Ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος για την «ανάσταση» του Αγίου Νικολάου

Στη συμπλήρωση είκοσι ετών από την τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου, που συγκλόνισε την ανθρωπότητα και σε σημαντικό βαθμό άλλαξε τη ζωή όλων, ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος μιλάει στην «Κ», με αφορμή την ανοικοδόμηση του νέου ναού του Αγίου Νικολάου, ο οποίος έρχεται σαν μια αναγέννηση ελπίδας, στα ερείπια του μικρού κτίσματος του ναού που βρισκόταν δίπλα στους Δίδυμους Πύργους και καταστράφηκε ολοσχερώς.

Ο Αρχιεπίσκοπος, ο οποίος την Παρασκευή τέλεσε μνημόσυνο για τα θύματα της 11ης Σεπτεμβρίου, υπογραμμίζει την ξεχωριστή σημασία που έχει για όλους τους Αμερικανούς αλλά και για την ανθρωπότητα γενικότερα, το γεγονός ότι ένας εμβληματικός ελληνορθόδοξος ναός θα στέκεται στο Σημείο Μηδέν «ως το μοναδικό σύμβολο θρησκευτικής πίστης σε αυτό το ιερό έδαφος».

Ο νέος ναός, σχεδιασμένος από τον Σαντιάγο Καλατράβα, που επρόκειτο να φωτιστεί μαζί με άλλα κτίρια της περιοχής, στη μνήμη των θυμάτων, άνοιξε τις θύρες του στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης στο «Σημείο Μηδέν», αλλά θα λειτουργήσει κανονικά για τους προσκυνητές και τους απλούς επισκέπτες την άνοιξη του επομένου έτους.

Ο κ. Ελπιδοφόρος, ο οποίος βρίσκεται στην ηγεσία της ελληνορθόδοξης κοινότητας της Αμερικής, της σημαντικότερης Επαρχίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, στέλνει ένα μήνυμα αλληλοκατανόησης, υπογραμμίζοντας ότι «σε μια εποχή όπου η μισαλλοδοξία, ακόμη και το μίσος έχουν γίνει σχεδόν κανόνας στις θρησκευτικές κοινότητες, έχουμε μια εξαιρετική ευκαιρία να αναδείξουμε το μεγαλείο της θρησκείας. Τη θρησκευτική πίστη που κηρύττει, διδάσκει και εφαρμόζει την αγάπη, τη συμπόνια, την ευσπλαχνία, τη συγχώρεση και την αποδοχή της διαφορετικότητας των άλλων».
Αναφέρεται στη σχέση προέδρου Μπάιντεν με την ομογένεια, σημειώνει το αυξημένο ενδιαφέρον του για την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, όπως και για το Πατριαρχείο, και υπογραμμίζει ότι στο πρόσωπό του «η Εκκλησία μας και ο Ελληνισμός έχουν έναν φίλο στον Λευκό Οίκο».

Εκφράζοντας την ευαισθησία του ιδίου αλλά και του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου, γνωστού και ως «Πράσινου Πατριάρχη», για το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, ο κ. Ελπιδοφόρος τονίζει ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τη διαφορά «μειώνοντας το δικό του κλιματικό αποτύπωμα και ενεργώντας –είτε μέσω της δικαιοδοσίας του είτε μέσω των καταναλωτικών του επιλογών– με σκοπό την ενθάρρυνση της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης».

Τέλος, μιλώντας για την πανδημία, σημειώνει ότι η Εκκλησία στηρίζει τον εμβολιασμό «ως μέσο προστασίας του εαυτού μας και ως ηθική μας υποχρέωση, ως χριστιανοί, να προστατεύουμε τους άλλους».

