Τήν Δευτέραν, 14ην/27ην Σεπτεμβρίου 2021, ἑωρτάσθη ὑπό τοῦ Πατριαρχείου ἡ ἑορτή τῆς παγκοσμίου Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ.
Κατά τήν ἑορτήν αὐτήν ἡ Ἐκκλησία ἀναμιμνῄσκεται ὅτι μετά τήν τέλεσιν τῶν Ἐγκαινίων τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως, ὁ συναχθείς λαός ἐζήτησε νά ἴδῃ καί προσκυνήσῃ τόν εὑρεθέντα Τίμιον Σταυρόν τοῦ Χριστοῦ καί διά τοῦτο ὁ Ἐπίσκοπος Ἱεροσολύμων Μακάριος καί ἡ ἁγία Ἑλένη ὕψωσαν αὐτόν, διά νά τόν ἴδουν μακρόθεν ὅλοι. Τότε πάντες ἀνεφώνησαν τό “Κύριε ἐλέησον, “Κύριε ἐλέησον”, πολλάκις. Ἔκτοτε ἡ πρᾶξις αὕτη καθιερώθη νά ἑορτάζηται ἰδιαιτέρως τήν ἑπομένην ἡμέραν, ἤτοι τήν 14ην Σεπτεμβρίου ἑκάστου ἔτους.
Εἰς μνήμην τοῦ γεγονότος τούτου ἐτελέσθη ἀφ’ ἑσπέρας εἰς τό Καθολικόν τοῦ Πανιέρου Ναοῦ τῆς Ἀναστάσεως Μέγας Ἑσπερινός Παρρησίας μετά θυμιάματος καί Ἀρτοκλασίας, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, τῇ συνιερουργίᾳ Ἁγιοταφιτῶν Πατέρων.
Τήν ἑπομένην, κυριώνυμον ἡμέραν τῆς ἑορτῆς, ἐτελέσθη θεία Λειτουργία εἰς τό Καθολικόν, προεξάρχοντος τῆς Α.Θ.Μ. τοῦ Πατρός ἡμῶν καί Πατριάρχου Ἱεροσολύμων κ.κ. Θεοφίλου, συλλειττουργούντων Αὐτῷ τῶν Σεβασμιωτάτων Ἀρχιερέων Μητροπολίτου Καπιτωλιάδος κ. Ἡσυχίου καί Ἀρχιεπισκόπων Κωνσταντίνης κ. Ἀριστάρχου, Θαβωρίου κ. Μεθοδίου, Σεβαστείας κ. Θεοδοσίου, Λύδδης κ. Δημητρίου, Πέλλης κ. Φιλουμένου, τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ἑλενουπόλεως κ. Ἰωακείμ καί τοῦ Μαδάβων κ. Ἀριστοβούλου, Ἁγιοταφιτῶν Ἱερομονάχων, ὧν πρῶτος ὁ Γέρων Καμαράσης Ἀρχιμανδρίτης π. Νεκτάριος, τοῦ Ἀρχιδιακόνου Μάρκου καί τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Εὐλογίου, ψάλλοντος τοῦ Ἱεροδιακόνου π. Συμεών, μετέχοντος ἱκανοῦ λαοῦ, παρουσίᾳ τοῦ Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα.
Μετά τό τέλος τῆς θείας Λειτουργίας ἤρχισε ἡ λιτανεία ἀπό τῆς Ὡραίας Πύλης τοῦ Καθολικοῦ, διερχομένη διά μέσου τοῦ χώρου τῆς Ἁγίας Ἀποκαθηλώσεως καί φθάνουσα εἰς τό παρεκκλήσιον τῆς Ἁγίας Ἑλένης. Ἐνταῦθα οἱ διάκονοι ἐθυμίασαν εἰς τό Ἱερόν Βῆμα τῶν Ἀρμενίων καί διά τῶν βαθμίδων τοῦ παρεκκλησίου τῆς Ἁγίας Ἑλένης ἡ λιτανεία κατῆλθεν εἰς τό προσκύνημα τῆς Εὑρέσεως, ὅπου ἠκολούθησεν ἡ Ὑψωσις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ εἰς τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος ὑπό τοῦ Μακαριωτάτου, συμφώνως πρός τό Τυπικόν, παρισταμένων πέριξ Αὐτοῦ τῶν ὀφφικιαλίων Ἁγιοταφιτῶν, τῶν λοιπῶν ἀναμενόντων εἰς τόν χῶρον τοῦ προσκυνήματος τῆς Ἁγίας Ἑλένης.
