Του Αρχιμ. Χρυσόστομου Χρυσόπουλου, Θεολόγου – Κοινωνιολόγου
Η εορτή του Αγίου Αντωνίου στο αυριανό συναξάρι μας φέρνει στην μνήμη μας αναπόφευκτα την ζωή του και τα έργα του. Είναι όλα αυτά που υποχρέωσαν το αγιολόγιο να τον ονομάσει “Μεγάλο”. Τίτλος που δεν δίνεται εύκολα σε πρόσωπα έστω άγια, που έχει όμως άριστο αντίκρισμα στον εορταζόμενο Άγιο στις 17 Ιανουαρίου κάθε χρόνου. Έζησε τον από το 251 έως το 356 μ. Χ. και είναι εκείνος που θεμελίωσε τον υγιή μοναχισμό, ζώντας τον περισσότερο χρόνο της ζωής του ασκητικά στην έρημο.
Ο απόστολος Παύλος στο αγιογραφικό ανάγνωσμα (Εβρ. ιγ, 17-21) που θα ακουσθεί αύριο στην προς τιμή του Μεγάλου Αντωνίου ευχαριστιακή σύναξη -πριν το Ευαγγέλιο- μας λύνει μεταξύ άλλων την εξής απορία: “τι έκανε παραπάνω ο Άγιος από εμάς;”. Σταχυολογώντας λίγες προτάσεις από το ιερό κείμενο θα βρούμε την δέουσα απάντηση.
Οι αληθινοί ποιμένες κατά τον Απόστολο των Εθνών αγρυπνούν και μεριμνούν αγόγγυστα για την σωτηρία των άλλων. Είναι όλοι εκείνοι που έχουν αγαθή συνείδηση και σωστή συμπεριφορά. Δεν κάνουν προσωποπαγές έργο, αλλά Κυρίου διακονία. Για τον λόγο αυτό πρέπει να εργάζονται πνευματικά και να αφιερώνονται ολοκληρωτικά. Κάθε άλλη εκδοχή δράσης παραπέμπει σε συμφέρον και υποκρισία. Η Ορθοδοξία δυστυχώς έχει χρεωθεί διαχρονικά -ιδίως στις ημέρες μας- αρκετές τέτοιες νοσηρές περιπτώσεις. Το φαινόμενο του “γεροντισμού” καλλιεργείται από κάποιους και έχει άνθηση σε αρκετούς.
Ο Μέγας Αντώνιος διέθετε ταπείνωση, ειλικρίνεια, ανιδιοτέλεια γι΄ αυτό και έγινε μαγνήτης χιλιάδων ψυχών. Έφυγε από την πόλη, πήγε στην έρημο, τον ακολούθησαν πολλοί. Με επίμονο και επίπονο αγώνα αντιμετώπισε αμέτρητους πειρασμούς του διαβόλου, έφτασε στην κορυφή αντίστασης και έτσι έθεσε τα θεμέλια του χριστιανικού μοναχισμού. Αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στον Κύριο, Τον υπηρέτησε και Τον δίδαξε σ’ όσους τον πλησίασαν.
Μπορεί να παραιτήθηκε από τα εγκόσμια, δεν ξέχασε τις πνευματικές και υλικές ανάγκες του κόσμου. Πριν αναχωρήσει για την έρημο αποκατέστησε την αδελφή του, διένειμε στους φτωχούς την αναλογούσα σ΄ αυτόν περιουσία. Όταν οι χριστιανοί της Αλεξάνδρειας διώκονταν χάρη στην πίστη τους ήρθε στην πόλη για να τους εμψυχώσει. Έφτασε σε δυσθεώρητα ύψη φιλανθρωπίας, άσκησης και προσφοράς. Δεν είχε μόρφωση ακαδημαϊκή, είχε όμως τον τρόπο να διδάξει∙ την αγιοπνευματική εμπειρία και φώτιση. Για τον λόγο αυτό καταξιώθηκε στην εκκλησιαστική συνείδηση ως “καθηγητής της ερήμου”. Ο τρόπος και ο τόπος άσκησης έγιναν για εκείνον έδρα διδασκαλίας, αφορμή έμπνευσης, απόφαση αλλαγής για όλους.
Οι καιροί επαναλαμβάνονται, με διαφορετικές μορφές και άλλες προκλήσεις. Αφού έχουν να κάνουν με την βιωτή μας και την ψυχή μας, οφείλουμε να αρδεύσουμε διδάγματα από την ζωή του Αγίου Αντωνίου. Ο καθένας μας εκεί που ζει, κινείται και υπάρχει καλείται να διαδραματίσει, αποκτήσει, ασκήσει ρόλο ηγέτη και ποιμένα. Ο δάσκαλος στο σχολείο, ο γονιός στην οικογένειά του, ο εργοδότης στην εργασία του, ο Ιερέας στην εκκλησιαστική κοινότητά του όλοι έχουν ευθύνη αληθινού καθοδηγητή και γνήσιου εμπνευστή. Πρέπει να τροφοδοτείται η αποστολή όλων από λόγια με σοβαρότητα και αποφάσεις με βαρύτητα.
Ο Μέγας Αντώνιος “άκουσε” καλά θα λέγαμε τον αποστολικό λόγο και έδειξε έμπρακτα τον δρόμο. Ο καθένας από το μετερίζι που επέλεξε ή του ανατέθηκε προχωρά και οφείλει να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων και στο των καταστάσεων.Θα κληθεί ίσως να αντιμετωπίσει πειρασμούς της όποιας εξουσίας.Θα νοηματοδοτήσει όντως τη θέση του και θα καταξιώσει την πορεία του μόνο όταν διανύσει την επίγεια βιωτή του με έργα προσφοράς και όχι απαιτήσεων, θυσίας και όχι διεκδικήσεων, υπηρεσίας και όχι τυραννίας.