– Τι σηματοδοτεί για την ελληνοαμερικανική κοινότητα η επαναλειτουργία του Αγίου Νικολάου;
– Από τη στιγμή που έφτασα στις Ηνωμένες Πολιτείες ως Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, δεσμεύτηκα να ολοκληρώσω τον Ελληνορθόδοξο Ιερό Ναό και Εθνικό Προσκύνημα του Αγίου Νικολάου το συντομότερο δυνατόν. Ηταν καθήκον μας, υποχρέωσή μας απέναντι στον αμερικανικό λαό και ιδιαίτερα στην πόλη της Νέας Υόρκης. Ο Αγιος Νικόλαος ήταν ο μόνος ναός που καταστράφηκε την 11η Σεπτεμβρίου και έπρεπε να αναστηθεί, γιατί οι ζωές που χάθηκαν άξιζαν ένα κενοτάφιο μνήμης.

Με τις εξαίρετες προσπάθειες των «Φίλων του Αγίου Νικολάου», μιας ομάδας κορυφαίων προσωπικοτήτων της ελληνοαμερικανικής κοινότητας, καταφέραμε –ακόμη και εν μέσω πανδημίας– να συγκεντρώσουμε όλα τα απαραίτητα κεφάλαια για την αποπεράτωση του έργου της ανέγερσης του ναού (πάνω από 55 εκατ. δολάρια) και να σπάσουμε τη σιωπή τριών και πλέον ετών στο Σημείο Μηδέν, με τον ήχο της δραστηριότητας και της προόδου.

Ως ομογένεια της Αμερικής, μπορούμε πλέον να είμαστε υπερήφανοι για ένα επίτευγμα που έτυχε σε εμάς, καθώς ήμασταν η μικρή Εκκλησία που μαρτύρησε μαζί με χιλιάδες συνανθρώπους μας την 11η Σεπτεμβρίου 2001.

Ωστόσο, δεν πιστεύω πως πρόκειται για καθαρή σύμπτωση. Ως Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Αμερικής –Επαρχία του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως– έχουμε τώρα μια εξέχουσα θέση στην αμερικανική δημόσια συνείδηση, που είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο υποδηλώνουν τα αριθμητικά μεγέθη μας στο έθνος. Μια Ελληνορθόδοξη Εκκλησία του Οικουμενικού Πατριαρχείου θα είναι αυτή που θα στέκεται στο Σημείο Μηδέν ως το μοναδικό σύμβολο θρησκευτικής πίστης σε αυτό το ιερό έδαφος.

Καθώς περνούν οι μήνες και τελικά ανοίγει το εθνικό προσκύνημα για λατρεία, πιστεύω να διαπιστώσετε ότι το βάρος της σημασίας του δεν αφορά μόνο την ομογένεια, αλλά όλους τους Αμερικανούς, και ουσιαστικά όλο τον κόσμο.

Ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος. (Φωτ. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΑΜΕΡΙΚΗΣ / ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΣ)

– Πώς αισθάνεστε σε προσωπικό επίπεδο που έπειτα από τόσες καθυστερήσεις και παλινδρομήσεις, ο ναός επιτέλους ολοκληρώνεται;
– Καθώς δεν ήμουν εδώ κατά τη διάρκεια των «καθυστερήσεων και παλινδρομήσεων» που αναφέρετε, θα πω μόνο ότι πάντα παρακολουθούσα τα νέα για τον Αγιο Νικόλαο από μακριά. Αλλά όπως είπα και προηγουμένως, η δέσμευσή μου να φέρω εις πέρας αυτή την πνευματική ευθύνη βρισκόταν στο μυαλό και στην καρδιά μου καθώς ταξίδευα πέρα από τον ωκεανό για να ενδυθώ τον μανδύα του Αρχιεπισκόπου Αμερικής. Εάν θα μπορούσε μία λέξη να περιγράψει τα συναισθήματά μου, αυτή θα ήταν η «ευγνωμοσύνη». Αισθάνομαι απέραντη ευγνωμοσύνη απέναντι στους φίλους του Αγίου Νικολάου, στον πατέρα Αλέξανδρο Καρλούτσο που από την πρώτη μέρα υπερασπίστηκε αυτή την Εκκλησία, στους εργάτες και τους εθελοντές της ανέγερσης και φυσικά στον Αγιο Νικόλαο Αρχιεπίσκοπο Μύρων τον Θαυματουργό και τον Κύριό του και Θεό μας. Και οφείλει να είναι απέραντη αυτή η ευγνωμοσύνη, διότι τέτοια είναι και η αποστολή μας – προς όλους τους ανθρώπους του κόσμου.