Ἀπό τοῦ σημείου τῆς Εὑρέσεως ἡ λιτανεία ἀνῆλθε καί στραφεῖσα δεξιά, διῆλθε διά τοῦ χώρου τοῦ Ἑπτακαμάρου καί περιεστράφη τρίς πέριξ τοῦ Ἁγίου Τάφου.
Ἐντεῦθεν ἡ λιτανεία ἀνῆλθεν ἐπί τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ, ἔνθα ἐψάλη τρίς τό «Σῶσον Κύριε τόν λαόν Σου» καί ἀνεπέμφθη δέησις καί ὑψώθη ὁ Τίμιος Σταυρός καί πάλιν εἰς τά τέσσαρα σημεῖα τοῦ ὁρίζοντος, τεθέντος ἔπειτα εἰς τόν βράχον τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ καί ἐψάλη τό “Ὁ Ὑψωθείς ἐν τῷ Σταυρῷ ἑκουσίως” καί “Τόν Σταυρόν Σου προσκυνοῦμεν Δέσποτα” καί ἔλαβε χώραν ἡ προσκύνησις τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὑπό τοῦ Πατριάρχου, τῶν Ἀρχιερέων καί τοῦ κ. Γενικοῦ Προξένου τῆς Ἑλλάδος εἰς τά Ἱεροσόλυμα κ. Εὐαγγέλου Βλιώρα καί ἀκολούθως ὑπό τῶν πιστῶν, λαμβανόντων ἄνθη βασιλικοῦ πρός ἁγιασμόν οἴκων, ψυχῶν καί σωμάτων καί παρασκευήν ἄρτου Εὐχαριστίας ἀντί προζυμίου, ὡς μαρτυροῦν αἱ ἑτοιμάζουσαι τά πρόσφορα καί ἀποδίωξιν ἀσθενειῶν.
Ἐκ τοῦ Φρικτοῦ Γολγοθᾶ ἡ Πατριαρχική Συνοδεία κατῆλθε διά τῶν ἐσωτερικῶν βαθμίδων εἰς τό Ἱερόν Βῆμα τοῦ Καθολικοῦ καί ἐκεῖθεν ἠκολούθησεν ἡ ἄνοδος εἰς τά Πατριαρχεῖα.
Ἐνταῦθα ὁ Μακαριώτατος προσεφώνησε διά τῆς κάτωθι προσφωνήσεως Αὐτοῦ:
«Ὁ διά βρώσεως τοῦ ξύλου τῷ γένει προσγενόμενος θάνατος διά σταυροῦ κατήργηται σήμερον. Τῆς γάρ Προμήτορος ἡ παγγενής κατάρα διαλέλυται τῷ βλαστῷ τῆς ἁγνῆς Θεομήτορος ἥν πᾶσαι αἱ Δυνάμεις τῶν Οὐρανῶν μεγαλύνουσιν», ἀναφωνεῖ ὁ ἱερός Κοσμᾶς.
Ἐκλαμπρότατε Γενικέ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος κ. Εὐάγγελε Βλιώρα,
Σεβαστοί Ἅγιοι Πατέρες καί ἀδελφοί,
Εὐλαβεῖς Χριστιανοί.
Ἡ Χάρις καί ἡ δύναμις τοῦ Τιμίου καί Ζωοποιοῦ Σταυροῦ ἠξίωσεν ἡμᾶς καί ἐφέτος, ἵνα ἑορτάσωμεν τήν Ὕψωσιν αὐτοῦ ἐν αὐτῷ τούτῳ τῷ τόπῳ τῆς εὑρέσεως αὐτοῦ καί βεβαίως ἐν τῷ φιρκτῷ Γολγοθᾶ, διά τῆς τελέσεως τῆς θείας Πατριαρχικῆς Λειτουργίας ἐν τῷ Πανιέρῳ Ναῷ τῆς Ἀναστάσεως.
Ἡ ἁγία τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία τιμᾷ ἰδιαιτέρως τόν Τίμιον Σταυρόν, διότι κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην τόν Δαμασκηνόν, «τρόπαιον γάρ Χριστοῦ ὁ σταυρός· ἅπαξ μέν παγείς, ἀεί δέ δαίμονας τρεπόμενος».
