Του Παντελή Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ στο Arxon.gr
«Διερχόμενος Ιησού (Χριστέ) ως τέλειος άνθρωπος (και τέλειος Θεός) στην περιοχή πέραν του Ιορδάνη, ανακοίνωσες στους συνοδοιπόρους σου (τους Αποστόλους) ότι ο φίλος Λάζαρος είχε ήδη αποθάνει και αυτή τη στιγμή παραδίδεται στην ταφή· για αυτό χαίρομαι φίλοι μου για εσάς ώστε να μάθετε ότι, αν και με βλέπετε ενώπιον σας ως άνθρωπο, Εγώ είμαι ο Θεός και επειδή δεν περικλείομαι σε χρόνο και τόπο, γνωρίζω τα πάντα. Ας πορευθούμε λοιπόν να δώσω πίσω σε αυτόν (τον Λάζαρο) τη ζωή και ο θάνατος, αν και τώρα αισθάνεται ότι έχει κυριαρχήσει σε αυτόν, να αισθανθεί ότι επίκειται η τέλεια κατάλυσή του, την οποία Εγώ θα πραγματοποιήσω με σαφήνεια ώστε να παράσχω στον κόσμο το μέγα έλεος». Με το παραπάνω στιχηρό προσόμοιο του Τριωδίου, ο υμνογράφος άγιος Θεόδωρος Στουδίτης παρέχει στον προσευχόμενο πιστό τη δυνατότητα να παρακολουθήσει το Θεάνθρωπο Χριστό και τους Αποστόλους να βαδίζουν πέρα από τον Ιορδάνη, ενώ γνωρίζουν ότι ο Λάζαρος έχει ήδη πεθάνει. Οι Απόστολοι, σε μία έξαρση της ανθρώπινης αδυναμίας, θεωρούν ότι ο Δεσπότης Χριστός δεν έχει εκτιμήσει σωστά την υφιστάμενη κατάσταση και επειδή είναι αδύνατον να θεραπεύσει το Λάζαρο, για αυτό το λόγο δεν μεταβαίνουν στη Βηθανία. Επακόλουθα, προκύπτει το εξής ερώτημα· εμείς θα δείχναμε εμπιστοσύνη στη θεία βούληση ή θα καταλαμβανόμασταν από εφάμιλλη απογοήτευση εξαιτίας της φαινομενικής «καθυστέρησης» στην επέμβαση του Ιησού Χριστού;
Ενώ το περιγραφόμενο περιστατικό λαμβάνει χώρα στην επιφάνεια της γης, την ίδια στιγμή και σύμφωνα με τον υμνογράφο Θεόδωρο, στον τάφο ο Λάζαρος ευρίσκεται ήδη τέσσερις ημέρες και έχει μεταβεί στον Άδη όπου είναι ο τόπος κατοικίας των νεκρών, σύμφωνα με τις ανθρωπομορφικές παραστάσεις της ελληνικής μυθολογίας. Ευρισκόμενος στον τόπο των βασάνων ο Λάζαρος προσκαλεί τον πιστό να αντικρύσει τα αναρίθμητα πλήθη των νεκρών ανθρώπων, μεταξύ αυτών και οι Πρωτόπλαστοι Αδάμ και Εύα, οι οποίοι βασανίζονται από τα αμαρτήματά τους, προσμένοντας την ίδια στιγμή, άλλοι σε μεγαλύτερο και άλλοι σε μηδαμινό βαθμό, την ελευθερία και την επανάκτηση του Παραδείσου. Μετά τον Άδη, ο Θεόδωρος Στουδίτης μας μεταφέρει υμνογραφικά στη Βηθανία όπου οι αδελφές του Λαζάρου, Μάρθα και Μαρία, συντετριμμένες από τον πόνο της απώλειας του αδελφού τους, θρηνούν και οπωσδήποτε η πίστη στην ενδεχόμενη έλευση του Κυρίου και στην ανάσταση του Λαζάρου μάλλον έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα, εάν όχι, σε τελευταία.
Κοινή συνισταμένη των παραπάνω υμνογραφικά περιγραφομένων σκηνών είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στο Θεό και η απόλυτη επικράτηση της ανθρώπινης αδυναμίας, η οποία περιλαμβάνει την ολιγοπιστία και την περιπλάνηση του νου σε διάφορες ζημιογόνες θεωρίες και εσφαλμένες απόψεις. Απέναντι στον ανθρώπινο θρήνο και την έλλειψη εμπιστοσύνης προς το Θεό, ο υμνογράφος προτρέπει τους Αποστόλους, τους κατά σάρκα συγγενείς του θανόντος Λαζάρου και τους εμάς τους πιστούς να στρέψουμε τους οφθαλμούς μας στο λίθο του μνήματος όπου εντός αυτού θα τοποθετηθεί ο Κτίστης ώστε να νικήσει το θάνατο και να χαρίσει τη ζωή στο ανθρώπινο γένος. Επομένως, προκειμένου να εννοήσουμε ότι η ελπίδα προς το Θεό και η εμπιστοσύνη στο θέλημά Του είναι κεφαλαιώδη πράγματα στον επίγειο βίο και ασφαλώς δεν πρέπει να επισκιάζονται από την αδυναμία μας να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες μας όπως εμείς επιζητούμε και έχοντας παραγκωνίσει το Θεό από τη ζωή μας, οφείλουμε αρχικά να ικετεύσουμε το Δημιουργό ώστε να εγείρει τον «τεθαμμένον ἡμῶν νοῦν». Έπειτα, η απόκτηση εμπιστοσύνης στο θείο θέλημα επιτάσσει τον κατάλληλο πνευματικό αγώνα, ο οποίος διέρχεται μέσα από τη σύζευξη θεωρίας και πράξεως και οπωσδήποτε από τη σταύρωση του εαυτού και των αδυναμιών μας. Τέλος, έχοντας καταφέρει τα παραπάνω, θα αξιωθούμε να υποδεχθούμε τον ερχόμενο Δεσπότη «πράοι τῆ ψυχῆ, καὶ ταπεινοὶ τῆ γνώμη».