– Πόσο σημαντικό είναι το γεγονός πως ένας ελληνορθόδοξος ναός θα βρίσκεται στο επίκεντρο της προβολής, σε παναμερικανικό αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω του συμβολισμού που εκπέμπει το συγκεκριμένο σημείο;
– Πράγματι, πόσο σημαντικό! Το σημείο του Παγκόσμιου Κέντρου Εμπορίου όπου έγινε η τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 είναι το επίκεντρο του πρώτου κεφαλαίου της ιστορίας του 21ου αιώνα. Στη Νέα Υόρκη, μια καθαυτό παγκόσμια πρωτεύουσα, η ελληνορθόδοξη πίστη έχει μια θέση, μια αποστολή και μια ευθύνη που δεν έχει κανένας άλλος θρησκευτικός τόπος στη χώρα – ή ακόμη και στον κόσμο.

Σε μια εποχή όπου η μισαλλοδοξία, ακόμη και το μίσος έχουν γίνει σχεδόν κανόνας στις θρησκευτικές κοινότητες, έχουμε μια εξαιρετική ευκαιρία να αναδείξουμε το μεγαλείο της θρησκείας. Τη θρησκευτική πίστη που κηρύττει, διδάσκει και εφαρμόζει την αγάπη, τη συμπόνια, την ευσπλαχνία, τη συγχώρεση και την αποδοχή της διαφορετικότητας των άλλων. Εμείς οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουμε παράδοση γεμάτη Πνεύμα που δεν περιλαμβάνει κάθε ιδιοτροπία της ανθρώπινης εμπειρίας, αλλά δεν εξαρτούμε τη ζωή και τη διακονία μας από το μίσος για τον «άλλο» ή την απόρριψη όσων είναι διαφορετικοί από εμάς. Είμαστε άνθρωποι του διαλόγου, και το εθνικό προσκύνημα του Αγίου Νικολάου θα αποτελέσει το σημείο συνάντησης όπου θα ανθήσει ο διάλογος, ο αμοιβαίος σεβασμός και η κατανόηση.

Το περιβάλλον

– Eχετε δηλώσει ότι «η μόλυνση και η προσβολή του περιβάλλοντος είναι ηθική αμαρτία». Τι πρέπει να κάνει συνολικά η ανθρωπότητα αλλά και ο καθένας από εμάς για την αντιμετώπιση της Κλιματικής Αλλαγής;
– Κατά τη διάρκεια των καταστροφικών πλημμυρών μετά τον τυφώνα Aϊντα, γίναμε μάρτυρες των όσων ανέφερε το πρόσφατο κοινό ανακοινωθέν που υπέγραψαν ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης, ο Πάπας Φραγκίσκος και ο Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι: «Οι άνθρωποι που υποφέρουν περισσότερο από τις καταστροφικές επιπτώσεις αυτών των καταχρήσεων είναι οι φτωχότεροι στον πλανήτη αλλά και οι λιγότερο υπεύθυνοι γι’ αυτές». Εδώ και δεκαετίες, ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίος καλεί τον κόσμο να επιδείξει περιβαλλοντική υπευθυνότητα και να αναλάβει θετική δράση. Αν θέλουμε να πάρουμε στα σοβαρά την εντολή του Κυρίου να είμαστε διαχειριστές της δημιουργίας, πρέπει να σκεφτόμαστε όλα τα πλάσματα του πλανήτη και τις επόμενες γενιές. Ο καθένας μπορεί να κάνει τη διαφορά μειώνοντας το δικό του κλιματικό αποτύπωμα και ενεργώντας –είτε μέσω της δικαιοδοσίας του είτε μέσω των καταναλωτικών του επιλογών– με σκοπό την ενθάρρυνση της περιβαλλοντικής δικαιοσύνης.

