Του Αρχιμ. Χρυσοστόμου Χρυσόπουλου, Θεολόγου – Κοινωνιολόγου
Το συναξάρι της 24ης Αυγούστου έχει να μας χαρίσει μια αγιασμένη μορφή σαν αυτή του πατρό-Κοσμά. Ο λόγος είναι για τον φλογερό ιερομόναχο που περιόδευσε σε όσα περισσότερα μέρη της σκλαβωμένης Ελλάδας μας μπορούσε. Τα κηρύγματά του ήταν αφυπνιστικά και τα λόγια του διδακτικά. Η πορεία του είχε ομοιότητες με αυτή του Ιησού.
Ο Χριστός βγήκε (θα λέγαμε) από την ησυχία Του, από τον ουρανό, για να μας συναντήσει. Έλαβε την ανθρώπινη φύση, όχι την αμαρτία. Συναναστράφηκε την κοινωνία μας, δίδαξε και θαυματούργησε. Το αυτό έπραξε και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός. Άφησε την μοναστική του ησυχία, το Άγιο Όρος εκεί που είχε καρεί μοναχός και χειροτονηθεί Πρεσβύτερος και ήρθε για να ανταμώσει τους συμπατριώτες του όπου και να ήταν αυτοί, αρκεί να μπορούσε να πάει. Είχε γνήσιο ιεραποστολικό πνεύμα.
Ύστερα, το κήρυγμα του Κυρίου απευθύνονταν σε υπόδουλους στην αμαρτία και στα πάθη τους ανθρώπους. Το ίδιο έκανε και ο αύριο εορταζόμενος Άγιος. Ο λόγος του είχε αποδέκτες όχι μόνο αμαρτωλούς ανθρώπους αλλά και υπόδουλους σε βάρβαρο λαό. Ο σκοπός της ενανθρώπισης του Θεού ήταν να μεταβάλει τον κόσμο προς το καλύτερο και αγιότερο. Έτσι και ο Άγιος Κοσμάς με το δυναμικό του κήρυγμά ήθελε να φωτίσει τα σκοτάδια των συμπατριωτών του που στέναζαν από τον τούρκο δυνάστη.
Κατόπιν, γνωρίζουμε ότι ο Ιησούς έπεσε θύμα προδοσίας και συκοφαντίας με αποτέλεσμα να δικαστεί και να καταδικαστεί. Δεν μπόρεσαν οι εχθροί Του (ακόμα και σήμερα) να του προσάψουν κάτι το κακό, κατασκεύασαν ψευτιές για να διεγείρουν την μανία εναντίον Του. Εύκολος δρόμος για κάποιους προκειμένου να εξοντώσουν όσους δεν θέλουν, τέτοιος και αυτός που περπάτησε και ο εθναπόστολος Κοσμάς, με κοινής εθνικής καταγωγής δράστη, από Εβραίο. Ο Χριστός υπέστη την αδικία της συκοφαντίας για να μας σώσει από τις αμαρτίες μας, ο Άγιος μας το έπαθε για την ελευθερία μας, στα δύσκολα εκείνα χρόνια.
Σταυρώθηκε ο Κύριος στον Γολγοθά και ο Ιεραπόστολος Κοσμάς κρεμάσθηκε σε δέντρο στην Βόρειο Ήπειρο. Εκτός της πόλης και οι δύο. Όχι για την δική τους δόξα και προβολή, αλλά για τους άλλους, για όλους μας. Στην πρώτη περίπτωση για να ξαναβρούμε ως άνθρωποι την υπόσταση και αξία μας, στη δεύτερη ως έλληνες την ταυτότητα μας. Θυσίες εκούσιες που περνούν τα όρια του χρόνου και του χώρου, που αφορά και τους καιρούς μας και εμάς, θυσίες που πορεύτηκαν στον χρόνο και απλώθηκαν στον χώρο.
Άλλη μια ομοιότητα της πορείας Χριστού και πατρο-Κοσμά ήταν ότι και των δύο ο λόγος είχε και το προφητικό χάρισμα. Προείπαν για το μέλλον, οι οποίες και εκπληρώθηκαν. Ίσως ο κόσμος τους θεωρούσε παράξενους μελλοντολόγους και εξωπραγματικούς, ακόμα και κινδυνολόγους. Η ιστορία διάψευσε τους αρνητές και επιβεβαίωσε την αλήθεια των όσων έλεγαν γιατί δεν ήθελαν να τρομοκρατήσουν, αλλά να οικοδομήσουν και να σώσουν.
Το έργο του αγίου εθνοϊερομάρτυρος Κοσμά του Αιτωλού κατεργάστηκε με την σμίλη της καρδιακής προσφοράς και της ανιδιοτελούς θυσίας μέχρι θανάτου. Τον χαρακτήριζε ο πόθος για λευτεριά των ψυχών και των σωμάτων των συν-Ελλήνων. Ταυτόχρονα εμπνέει και τους νέους ιεραποστόλους οι οποίοι εργάζονται στο γεώργιο του Κυρίου και σήμερα σε πολλά μέρη της γης.
Η γνήσια ελληνορθόδοξη προσφορά του Αγίου Κοσμά είχε χαρακτεί στις καρδιές των βασανισμένων ποικιλότροπα προγόνων μας πολύ πριν συμπεριληφθεί επίσημα στο αγιολόγιο της Εκκλησίας μας (το 1961). Το προσωπικό μαρτύριο του ήταν το επισφράγισμα μιας ιεραποστολικής πορείας που ήταν συνέχεια αυτής του Ιησού Χριστού∙ αναζητά δε διαδόχους και μιμητές σήμερα που κυριαρχεί η ανασφάλεια, η παραίτηση, η αναξιοκρατία. Το έργο του πατρο-Κοσμά αναμφισβήτητα έχει τεράστια πνευματική, θρησκευτική και εθνική σημασία. Χάρη σε εκείνος και σε αμέτρητους τέτοιους αντιστασιακούς διασώθηκε η πίστη μας, η γλώσσα μας, η υπόστασή μας ως έθνος και ως λαός.
Ο Χριστός σοφά και σωστικά δίδαξε, οι Απόστολοι τα παρέλαβαν και τα έγραψαν και οι Ιεραπόστολοι -σαν τον Άγιο Κοσμά που τιμάται αύριο- τα χάρισαν διαχρονικά και επίπονα σε αμέτρητους, σε όλους μας. Ας τα αξιοποιήσουμε λοιπόν!