Πράγματι, η έλλειψη εμπιστοσύνης στο Θεό δεν παύει να δηλώνει παρών ακόμα και όταν ο Ιησούς Χριστός φθάνει στη Βηθανία. Οι δύο αδελφές, Μάρθα και Μαρία, η πρώτη στην είσοδο της κώμης και η δεύτερη στην οικία της εγκαλούν τον Κύριο της ζωής και του θανάτου λέγοντας ότι «Κύριε, εἰ ἦς ὧδε, ὁ ἀδελφός ἡμῶν οὐκ ἂν ἐτεθνήκει». Ο Λυτρωτής καλείται όχι μόνο να αντιμετωπίσει τη φθορά του πλάσματός Του αλλά και να θεραπεύσει την έλλειψη εμπιστοσύνης προς Αυτόν. Προκειμένου η επικείμενη Έγερση να καταστεί πιστευτή και μη αμφισβητήσιμη, οι παρόντες σε αυτή θα πρέπει να έχουν καθαρές διάνοιες και η εμπιστοσύνης τους στην τέλεση του θαύματος να είναι αδιαπραγμάτευτη. Ο Μεσσίας δηλώνει χωρίς περιθώρια αμφιβολίας ότι «ὁ πιστεύων εἰς ἐμὲ, κἂν ἀποθάνῃ, ζήσεται· καὶ πᾶς ὁ ζῶν καὶ πιστεύων εἰς ἐμὲ οὐ μὴ ἀποθάνῃ εἰς τὸν αἰῶνα» προκειμένου να αντιληφθούμε ότι από Εκείνον εξαρτάται ολοκληρωτικά η ύπαρξή μας και ότι η αληθινή πίστη σε Αυτόν μετουσιώνεται στην εμπιστοσύνη προς το θέλημά Του. Μάλιστα, η απόφασή Του να προσέλθει την τέταρτη ημέρα ώστε να διαλύσει το «σκοτεινόμορφο βασίλειο» του Άδη και αναστήσει τον Λάζαρο συντελέσθηκε ώστε η φθορά του σώματος να έχει προχωρήσει ώστε να ανατραπεί κάθε ισχυρισμός των Φαρισαίων ότι η ψυχή δεν είχε εγκαταλείψει πλήρως το σώμα του κοιμηθέντος. Ο Δεσπότης ζητάει να οδηγηθεί στον τάφο του Λαζάρου όπου, αν και «δακρύζει συμπαθῶς» επειδή τίθεται αντιμέτωπος με την κύρια συνέπεια της εξόδου των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο η οποία δεν είναι άλλη από το θάνατο, εντούτοις με τη φωνή Του ανέστησε τον «φίλον Λάζαρον ὡς ζωοδότης καὶ Κύριος».
Ως εκ τούτου, η απάντηση στην απογοήτευση των Αποστόλων, της Μάρθας και της Μαρίας όπου ο Δεσπότης Χριστός δεν πραγματοποίησε άμεσα το θέλημά τους, φανερώνεται στην προϋπόθεση της πίστεως. Όπως ακριβώς ο Μεσσίας ρωτάει τη Μάρθα εάν πιστεύει αληθινά σε Αυτόν, με τον ίδιο τρόπο οφείλουμε να ερωτήσουμε και εμείς τους εαυτούς μας. Πιστεύουμε αληθινά στο θέλημα του Θεού; Είμαστε πραγματικά έτοιμοι να δεχθούμε τις επιταγές Του; Έχουμε καλλιεργήσει επαρκώς την εμπιστοσύνη μας προς Αυτόν; Έχουμε αντιληφθεί ότι εάν πιστέψουμε καρδιακά και ταπεινωθούμε ενώπιόν Του, ενδεχομένως, Εκείνος θα αλλάξει το θέλημά Του και θα χαρίσει την ειρήνη και την υγεία στον κόσμο και στις ψυχές μας; Η εμπιστοσύνη της Μάρθας και της Μαρίας στο θείο θέλημα, η ισχυροποίηση της βεβαιότητας περί της «κοινῆς Ἀναστάσεως» με την έγερση του Λαζάρου και η επερχόμενη Ανάσταση του Θεανθρώπου, ας γίνουν τα εφαλτήρια για την ειλικρινή βίωση και αυτής της Μεγάλης Εβδομάδος, όχι με συναισθηματική θλίψη και εκκλησιαστικούς θεατρινισμούς, αλλά με τη βεβαιότητα ότι ο Εσταυρωμένος και Αναστάς Κύριος θα χαρίσει το φωτισμό και την ελευθερία από το φόβο του θανάτου στον κόσμο. Αμήν!