Στο πρόσωπο του προέδρου Μπάιντεν, ο ελληνισμός βρίσκει ένα φίλο
«Οι Ελληνοαμερικανοί ήταν πάντα από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του Τζο Μπάιντεν», λέει ο Αρχιεπίσκοπος Ελπιδοφόρος. (Φωτ. JOHN MINDALA)

– Πόσο πραγματικά στενή είναι η σχέση του προέδρου Μπάιντεν με την ομογένεια; Μήπως έχουν δημιουργηθεί υπερβολικές προσδοκίες σε ό,τι αφορά την κατανόηση των ελληνικών ανησυχιών από τον Αμερικανό πρόεδρο;
 – Οπως είμαι βέβαιος ότι γνωρίζετε, ο πρόεδρος Μπάιντεν ξεκίνησε την καριέρα του στην πολιτική πριν από πενήντα και πλέον χρόνια, με τη θερμή υποστήριξη της ελληνοαμερικανικής κοινότητας στην πολιτεία του, το Ντελαγουέρ. Οι Ελληνοαμερικανοί ήταν πάντα από τους πιο ένθερμους υποστηρικτές του και καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του στη Γερουσία, ο πρόεδρος έδειχνε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις εξελίξεις στη νοτιοανατολική Μεσόγειο. Εχω συναντηθεί με τον πρόεδρο Μπάιντεν ήδη από το 2013. Εκείνη την εποχή διατελούσα ηγούμενος της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και μητροπολίτης Προύσης. Συναντήθηκα ξανά μαζί του μετά την άφιξή μου στη Νέα Υόρκη ως νεοενθρονισμένος Αρχιεπίσκοπος Αμερικής, το 2019.

Τον Ιούλιο του 2020, μετά τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, έσπευσε να με καλέσει στο τηλέφωνο για να δηλώσει εκ νέου την απερίφραστη στήριξή του στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, ενώ τον περασμένο Μάρτιο μας τίμησε μιλώντας μέσω τηλεδιάσκεψης στον εορτασμό της διακοσιοστής επετείου της Ελληνικής Ανεξαρτησίας. Γνωρίζω ότι στο πρόσωπο του προέδρου Μπάιντεν η Εκκλησία μας και ο ελληνισμός βρίσκουν ένα φίλο στο Οβάλ Γραφείο.  

– Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της Εκκλησίας στην αντιμετώπιση της πανδημίας και τι λέτε, ως επικεφαλής της Αρχιεπισκοπής Αμερικής, σε κάποιους –πολλοί εξ αυτών πιστοί– που είτε αρνούνται την ύπαρξη του ιού είτε δεν θέλουν να εμβολιαστούν;
– Από τις αρχές της πανδημίας, δεν διστάσαμε να λάβουμε υπόψη μας τις συμβουλές των ειδικών επιστημόνων στον τομέα. Μπορεί μια μικρή μειοψηφία να διαφώνησε εντόνως, αλλά στραφήκαμε στην ηλεκτρονική λατρεία και προσαρμόσαμε την πρακτική μας στην τέλεση των μυστηρίων. Υποστηρίζουμε τη σωστή χρήση της μάσκας και στηρίζουμε τον εμβολιασμό ως μέσο προστασίας του εαυτού μας και ως ηθική μας υποχρέωση, ως χριστιανοί, για να προστατεύουμε τους άλλους.

Πηγή: Η Καθημερινή

Διαβάστε ακόμα