«Η διά του Τιμίου Σταυρού θεία αρπαγή της ανθρωπότητας από το διάβολο»

Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ

«Και είπε Κύριος ο Θεός στο φίδι· εσύ θα είσαι επικατάρατος από όλα τα κτήνη και όλα τα θηρία της γης επειδή έπραξες αυτό (την εξαπάτηση των Πρωτοπλάστων)· και θα επιτρέψω την ύπαρξη έχθρας μεταξύ εσένα και της γυναίκας και μεταξύ του απογόνου σου και του απογόνου της· αυτός, ο Οποίος θα γεννηθεί από αυτήν θα σου συντρίψει την κεφαλή και εσύ θα του πληγώσεις την πτέρνα». Με τους λόγους αυτούς ο Θεός, αν και φαίνεται ότι επιτιμά το φίδι για την εξαπάτηση των Πρωτοπλάστων Αδάμ και Εύας, εντούτοις απευθύνεται στο διάβολο και προλέγει το σχέδιο της Θείας Οικονομίας για τη σωτηρία του ανθρώπου από την εξουσία της αμαρτίας και του θανάτου. Συγκεκριμένα, ο Θεός προλέγει ότι ο Σωτήρας Χριστός με τη Σταύρωσή Του θα συντρίψει την κεφαλή του φιδιού, δηλαδή του διαβόλου, ο οποίος θεωρούσε ότι η ανάβαση του Κυρίου στο Σταυρό δεν σήμαινε τίποτε άλλο παρά την εξόντωση του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος. Η Σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού γίνεται πραγματικότητα στο πρόσωπο της Υπεραγίας Θεοτόκου, η οποία μετά τη γέννηση του Θεανθρώπου και την παρέλευση των απαιτούμενων κατά το Νόμο σαράντα ημερών, προσήγαγε Αυτόν στο Ναό ως βρέφος. Κατά τη διάρκεια του εν λόγω τελετουργικού, η Παρθένος Μαρία γίνεται ακροατής μίας ακόμα προφητείας η οποία αναφέρεται στη Σταύρωση του Ιησού Χριστού· «ορίστε, Αυτός θα ευθύνεται για την πτώση και την ανάσταση πολλών (ανθρώπων) στο Ισραήλ επειδή θα είναι σημείο αντιλεγόμενο. Και εσένα την ψυχή σου θα διαπεράσει ρομφαία, ώστε να αποκαλυφθεί οι έχθρα πολλών ανθρωπίνων καρδιών εναντίον Αυτού». Η προφητεία αυτή του δίκαιου Συμεών επαληθεύτηκε κατά τη Σταύρωση, όταν η Παναγία είδε τον Υιό της να καρφώνεται στο Τίμιο Ξύλο και να υψώνεται όπως ο όφις στην έρημο, κατά τους χρόνους της περιπλάνησης του Ισραήλ μετά την Έξοδο από την Αίγυπτο.

Δύο προφητείες, οι οποίες είναι τοποθετημένες σε δύο διαφορετικά σημεία της ιστορίας, σε αμφότερες τις Διαθήκες (Παλαιά και Καινή), όπου εκφωνήθηκαν με διαφορετικές αφορμές αλλά αφορούν το ίδιο πρόσωπο, δηλαδή τον Ιησού Χριστό. Οι προφητείες αυτές εκπληρώθηκαν όταν ο Κύριος των Δυνάμεων εκούσια παρέδωσε τον εαυτό Του στα χέρια των ιουδαϊκών και των ρωμαϊκών αρχών. «Ἐν τῷ δείπνῳ τοὺς Μαθητὰς διατρέφων, καὶ τὴν σκῆψιν τῆς προδοσίας γινώσκων, ἐν αὐτῷ τὸν Ἰούδαν διήλεγξας, ἀδιόρθωτον μὲν τοῦτον ἐπιστάμενος, γνωρίσαι δὲ πᾶσι βουλόμενος, ὅτι θέλων παρεδόθης, ἵνα Κόσμον ἁρπάσῃς τοῦ ἀλλοτρίου. Μακρόθυμε δόξα σοι – Κατά τη διάρκεια του Δείπνου Ιησού Χρίστε έθρεψες τους Μαθητές με τις διδαχές Σου, αν και γνώριζες την επικείμενη προδοσία· στο ίδιο Δείπνο ήλεγξες τον Ιούδα, επιθυμώντας να δείξεις ότι εκείνος με δική του θέληση παρέμεινε αμετανόητος, και με τη θέλησή Σου παραδόθηκες ώστε να ελευθερώσεις τον Κόσμο από τον εχθρό. Μακρόθυμε, ας είσαι δοξασμένος». Πράγματι, η βούληση του Δεσπότη Χριστού να προσέλθει στο Πάθος αναδεικνύεται στο σύνολο του υμνογραφικού διακόσμου της Μεγάλης Παρασκευής, ενώ τονίζεται ότι δόθηκαν ευκαιρίες στον Ιούδα ώστε να αλλάξει το θέλημά του και να μην προδώσει το Διδάσκαλο. Ωστόσο, παρά τις υπάρχουσες ευκαιρίες, ο Ιούδας έμεινε αμετανόητος και παρά την πρόσκαιρη μεταμέλειά του, ο εγωισμός του κυριάρχησε και τον οδήγησε στην απώλεια.

