μας, οι οποίοι σηματοδότησαν την πορεία του.

Είναι γεγονός, ωστόσο, ότι η τότε πλούσια βιβλιοθήκη της Μονεμβασίας δεν υπάρχει σήμερα, καθώς είτε μεγάλο μέρος της υφαρπάχθηκε από τους Ενετούς και σήμερα βρίσκεται στη Βενετία είτε κατεστράφη αργότερα από πυρκαγιά. Επιδίωξη της Ενώσεώς μας είναι η με κάθε τρόπο ανίχνευση και συλλογή, είτε σε υλική είτε και σε ψηφιακή μορφή, αυτού του πνευματικού πλούτου και κάθε βιβλιογραφικής πηγής, η συγκέντρωση και στέγασή τους σε ένα χώρο, στην καστροπολιτεία και η λειτουργική αξιοποίησή τους στη συνέχεια, από σπουδαστές, μαθητές, φοιτητές, διδάσκοντες, ερευνητές και κάθε ενδιαφερόμενο που επιθυμεί να μελετήσει ή να γνωρίσει αυτόν το μοναδικό πλούτο της πόλης.

Για το λόγο αυτό ερχόμαστε ταπεινά να σας ζητήσουμε όπως εξετάσετε τη δυνατότητα φιλοξενίας της στον πρόσφατα ανακαινισθέντα ναό της Αγίας Άννας.  Ο χώρος αυτός κρίνουμε ότι οργανούμενος σωστά και σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σύγχρονης βιβλιοθηκονομίας, είναι επαρκής για την επαναλειτουργία της βιβλιοθήκης της καστροπολιτείας.  Βεβαίως, αντιλαμβανόμαστε ότι μια τέτοια προσπάθεια απαιτεί προγραμματισμό, σχεδιασμό και χρονοδιάγραμμα ενεργειών, τη συγκέντρωση και ταξινόμηση του υλικού, καθώς και το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό και χρηματοδοτικούς πόρους.  Πιστεύουμε, ωστόσο,  ότι εργαζόμενοι μεθοδικά και με πνεύμα ομάδος, μπορούν όλοι οι συμμετέχοντες να φέρουν σε αίσιο πέρας αυτό το μοναδικό και ιστορικό έργο, το οποίο για τους τωρινούς κατοίκους της Μονεμβασίας αποτελεί καθήκον και συνεισφορά στα «παρά του Θεού εκτεθέντα», στον τόπο μας.  Πιστεύουμε ότι επαναλειτουργούσα η βιβλιοθήκη Μονεμβασίας θα προσφέρει ουσιαστικά και θα εμπλουτίσει πνευματικά τη σημερινή καστροπολιτεία, θα βοηθήσει τους νέους και τις νέες της περιοχής μας και τους κατοίκους εν γένει, θα προσελκύσει επισκέπτες και ερευνητές, θα συνδέσει τον τόπο μας δημιουργικά με άλλα πνευματικά και ερευνητικά κέντρα της χώρας και διεθνώς και, γενικά, θα προσδώσει μια νέα διάσταση στη ζωντανή καστροπολιτεία.

Ο Σύλλογός μας, Παναγιώτατε, σεβόμενος πάντοτε τα όσια και τα ιερά του τόπου μας αλλά και εσάς ως πνευματικό μας πατέρα, δεν έχει κανένα σκοπό βεβήλωσης του ιερού Ναού.  Τουναντίον, έχουμε πάντοτε στο μυαλό μας το σπουδαίο και σημαντικό ρόλο που έχει διαδραματίσει η τοπική εκκλησία μας στα γράμματα και τη μάθηση.  Για αυτό, άλλωστε τα συγγράμματα που θα φιλοξενηθούν εκεί με τις ευλογίες σας, θα είναι σημαντικά, σοβαρά και άκρως επιστημονικά για την ιστορία του τόπου μας, της θρησκείας μας και της χώρας μας.  Εγώ ως καθηγητής πανεπιστημίου αλλά και όλοι οι εκλεκτοί συνάδελφοι στο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου  μας, εγγυόμαστε προσωπικά για το σεβασμό στο χώρο.

Επίσης, θα θέλαμε να γνωρίζετε ότι η χωροθέτηση των βιβλιοθηκών και των συγγραμμάτων θα είναι διακριτική, περιμετρικά εντός του ιερού Ναού και σε καμία περίπτωση δεν θα παρακωλύεται η τέλεση της οποιασδήποτε Θείας Λειτουργίας, εφ’ όσον το επιθυμείτε.

Η «Ένωση Απανταχού Μονεμβασιωτών, Παναγία η Χρυσαφίτισσα» είναι έτοιμη να συναντηθεί μαζί σας για να συζητήσει το εν λόγω θέμα αλλά και, ευελπιστούσα σε θετική ανταπόκρισή σας, έτοιμη να συνδράμει με χαρά στο έργο που θα της ζητηθεί και κατά την προετοιμασία και κατά την μετέπειτα λειτουργία της βιβλιοθήκης.

Σας ευχαριστούμε θερμά και προσβλέπουμε στην απάντησή σας.

Προσκυνούμε και ασπαζόμαστε τη δεξιά σας.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

Παναγιώτης Αλεξάκης

Καθηγητής Πανεπιστημίου

Πηγή – Εφημερίδα Απανταχού Μονεμβασιωτών