Του Αρχιμ. Τιμοθέου Γεωργίου, Εφημερίου του Ι. Ναού Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Χαροκόπου Καλλιθέας στο Arxon.gr
«Και ιδού ανήρ ονόματι καλούμενος Ζακχαίος. Και αυτός ην αρχιτελώνης και ούτος ην πλούσιος και εζήτει ιδείν τον Ιησούν τις εστίν…». Κάθε πτώση δεν είναι καταστροφή! Μπορεί να αποβεί αφορμή συνάντησης με τον Θεό στη ζωή μας. Ότι συνέβη στην περίπτωση του Ζακχαίου, δηλαδή η ανατροπή, είναι δυνατόν να αποκαλυφθεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής, έστω και του πιο αμαρτωλού. Το μυστήριο της προσωπικής του λύτρωσης μας αφορά. Η Ευαγγελική διήγηση περιγράφει έναν άνθρωπο που χαρακτηρίζεται από το επάγγελμα που ασκεί. Χαμηλά στην υπόληψη των ανθρώπων, της κοινωνίας η οποία – παρόλη την προφανή οικονομική τους επιφάνεια – δεν εκτιμούσε τους τελώνες ενώ οι νομοδιδάσκαλοι και οι Φαρισαίοι χρησιμοποιούσαν την απληστία και τη σκληροκαρδία τους ως παραδείγματα προς αποφυγή. Η υπερφορολόγησή τους είχε εξαθλιώσει τους συμπολίτες τους καθώς το Ρωμαϊκό ιmperium νοίκιαζε τους φόρους στους εβραίους Τελώνες, κι αυτοί μετά είχαν όλη την άνεση να εισπράττουν – πάνω από τα νόμιμα, πιέζοντάς τους. Θεωρούνταν αδιανόητο, να τρώει κάποιος μαζί με τους θρησκευτικά και κοινωνικά απόβλητους τελώνες στο ίδιο τραπέζι ή να πηγαίνει σπίτι τους.
Στην σχέση του Ζακχαίου με τον κόσμο, κυριαρχεί η ικανοποίηση του «εγώ» η ανταλλαγή που περιορίζεται σε τρόπο (με την απαίτηση των φόρων), στη συναλλαγή εγκλωβισμένος, στα πολλά κέρδη, χαμένος, στις ικανοποιήσεις, πιο απογοητευμένος. Δεν ζούσε, μάλλον επιβίωνε με υποκατάστατα του τύπου «έχω»! Τι συμφέρει όμως τον άνθρωπο, «εάν κερδήσει τον κόσμο όλο την δε ψυχή αυτού ζημιωθεί»; Η συναλλαγή με τον ψυχρό υπολογισμό που αυτή συνεπάγεται όταν ικανοποιηθεί, παύει. Το ίδιο συμβαίνει και στις διαπροσωπικές σχέσεις του Ζακχαίου. Το παρελθόν του είναι ένα εμπόριο.
Και όμως – ο κάποτε προβλέψιμος – μέσα από τη συναλλαγή – Ζακχαίος, με τη συμπεριφορά του φανέρωνε τις θρησκευτικές του ανησυχίες και την συμπάθειά του, σε λανθάνουσα ίσως μορφή, για τους αναξιοπαθούντες συμπολίτες του. Βιώνει την αιώρηση ανάμεσα στην αμαρτία και στη σωτηρία μέσω της μετάνοιας και τολμά το απρόβλεπτο. Τολμά να υψώσει την ασημαντότητά του, η επιθυμία του είναι πιο μεγάλη από το ύψος του, στην προσπάθεια του να ανταμώσει το Χριστό. Με την αυθορμησιά ενός παιδιού, δεν τον νοιάζει αν κινδυνεύει να γελοιοποιηθεί, δεν ενδιαφέρεται αν γίνεται αντικείμενο περιφρόνησης ούτε και αν πέσει στην ανάβασή του στη συκομορέα. Στην επιθυμία του Ζακχαίου ο Χριστός απαντά με μια ακόμα πιο απρόσμενη κίνηση και για το Ζακχαίο και για το πλήθος. Ο Χριστός τον αποδέχεται, ζητώντας να φιλοξενηθεί στο σπίτι του. «Και (ο Ζακχαίος) υπεδέξατο αυτόν χαίρων» Με τη χαρά, που είναι ανώτερη από τις διασκεδάσεις. Η αγάπη του Χριστού υπενθυμίζει σε όσους δυσανασχετούν για την στάση Του, ότι το κήρυγμά Του απευθύνεται σε όσους δεν κρίνουν άξιο τον εαυτό τους.