Ο Βασιλέας της Δόξης αποχαιρετά τους Αποστόλους με λόγους βαθιάς θεολογίας, εντός των οποίων αποτυπώνεται με εμφατικό τρόπο η αγάπη όχι μόνο στον άνθρωπο αλλά και σκιαγραφείται το μυστήριο του Τριαδικού Θεού. Ο Ιησούς Χριστός δέεται στην Αρχιερατική Προσευχή ο Θεός να χαρίζει ομόνοια στους ανθρώπους, ώστε να κυριαρχεί η ενότητα και όχι η διαίρεση. Ασφαλώς, η πολύπαθη ενότητα στην πίστη και όχι μόνο είναι η ουσία του κηρύγματος της Εκκλησίας, ενώ προσδοκία των απανταχού της γης χριστιανών είναι η βίωσή της, αρχικά σε επίπεδο εκκλησιαστικών ταγών και έπειτα στο ποίμνιο της Εκκλησίας. Την προδοσία ακολουθεί η σύλληψη, η ανυπόστατες δίκες στις οικίες των Αρχιερέων Άννα και Καϊάφα, όπου ο Λυτρωτής κηρύττει με τη στάση και τα λεγόμενα τη θεία φύση Του. Οι δήθεν σκανδαλισμένοι Αρχιερείς και Φαρισαίοι, έχοντας εξασφαλίσει ότι ο λαός θα εξακολουθήσει να είναι πειθήνιος στα κελεύσματά τους και δεν θα υπερασπισθεί τον «βλάσφημο» Ναζωραίο, απευθύνονται στον Πιλάτο και στον Ηρώδη ώστε να θανατώσουν τον Σωτήρα όσο το δυνατόν γρηγορότερα· άλλωστε, «Σταύρωσον σταύρωσον αὐτὸν, ὅτι ἑαυτὸν Θεοῦ υἱὸν ἐποίησεν». Ο Νυμφίος της Εκκλησίας αποστομώνει τον Πιλάτο όταν δηλώνει στον τελευταίο ότι «οὐκ εἶχες ἐξουσίαν οὐδεμίαν κατ’ ἐμοῦ, εἰ μὴ ἦν δεδομένον σοι ἄνωθεν· διὰ τοῦτο ὁ παραδιδούς μέ σοι μείζονα ἁμαρτίαν ἔχει», προκειμένου να υπενθυμίζεται διαρκώς ότι σπεύδει να λυτρώσει τον άνθρωπο από τα δεσμά του διαβόλου, χωρίς να ζητήσει αντάλλαγμα για τις ύβρεις, τους κολαφισμούς, το μαστίγωμα, τον πορφυρό χιτώνα, το καλάμι, τον σπόγγο, τη λόγχη, το σταυρό και εν τέλει το θάνατο.

 Ποιος άλλος θα έδινε ολοπρόθυμα τη ζωή του για χάρη των φίλων του; Ποιος άλλος θα ήταν ταυτόχρονα Δεσπότης και διάκονος; Ποιος άλλος θα αναγνώριζε όλους τους ανθρώπους ως φίλους και θα τους αγαπούσε χωρίς να εξετάσει την κοινωνική κατηγορία, την οικονομική κατάσταση, το φύλο ή το χρώμα; Ας μην γελιόμαστε, από τους ανθρώπους (εξουσιάζοντες εκκλησιαστικά ή πολιτικά και μη), κανένας δεν είναι σε θέση να πραγματώσει τα παραπάνω, εκτός εάν διεξάγει φοβερό πνευματικό αγώνα και η ύπαρξή του γεμίσει με τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, μακριά από βερμπαλιστικές και στερούμενες βιώματος αναλύσεις ή ανεδαφικές φιλοσοφίες. Το θείο θέλημα για τη σωτηρία του πεσόντος πλάσματος εκφράζεται στον απλό και ταπεινό Ιησού Χριστό όπου βασανίσθηκε ανηλεώς, βάσταξε το Σταυρό Του προκειμένου να καταστεί υπόδειγμα για όλους μας, καταδέχθηκε να γίνει περίγελος των Ρωμαίων, «ἐλογίσθη μετὰ ἀνόμων» και με αδιανόητη αγάπη συγχώρεσε τους σταυρώτες Του ώστε να καταπατήσει το διάβολο. Η Θεοτόκος βίωσε έμπρακτα την επαλήθευση της προφητείας του Συμεών, η καρδιά της σχίσθηκε όταν είδε να καρφώνεται ο Υιός της αλλά είχε ελπίδα και πρόσμενε στην Ανάστασή Του. Ο ευαγγελιστής Ιωάννης, η Μαρία Μαγδαληνή και ορισμένες γυναίκες είχαν ακλόνητη εμπιστοσύνη στο θείο θέλημα και παρά τα όσα βίωσαν, τα οποία επείχαν θέση σαρκικού μαρτυρίου, πρόσμεναν στην απόδοση ελπίδας και νέου περιεχόμενου στην ανθρώπινη ύπαρξη μετά την κορύφωση της σταυρικής θυσίας. Επομένως, ας αναλογιστούμε το μεγαλείο της θυσίας του Κυρίου και Δεσπότη της ζωής μας, μακριά από συναισθηματισμούς και σιωπώντας ας αναμείνουμε την κατανίκηση του Άδη και την «αρπαγή» μας από τα χέρια του διαβόλου, Αμήν!

Διαβάστε ακόμα