Του Παντελεήμονα Λεβάκου, υπ. Δρ., Τμήμα Θεολογίας ΕΚΠΑ
Η διδασκαλία του Κυρίου προς τους μαθητές Του περί των εσχάτων αλλά και περί της σχετικής πνευματικής εγρήγορσης την οποία οι Απόστολοι, και κατ’ επέκταση όλοι εμείς, θα πρέπει να επιδεικνύουμε στην ζωή μας αποτυπώνονται στο πρόσωπο της αμαρτωλής – πόρνης γυναίκας, η μορφή της οποίας δεσπόζει την Μεγάλη Τετάρτη. Ασφαλώς η Πόρνη του Ευαγγελίου δεν ταυτίζεται επ’ ουδενί με την υμνογράφο μοναχή Κασσιανή, η οποία έχει συνθέσει το δοξαστικό των αποστίχων του όρθρου της ημέρας. Λίγες ώρες πριν ο Λυτρωτής ανεβεί στον Τίμιο Σταυρό, αποφασίζει να αποδεχθεί την πρόσκληση του Σίμωνα του λεπρού και να παρακαθίσει μαζί του σε δείπνο στο σπίτ του τελευταίου. Όντας ο ίδιος ο Άρτος της Ζωής και ήδη γνωρίζοντας τι θα συμβεί στο δείπνο αυτό, εστιάζεται μαζί με άλλους στην οικία του Σίμωνα του Φαρισαίου (όπως τον αποκαλεί ο άγιος Ανδρέας Κρήτης) και γεύεται της ανθρώπινης υλικής τροφής. Η σκηνή του Σίμωνα κατάφερε να χωρέσει εντός της Εκείνον ο οποίος δεν μπορεί να εγκιβωτιστεί σε χωροταξικά πλαίσια – αυτό βέβαια πραγματοποιηθήκε λόγω του ότι ο Θεάνθρωπος ταπείνωσε άλλη μία φορά τον εαυτό Του.
Κατά τη διάρκεια του δείπνου, μια γυναίκα αμαρτωλή προσέρχεται με θάρρος και γονατίζει ενώπιον του Δημιουργού. Το πλάσμα, ενώ είχε ήδη αμφισβητήσει (στο πρόσωπο της Μάρθας) την κυριότητα του Θεού στην ζωή και τον θάνατο, είχε υποδεχθεί μετά βαΐων και κλάδων Εκείνον που ανέστησε τον Λάζαρο, είχε μετατρέψει τον Ναό σε οίκο εμπορίου, είχε προσπαθήσει να παγιδεύσει στα λόγια τον Διδάσκαλο και ταυτόχρονα μελετούσε τρόπους να εξολοθρεύσει Εκείνον ο οποίος τόλμησε να στηλιτεύσει το εκκλησιαστικό κατεστημένο της εποχής, τώρα στο πρόσωπο της Πόρνης ποθεί να δείξει στον Δημιουργό του ότι οι διδαχές Του ευρίσκουν γόνιμο έδαφος σε ορισμένες πονεμένες (από την αμαρτία) ψυχές. Ο καρδιογνώστης Ιησούς Χριστός, έχοντας ως σκοπό να κερδίσει την ψυχή της Πόρνης, της επιτρέπει να απλώσει το μύρο της επάνω στο κεφάλι Του αρχικά και στη συνέχεια στα πόδια Του. Η κίνηση της Πόρνης να απλώσει το μύρο της επάνω στο κεφάλι του Σωτήρα σημαίνει ότι Τον έχρισε Βασιλέα και κατόπιν τούτου απέδειξε την ταπείνωσή της ενώπιόν Του καθώς με δάκρυα έπλυνε τα πόδια Του και με τα μαλλιά της τα σκούπισε.
Η οικία του Σίμωνα κατακλύστηκε από την πλούσια ευωδία του μύρου· εκτός βέβαια από την οικία, και η ψυχή της γυναίκας κατακλύστηκε από την μυστική ευωδία της συγχώρησης των αμαρτιών της από τον Σωτήρα, καθώς το δικό Του μύρο είναι μύρο σωτηρίας και ζωής. Ουσιαστικά η Πόρνη, μέσα από την κίνησή της να προσφέρει ένα πολύτιμο μύρο στον Διδάσκαλο, ωθεί την καρδιά της να κραυγάσει προς τον Θεό και να ζητήσει το έλεος Του και την άφεση των αμαρτιών της. Ο «ποιμήν της Κρήτης» ποιητικά μεταφέρει τον «διάλογο» της καρδιάς της Πόρνης με τον Δημιουργό· η ψυχή της ζητάει το φθαρτό μύρο το οποίο και προσφέρει σε Αυτόν να γίνει η αιτία ώστε να λάβει την αιώνια ζωή, να λάβει την ανακαίνιση της ψυχής και του σώματός της και τέλος να αποβάλλει τον παλαιό της εαυτό και να «ενδυθεί» η ψυχή της ένα νέο πνευματικό ένδυμα ώστε να μετάσχει και εκείνη στην Βασιλεία των Ουρανών. Η θαραλλέα κίνηση της Πόρνης να ταπεινωθεί απέναντι στον καρδιογνώστη Θεό ωθεί τον υμνογράφο να μακαρίσει τα χέρια, τις τρίχες και τα χείλη της σώφρονος γυναίκας καθώς με τον ανεπίβουλο θρήνο και την ειλικρινή της μετάνοια κέρδισε την υγείας της ψυχής της. Τα δάκρυα της Πόρνης είναι δάκρυα μετανοίας και ως μαργαριτάρια προσφέρονται στον Θεό – Εκείνος με την σειρά Του ως ανταπόδωση προσφέρει σε αυτήν την δικαίωση και συνάμα την αιώνια ζωή.