Μέ ἄλλα λόγια, ὁ Τίμιος Σταυρός ἀποτελεῖ τό σύμβολον τῆς δυνάμεως τῆς καταργήσεως τοῦ θανάτου τῆς φθορᾶς, «δι’ οὐδενός γάρ ἑτέρου ὁ θάνατος κατήργηται, ἡ τοῦ προπάτορος ἁμαρτία λέλυται, ὁ ᾅδης ἐσκύλευται… εἰ μή διά τοῦ Σταυροῦ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Διά σταυροῦ γάρ ταῦτα πάντα κατώρθωται», λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός.
Κατά δέ τόν θεῖον Παῦλον, ὁ Τίμιος Σταυρός εἶναι ἡ ἐνσάρκωσις τῆς αὐταπαρνήσεως καί τῆς ἄκρας ταπεινώσεως τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, Ὅς ἐν μορφῇ Θεοῦ ὑπάρχων, οὐχ ἁρπαγμόν ἡγήσατο τό εἶναι ἴσα Θεῷ, ἀλλ’ ἑαυτόν ἐκένωσε μορφήν δούλου λαβών, ἐν ὁμοιώματι ἀνθρώπων γενόμενος καί σχήματι εὑρεθείς ὡς ἄνθρωπος ἐταπείνωσεν Ἑαυτόν γενόμενος ὑπήκοος μέχρι θανάτου, θανάτου δέ σταυροῦ», (Φιλιπ. 2, 6-8).
Ὅπως διά τοῦ ξύλου τῆς παρακοῆς τῶν Πρωτοπλάστων καί «φθόνῳ διαβόλου ὁ θάνατος εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον», (Σοφ. Σολ. 2, 24) οὕτως καί διά τοῦ ξύλου τῆς ὑπακοῆς, τουτέστιν τοῦ σταυροῦ εἰσῆλθεν εἰς τόν κόσμον τῇ ἀπείρῳ φιλανθρωπίᾳ τοῦ Θεοῦ ἡ ἐν Χριστῷ αἰώνιος ζωή. «Ἐγώ εἰμι ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωή» (Ἰωάν. 11,25) λέγει Κύριος. «Χριστός ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν οὐκέτι ἀποθνῄσκει, θάνατος Αὐτοῦ οὐκέτι κυριεύει», (Ρωμ. 6,9) κηρύττει ὁ θεσπέσιος Παῦλος. Κατά δέ τόν ἅγιον Κύριλλον Ἀλεξανδρείας, ὁ σταυρικός θάνατος τοῦ Χριστοῦ ἀπετέλεσε τήν πηγήν τῆς ἀνανεώσεως διά τήν ἀφθαρσίαν καί τήν καινότητα τῆς ζωῆς ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων: «ἀνανεώσεως ἀρχή τῆς εἰς ἀφθαρσίαν καί καινότητα ζωῆς ὁ τοῦ Κυρίου θάνατος ἦν».
Τό μεγαλεῖον τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν Χριστοῦ καί τό ἀκατάληπτον θεῖον μυστήριον τοῦ Σταυροῦ διατυπώνει ἐναργέστατα ὁ Ἱερώτατος Παῦλος ἐν τῇ πρός Κολασσαεῖς ἐπιστολῇ αὐτοῦ λέγων: «ἐν αὐτῷ [τῷ Ἰησοῦ Χριστῷ] εὐδόκησε πᾶν τό πλήρωμα κατοικῆσαι καί δι’ αὐτοῦ ἀποκαταλλάξαι τά πάντα εἰς αὐτόν, εἰρηνοποιήσας διά τῶν αἱμάτων τοῦ σταυροῦ αὐτοῦ, δι αὐτοῦ εἴτε τά ἐπί τῆς γῆς εἴτε τά ἐν τοῖς οὐρανοῖς», (Κολ. 1, 19-20).
Ἡμεῖς δέ μετά τοῦ ὑμνῳδοῦ εἴπωμεν: «Σῶσον ἡμᾶς Σταυρέ τῇ δυνάμει σου· ἁγίασον ἡμᾶς τῇ λαμπρότητί σου, Τίμιε Σταυρέ, καί κραταίωσον ἡμᾶς τῇ ὑψώσει σου· ὅτι φῶς ἡμῖν δεδώρησαι καί σωτηρίαν τῶν ψυχῶν ἡμῶν» Ἀμήν. Ἔτη πολλά».