Ο Ζακχαίος, – πριν ανώνυμος Τελώνης – αποκτά νέο όνομα από τη στιγμή που υποδέχεται το Χριστό στη ζωή του. «Υϊός Αβραάμ εστίν». Ότι είχε στη φαντασία του, αποδείχθηκε εφιάλτης μέχρι που συναντά, τον Απόλυτο. Ο Ζακχαίος ήθελε τον πλούτο, μέχρι που γνωρίζει τον μόνο Πλούσιο, που βλέπει πίσω από τον Αρχιτελώνη ένα μέλος της Βασιλείας του Θεού. Ο Θεός από απουσία, γίνεται σχέση. Η ξενιτειά της καρδιάς, γίνεται πόθος του Θεού και των αδελφών και ο Ζακχαίος καταλαβαίνει ότι ο όντως πλούτος δεν είναι ανθρώπινο κατόρθωμα αλλά δώρο Του. Ευεργετημένος πλέον, θέλει να μοιραστεί και με άλλους τη χαρά! Για μια μόνο αληθινή στιγμή της καρδιάς, είναι πρόθυμος να πληρώσει με όλα τα κέρδη της μέχρι τώρα ζωής του, με όλες τις εγγυήσεις του. Η περιουσία του παίρνει αξία από τη στιγμή που τη χαρίζει. Η πράξη του δώρου γίνεται αφετηρία σχέσεων ζωής. Ως δωρολήπτης αισθάνεται την ανάγκη να γίνει δωρεοδότης. Ο Ζακχαίος προχωρά στο δώρο, χαρίζοντας μαζί με την καρδιά του στον Χριστό, ότι είχε λατρέψει ως τότε: Τη μισή του περιουσία! Δωρίζει το «έχειν» του, για χάρη του εν Χριστώ «είναι» του. Στο πρόσωπο του Ζακχαίου, η Εκκλησία προβάλλει ένα μέλος της Βασιλείας του Θεού που σώζεται από την μέχρι τότε «σωτηρία» του. Βρίσκει τον Παράδεισο, ο οποίος είναι ο ίδιος ο Χριστός κατά τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, που σημειώνει: «Αν πάω στον παράδεισο και μου πουν ότι ο Χριστός δεν βρίσκεται εκεί αλλά στην κόλαση, θα ζητήσω να πάω στην κόλαση, διότι η κόλαση με τον Χριστό γίνεται Παράδεισος και ο Παράδεισος χωρίς τον Χριστό γίνεται Κόλαση». Η σημερινή περικοπή μας δείχνει την αγάπη του Θεού για όσους εμείς θεωρούμε «έσχατους». Δεν είναι τυχαίο ότι η Εκκλησία προβάλλοντας σήμερα την Περικοπή αυτή μας καλεί να προχωρήσουμε με τόλμη πέρα από τα «εμπόδια», να δούμε τις αστοχίες σκαλοπάτια προς τον στόχο, να αναγνωρίσουμε την Αλήθεια και να μην την υποτάσσουμε στην συναλλαγή. Να κρατήσουμε την καρδιά μας ευαίσθητη, και την ευαισθησία της έκπληξης στην καρδιά μας.
