Το ασύμβατο εθνι(κι)σμού και Εκκλησίας εξ αφορμής του ρωσοουκρανικού πολέμου

Του Κωνσταντίνου Νούση

Με θλίψη παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα την προσπάθεια του Ρώσου εκκλησιαστικού προκαθημένου να υποστηρίξει τον πόλεμο των Ρώσων εναντίον των Ουκρανών. Το τραγελαφικό ξεκινάει από το γεγονός πως την ίδια ώρα ο Ρώσος Πατριάρχης εγκαλεί τον Οικουμενικό της Κωνσταντινούπολης για πολιτικά παιχνίδια υπέρ της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής. Κορυφώνεται, ωστόσο, ο τραγέλαφος στη δεινή πραγματικότητα ενός σκληρού αδελφοκτόνου πολέμου, όχι μονάχα μεταξύ ομογενών, αλλά και ομοπίστων και ομοδόξων, ανάμεσα σε Ορθόδοξους Χριστιανούς…

 Οι συνεχείς ανακοινώσεις του ρωσικού πατριαρχείου, αν μη τι άλλο, υποτιμούν μέχρι προσβολής τη νοημοσύνη των πολλών και προπαντός εξάπτουν το θρησκευτικό αισθητήριο των απανταχού Ορθοδόξων. Είναι δυνατό να αναφέρεσαι σε σωτηρία ψυχών των επιτιθέμενων στρατιωτών, προκειμένου να αιτιολογήσεις τις πολιτικές επιλογές της κρατικής εξουσίας (σου) και να ωθήσεις τον λαό στην υπακοή σε αυτές; Δεν παραπέμπουν όλα αυτά σε θρησκευτικές διακηρύξεις μουσουλμάνων ηγετών; Ποια σχέση μπορεί να έχουν με τον χριστιανισμό, ειδικά όταν πρόκειται για πόλεμο μεταξύ, φευ, εν Χριστώ αδελφών;

Ντροπή και μόνο πρέπει να αισθανόμαστε από αυτές τις δηλώσεις και καταστάσεις. Ας μην ανακατεύουμε τον Θεό στα δικά μας εγκλήματα, διότι περί τοιούτων πρόκειται εδώ. Είναι, ωστόσο, μια άριστη ευκαιρία για τους εχέφρονες να καταλάβουν πόσο άδικα βάλλεται το Οικουμενικό Πατριαρχείο από τη ρωσική προπαγάνδα και τον πανσλαβισμό των λοιπών συστρατευμένων σε αυτήν τοπικών Εκκλησιών (π.χ. των Σέρβων). Εκ των καρπών θα γνωρίσουμε το δέντρο, ξεκαθαρίζει ο ίδιος ο Κύριος.

Η μοναδική ένσταση που θα μπορούσε να προβάλει κάποιος θα ήταν μέσα από την ίδια την ιστορία. Βλέπουμε όντως την Ορθόδοξη Εκκλησία να «ευλογεί» τα όπλα κατά καιρούς. Πρέπει να δούμε, ωστόσο, κάθε περίπτωση χωριστά. Για παράδειγμα, στον Αγώνα του 1821 οι Έλληνες και άλλοι ορθόδοξοι βαλκανικοί λαοί ξεσηκώθηκαν σε έναν θρησκευτικό (κατά του καταπιεστικού Ισλάμ) και εθνικοαπελευθερωτικό πόλεμο. Είναι το ίδιο με τη ρωσοουκρανική σύρραξη του σήμερα; Σε καμία περίπτωση! Και να έχουμε υπόψη ότι η Εκκλησία δεν ευλογεί ποτέ τα όπλα, αλλά το κάμει ενίοτε κατ’ οικονομίαν λόγω της ιστορικής κακοήθειας.

Όπως σε όλες τις αντίστοιχες περιστάσεις – όταν δηλαδή οι συγκυρίες σέρνουν και την επίσημη Εκκλησία από τη μύτη – θα όφειλαν οι θρησκευτικοί ηγέτες να προσπαθούν να κρύβονται και να σιωπούν. Όπως εύστοχα, άλλωστε, το λέει και ο λαός, καλύτερα πολλάκις να μασάς, παρά να μιλάς… Άλλωστε, και στην Ελλαδική Εκκλησία είχαμε αντίστοιχα φαινόμενα: να μνησθώ των ετών της Χούντας ή να θυμηθώ τα πρόσφατα με την πανδημία;

Διαβάστε ακόμα