Στο δείπνο εκείνο πραγματικά συνυπήρξαν η ταπείνωση με την υποκρισία και τον φθόνο. Από την μία η Πόρνη απολάμβανε την δικαίωση καθώς αναγνώρισε τον Δεσπότη και τον τίμησε καταλλήλως, ενώ από την άλλη οι μαθητές και ο Ιούδας έχαναν την πνευματική τους ωφέλεια από τον τόσο καιρό συναναστροφής με τον Μεσσία. Οι μαθητές σκανδαλίσθηκαν στην θέα της αμαρτωλής γυναίκας να προσφέρει στον Διδάσκαλό τους ένα τόσο ακριβό μύρο και ο Ιούδας αποφάσιζε οριστικά να παραδώσει τον Κύριο στους σταυρωτές Του. Ο σκανδαλισμός σε βαθμό υποκρισίας των μαθητών, τους ωθεί να διαμαρτυρηθούν κάνοντας λόγο για την σπατάλη του μύρου επάνω στον Διδάσκαλό τους και ότι θα μπορούσε να πωληθεί και τα έσοδα από την πώληση να δωθούν στους πτωχούς. Η απάντηση του Κυρίου προς την υποκρισία των μαθητών Του ήταν άμεση και χωρίς περιθώρια αμφισβήτησης· η γυναίκα έπραξε καλό έργο προς Αυτόν και το περίσσευμα από το μύρο θα έπρεπε να το κρατήσει για να χρησιμοποιηθεί στον ενταφιασμό Του. Μάλιστα, ο Κύριος τονίζει ότι η κίνηση αυτή της γυναίκας θα αποτυπωνόταν στο κήρυγμα του Ευαγγελίου σε όλα τα Έθνη ώστε οι πάντες να μάθουν για αυτό το περιστατικό και την πνευματική ωφέλεια αυτής της γυναίκας. Επιπροσθέτως, ο Ιησούς Χριστός αποστομώνει τους μαθητές Του λέγοντας ότι δεν θα είναι συνεχώς μαζί τους ενώ οι πτωχοί, τους οποίους οι Απόστολοι επικαλέστηκαν, θα βρίσκονται διαρκώς σε αυτόν τον κόσμο.
Παρά την αποστομωτική απάντηση στους μαθητές, εκείνο το οποίο ο Θεάνθρωπος επιτρέπει (από την άμετρη και ανεξάντλητη αγάπη Του για τον άνθρωπο) να συμβεί ώστε να ολοκληρωθεί το σχέδιο της Θείας Οικονομίας είναι η προδοσία από τον Ιούδα. Ο «ἀγνώμων μαθητής» κατέφυγε στο «πονηρό βουλετήριο» με σκοπό κρίνει τον Κριτή και για τον σκοπό αυτό συνεκάλεσε όλη την σπείρα. Πραγματικά, ο Ιούδας πηγαίνει στους Αρχιερείς και τους ερωτά τι θα του δώσουν ώστε να παραδώσει σε αυτούς (και στη συνέχεια στον Ηρώδη και τον Πιλάτο) τον μακρόθυμο Κύριο. Η φιλαργυρία ωθεί τον προδότη Ιούδα να συμφωνήσει την τιμή πώλησης του Δεσπότου στα τριάκοντα αργύρια. Ο Ιούδας καθιστά τον εαυτό του «δούλο του εχθρού» αγνοώντας ότι έχει ήδη απωλέσει την ψυχή του στο βωμό της φιλαργυρίας. Σε κάθε περίπτωση, η αμαρτωλή γυναίκα κέρδισε την σωτηρία της καθώς αναγνώρισε τον αληθινό Θεό, Τον έχρισε με τον τρόπο της Βασιλέα και δίδαξε την ταπείνωση σε όλες τις γενεές των ανθρώπων στα πέρατα της οικουμένης. Από την πλευρά μας οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο Ιησούς Χριστός είναι το δικό μας «πέρασμα» από τον θάνατο στην ζωή μέσα από τα θεία Πάθη Του. Μιμούμενοι την μετάνοια της αμαρτωλής γυναίκας θα βοηθήσουμε την ψυχή μας να βιώσει την επερχόμενη «ύψωση από της γης» του Υιού του Ανθρώπου με απώτερο σκοπό να Τον συναντήσουμε στην Βασιλεία των Ουρανών, αμήν!
